Kỳ thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh năm học: 2013 - 2014

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THANH HOÁ

Số báo danh
…………………….
…........................
ĐỀ THI CHÍNH THỨC
KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH
Năm học: 2013 - 2014

Môn thi: NGỮ VĂN
Lớp 12 - BTTHPT
Ngày thi: 21 tháng 3 năm 2014
Thời gian: 180 phút (không kể thời gian giao đề)
Đề thi có 03 câu, gồm 01 trang

Câu 1 (6.0 điểm)
THƯỢNG ĐẾ CŨNG KHÔNG BIẾT
 Thượng đế lấy đất sét nặn ra con người. Khi Ngài nặn xong vẫn còn thừa ra một mẩu đất.
- Còn nặn thêm cho mày gì nữa, con người ? – Ngài hỏi
 Con người suy nghĩ một lúc: có vẻ như đã đủ đầy tay, chân, đầu... rồi nói:
- Xin Ngài nặn cho con hạnh phúc.
 Thượng đế, dù thấy hết, biết hết nhưng cũng không hiểu được hạnh phúc là gì. Ngài trao cục đất cho con người và nói:
- Này, tự đi mà nặn lấy cho mình hạnh phúc.
(Trích Những giai thoại hay nhất về tình yêu và cuộc sống, Tập 2, NXB Công an Nhân Dân)
 Suy nghĩ của anh (chị) về ý nghĩa câu chuyện trên.
Câu 2 (4.0 điểm)
 Hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng.
Câu 3 (10.0 điểm)
 Về sự thật đằng sau bức ảnh đẹp trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu.
===== Hết =====


- Thí sinh không sử dụng tài liệu.
- Giám thị không giải thích gì thêm.

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THANH HOÁ


KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH
Năm học: 2013 - 2014

Môn thi: NGỮ VĂN
Lớp 12 - BTTHPT
Ngày thi: 21 tháng 3 năm 2014

HƯỚNG DẪN CHẤM
ĐỀ CHÍNH THỨC

I. Yêu cầu chung
Giám khảo cần:
- Nắm bắt kĩ nội dung trình bày của thí sinh để đánh giá được một cách tổng quát và chính xác, tránh đếm ý cho điểm.
- Vận dụng linh hoạt hướng dẫn chấm, nên sử dụng nhiều mức điểm một cách hợp lí. Đặc biệt khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo...
- Chấm theo thang điểm 20 (câu 1: 6.0 điểm; câu 2: 4.0 điểm; câu 3: 10.0 điểm)
	II. Yêu cầu cụ thể
Câu 1 (6.0 điểm)
1. Yêu cầu về kĩ năng:
- Biết cách làm một bài nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống: hệ thống luận điểm rõ ràng, lập luận chặt chẽ, hành văn trong sáng, giàu cảm xúc, hình ảnh.
- Biết kết hợp các thao tác lập luận, bố cục hợp lí, không mắc lỗi diễn đạt, lỗi chính tả.
2. Yêu cầu về kiến thức
Cần đáp ứng một số ý chính sau:
Nội dung
Điểm
1. Giải thích
1.0
- Thượng đế là đấng toàn năng có khả năng biết hết mọi chuyện và tạo nên con người nhưng không thể “nặn” được hạnh phúc để ban tặng cho loài người.
- Câu chuyện có ý nghĩa nhân sinh sâu sắc: Hạnh phúc không bao giờ sẵn có hay là món quà được ban tặng, hạnh phúc của con người do chính con người tạo nên.
0.5

0.5
2. Bàn luận
4.0
- Hạnh phúc là khát vọng, là mong muốn, là đích đến của con người trong cuộc sống. Mỗi người có một quan niệm và cảm nhận khác nhau về hạnh phúc. Có thể nhận thấy hạnh phúc gắn liền với trạng thái vui sướng khi con người cảm thấy thỏa mãn ý nguyện nào đó của mình.
- Hạnh phúc không phải thứ có sẵn hay là món quà được ban phát. Hạnh phúc phải do chính con người tạo nên từ những hành động cụ thể.
- Khi tự mình tạo nên hạnh phúc, con người sẽ cảm nhận sâu sắc giá trị của bản thân và ý nghĩa đích thực của cuộc sống. Đó cũng chính là thứ hạnh phúc có giá trị bền vững nhất.
- Phê phán lối sống dựa dẫm, ỷ lại trông chờ hoặc theo đuổi những hạnh phúc viển vông, mơ hồ.
1.0



1.0

1.0


1.0

3. Bài học nhận thức và hành động
1.0
- Cần có nhận thức đúng đắn về hạnh phúc trong mối quan hệ với cuộc sống của bản thân. Biết cảm thông, chia sẻ, hài hòa giữa hạnh phúc cá nhân với hạnh phúc của mọi người.
- Biết vun đắp hạnh phúc bằng những việc làm cụ thể, biết trân trọng, gìn giữ hạnh phúc.
0.5


0.5

Câu 2 (4.0 điểm)
1. Yêu cầu về kĩ năng:
- Biết cách làm một bài nghị luận văn học: hệ thống luận điểm rõ ràng, lập luận chặt chẽ, hành văn trong sáng, giàu cảm xúc, hình ảnh.
- Biết kết hợp các thao tác lập luận, bố cục hợp lí, không mắc lỗi diễn đạt, lỗi chính tả.
2. Yêu cầu về kiến thức
Cần đáp ứng một số ý chính sau:
Nội dung
Điểm
1. Giới thiệu khái quát về tác giả Quang Dũng và bài thơ Tây Tiến. 
0.5
2. Hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ Tây Tiến
3.0
2.1. Thiên nhiên dữ dội, hùng vĩ
1.5
 - Qua nỗi nhớ của Quang Dũng, Tây Tiến hiện lên với những hình ảnh thiên nhiên thật dữ dội: sương lấp, dốc khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút cồn mây, thác gầm thét, cọp trêu người... Những địa danh gợi cảm giác hoang sơ, huyền bí: Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông, Mường Hịch ...
- Hình ảnh thiên nhiên dữ dội, hùng vĩ đã góp phần khắc họa vẻ đẹp hào hùng của người lính Tây tiến.
1.0



