Kỳ thi chọn học sinh giỏi lớp 11 THPT năm học 2009-2010 Đề thi môn: ngữ văn dành cho học sinh các trường THPT không chuyên

 
SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC
———————
ĐỀ CHÍNH THỨC
KỲ THI CHỌN HSG LỚP 11 THPT NĂM HỌC 2009-2010
ĐỀ THI MễN: NGỮ VĂN
Dành cho học sinh cỏc trường THPT khụng chuyờn
Thời gian làm bài: 180 phỳt, khụng kể thời gian giao đề
 ———————


Câu 1: (3,0 điểm)
Trong truyện ngắn Đời thừa, nhà văn Nam Cao có viết:
“Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm lên vai kẻ khác để thoả mãn lòng ích kỉ. Kẻ mạnh chính là kẻ giúp đỡ kẻ khác trên đôi vai mình.”
(Ngữ văn 11 nâng cao, tập một, NXB Giáo dục, 2007, tr.203-204 ) 
Suy nghĩ của anh, chị về ý kiến trên.
 
Câu 2: (7,0 điểm)
Nhận xét về tập thơ “Nhật kí trong tù” của Hồ Chí Minh, có ý kiến cho rằng:
 “Qua tập thơ, người đọc thấy hiện lên rõ nét bức chân dung tự hoạ của Hồ Chí Minh.”
 (Ngữ văn 11 nâng cao, tập hai, NXB Giáo dục, 2007, tr.69)
Hãy giải thích và làm sáng tỏ ý kiến trên.

---Hết---
Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.


	Họ và tên thí sinh...................................................Số báo danh.....................

	









SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC
———————

KỲ THI CHỌN HSG LỚP 11 THPT NĂM HỌC 2009-2010
HƯỚNG DẪN CHẤM MễN: NGỮ VĂN
Dành cho học sinh cỏc trường THPT khụng chuyờn
————————
Hướng dẫn chấm cú 03 trang.