0.5
2.2. Thiên nhiên thơ mộng, trữ tình
1.5
- Bên cạnh nét hùng vĩ, dữ dội, hình ảnh thiên nhiên còn hiện lên với vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình: hương hoa rừng thoang thoảng trong đêm, nếp nhà sàn thấp thoáng giữa biển mưa, chiều sương trên sông nước, con thuyền độc mộc giữa hai bờ lau hoang vu, hoa trôi đong đưa trên dòng nước...
- Hình ảnh thiên nhiên thơ mộng, trữ tình góp phần khắc họa vẻ đẹp hào hoa, lãng mạn trong tâm hồn người lính Tây tiến.
1.0



0.5
3. Nghệ thuật khắc họa thiên nhiên
0.5
 - Vẻ đẹp thiên nhiên trong bài thơ hiện lên sinh động, gợi cảm thông qua hệ thống từ ngữ giàu chất tạo hình, những hình ảnh mới lạ, độc đáo, thủ pháp tương phản, đối lập và sự phối thanh ngắt nhịp giàu nhạc tính. 
- Với sự kết hợp giữa cảm hứng lãng mạn và ngòi bút tài hoa, Quang Dũng đã khắc họa thành công hình tượng thiên nhiên vừa hùng vĩ dữ dội vừa thơ mộng, mĩ lệ.


Câu 3 (10.0 điểm)
1. Yêu cầu về kĩ năng:
- Biết cách làm một bài nghị luận văn học: hệ thống luận điểm rõ ràng, lập luận chặt chẽ, hành văn trong sáng, giàu cảm xúc, hình ảnh.
- Biết kết hợp các thao tác lập luận, bố cục hợp lí, không mắc lỗi diễn đạt, chính tả.
2. Yêu cầu về kiến thức
Cần đáp ứng một số ý chính sau:
Nội dung
Điểm
1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm, vấn đề cần nghị luận
1.0
2. Về sự thật đằng sau bức ảnh đẹp trong Chiếc thuyền ngoài xa
6.0
2.1. Về bức ảnh đẹp của nghệ sĩ Phùng
3.0
- Bức ảnh Chiếc thuyền ngoài xa là một tác phẩm được sáng tạo trong một khoảnh khắc thăng hoa nhưng đó là kết quả của quá trình lao động miệt mài, nghiêm túc.
- Đó là bức ảnh đẹp như một bức tranh mực Tàu của một danh họa thời cổ... toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích... 
- Bức ảnh khiến Phùng như vừa khám thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn... Bức ảnh phản ánh chất thơ, vẻ đẹp lãng mạn của cuộc sống, là biểu tượng của nghệ thuật.
1.0


1.0


1.0
2.2. Sự thật đằng sau bức ảnh đẹp của nghệ sĩ Phùng
3.0
- Đó là hình ảnh về cuộc sống của một gia đình hàng chài nghèo khổ: Chồng thường xuyên đánh vợ; vợ cam chịu, không thể bỏ chồng; con bênh mẹ nên đánh lại cha...Căn nguyên của cảnh bạo hành trong gia đình hàng chài là cuộc sống lam lũ, khó nhọc và bế tắc.
- Đó còn là hình ảnh người đàn bà vùng biển cao lớn với những đường nét thô kệch, tấm lưng áo bạc phếch có miếng vá, nửa thân dưới ướt sũng, khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm. Mụ bước những bước chậm rãi, bàn chân dậm trên mặt đất chắc chắn, hòa lẫn trong đám đông... Bên cạnh sự thô ráp, trần trụi là vẻ đẹp giản dị, chân thực của con người lao động. Một vẻ đẹp không dễ nhận ra dưới cái nhìn chủ chủ quan và định kiến. 
1.5



1.5
3. Ý nghĩa của sự thật đằng sau bức ảnh đẹp
2.0
Sự thật đằng sau bức ảnh đẹp đem đến một cái nhìn đa chiều, sâu sắc:
- Dưới góc nhìn của người nghệ sĩ: Phùng nhận ra mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống. Nghệ thuật đích thực phải bắt nguồn từ đời sống và phục vụ đời sống. Muốn vậy, quá trình sáng tạo của người nghệ sĩ phải là kết quả của những trải nghiệm sâu sắc về hiện thực. 
 - Dưới góc nhìn của người thực thi pháp luật: Đẩu nhận ra khoảng cách giữa lí thuyết hành pháp và thực tiễn. Vận dụng pháp luật một cách máy móc sẽ không bao giờ giải quyết một cách thấu đáo những vấn đề của cuộc sống.
 - Dưới góc nhìn tiếp nhận: người đọc sẽ có những tình cảm và thái độ khác nhau trước những vấn đề được đặt ra trong tác phẩm. 

0.75



0.75


0.5
4. Đánh giá khái quát
1.0
Từ sự thật cuộc đời đằng sau bức ảnh đẹp, Chiếc thuyền ngoài xa mang đến một bài học đúng đắn về cách nhìn cuộc sống và con người, đồng thời chứng tỏ bản lĩnh, tài năng của Nguyễn Minh Châu trong cách tiếp cận đời sống.