Cõu 1: (3,0 điểm)
I. Yêu cầu về kĩ năng
 Hiểu đề bài, biết cách làm bài nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lý trong cuộc sống. Bố cục chặt chẽ, diễn đạt dễ hiểu, dẫn chứng chọn lọc; không mắc lỗi dùng từ, ngữ pháp.
II. Yêu cầu về nội dung
1. Giải thích
- Kẻ mạnh là những con người có sức khoẻ, có đời sống vật chất và tinh thần đầy đủ. Kẻ mạnh theo Nam cao là người có nhân cách, là người chiến thắng nghịch cảnh, là mẫu người được xã hội trân trọng
- Hình ảnh đôi vai mang ý nghĩa ẩn dụ, gợi sự nương tựa, chở che.
- Lời nhận định chia thành hai vế, vế đầu mang nghĩa phủ nhận, là lời nhắc nhở nhẹ nhàng: kẻ mạnh không được chèn ép người khác để thoả mãn lòng ích kỉ của mình. Vế thứ hai là lời khẳng định và cũng là niềm mong mỏi của Nam Cao với con người: kẻ mạnh là người biết giúp đỡ người khác, nâng đỡ người khác vươn lên, luôn sống vì người khác.
2. Bình luận
- Quan niệm của Nam Cao về kẻ mạnh được được diễn đạt qua cách nói hình ảnh: giẫm lên vai kẻ khác và giúp đỡ kẻ khác trên đôi vai mình. Lời nhận định của Nam Cao là một phương châm sống cao đẹp, nâng đỡ con người hướng tới bến bờ của nhân cách, của cái đẹp, cái thiện trong cuộc sống.
- Lời nhận định nói lên trách nhiệm của con người đối với cuộc sống. Sức mạnh của con người không chỉ đo bằng cơ bắp mà phải đo bằng chính tình yêu thương, bằng hành động cao đẹp trong cuộc sống.
- Nói tới con người chân chính là nói tới những phẩm chất cao đẹp: đồng cảm, thương yêu, sẻ chia... đó là những điều sơ đẳng nhất của đạo làm người. Loài người biết mình có đời sống cao vượt hơn mọi loài khác chính là ở chỗ biết phân biệt thiện - ác nhờ vậy mà sinh ra tính người. (dẫn chứng: Hộ trong Đời thừa có lúc anh đã nghĩ đến tư tưởng gia Phát xít “Phải biết ác, biết tàn nhẫn để sống cho mạnh mẽ”, nhưng cuối cùng anh chọn tình thương. Theo Hộ tình thương phân biệt giữa người và ác thú. Giăng Van Giăng trong Những người khốn khổ của Huy gô cả đời chỉ tâm niệm một điều: trên đời này chỉ có một điều duy nhất ấy thôi đó là thương yêu nhau) 
- Lời nhận định tôn vinh tình cảm cao đẹp giữa con người với con người. kẻ mạnh đừng ngoảnh mặt làm ngơ trước những nỗi đau của kẻ khác kém may mắn hơn mình. Cuộc sống quanh ta biết bao con người có cách hành xử cao đẹp (dẫn chứng: Một gia đình ở phố hàng Đào nhận nuôi cháu bé Thiện Nhân hay trường hợp Nguyễn Hữu Ân chàng trai điển hình thành phố Hồ Chí Minh 2007...)
3. Nâng cao
- Trong xã hội vẫn còn có những kẻ sống vị kỉ, giẫm lên cuộc sống của người khác để thoả mãn lòng ích kỉ của mình, sống xa hoa trên sự đói khát của người khác không chút xao động... thể hiện lối sống thiếu đạo đức, đáng phê phán.
- Mặt khác, cần đánh giá đúng tinh thần của câu nói, giúp đỡ kẻ yếu là bổn phận của kẻ mạnh nhưng không được xuất phát từ động cơ cá nhân hay lối ban ơn trịnh thượng mà phải bắt nguồn từ tình cảm chân chính. Đồng thời người được giúp đỡ không nên ỷ lại, khi đó sẽ lười biếng, thụ động. Cần vươn lên để xứng đáng với sự chở che của người khác.
- Nhận thức và hành động của bản thân. 
III. Biểu điểm
- Điểm 3,0: Hiểu đề, nêu được cơ bản các yêu cầu. Diễn đạt tốt, bố cục chặt chẽ. Dẫn chứng chọn lọc, vừa đủ. Có thể còn một vài sai sót nhỏ. 
- Điểm 2,0: Hiểu đề, nêu được nội dung cơ bản. Diễn đạt khá. Có thể còn một vài lỗi nhỏ.
- Điểm 1,0: Nội dung sơ lược. Diễn đạt lúng túng. Còn nhiều lỗi. 
- Điểm 0: Không hiểu đề hoặc sai lạc cả nội dung và phương pháp. 
Câu 2: ( 7,0 điểm)
 I. Yêu cầu về kĩ năng
Hiểu đúng yêu cầu của đề bài; biết cách làm bài nghị luận văn học, bố cục chặt chẽ, diễn đạt trong sáng, dẫn chứng chọn lọc; không mắc lỗi dùng từ, diễn đạt và ngữ pháp. Biết vận dụng cỏc thao tỏc nghị luận: giải thớch, phõn tớch, chứng minh 
II. Yêu cầu về nội dung
Giải thích:
 “Nhật kí trong tù” là những ghi chép về tâm tư của tác giả. Đó là thứ nhật kí trữ tình bằng thơ độc đáo, có tính hướng nội sâu sắc. Bức chân dung tự hoạ ở đây là hình ảnh Hồ Chí Minh với những vẻ đẹp tâm hồn cao đẹp.
Biểu hiện của bức chân dung tự hoạ của Hồ Chí Minh trong tập thơ:
 a. Đó là một tấm gương nghị lực phi thường, một bản lĩnh vĩ đại không có gì lung lạc được: Một con người đã vượt lên nỗi đau thể xác, phong thái ung dung, tâm hồn thanh thoát, lạc quan trong mọi tình huống, luôn hướng về sự sống, ánh sáng và tương lai. (dẫn chứng)
 b. Đó là một tâm hồn yêu nước thiết tha, khát khao tự do, khao khát được chiến đấu vì độc lập dân tộc. (dẫn chứng) 
 c. Đó là một tâm hồn nghệ sĩ tài hoa, nhạy cảm với thiên nhiên và cuộc đời. Một trí tuệ linh hoạt, nhọn sắc, dễ xúc động trước những cảnh ngộ đáng thương của con người. Từ những mặt đời thường có thể rút ra những bài học về rèn luyện đạo đức, về đấu tranh cách mạng. (dẫn chứng)
 d. Tấm lòng yêu thương bao la với nhân loại cần lao, với cuộc sống trần thế còn nhiều đau khổ. Đó là tấm lòng nhân đạo đến quên mình, sẵn sàng chia sẻ mọi vui buồn của những người xung quanh.
 3.Nâng cao: Tập thơ vừa mang vẻ đẹp cổ điển, vừa có tinh thần hiện đại. Đó là bức chân dung của một bậc đại nhân, đại trí, đại dũng. Mở cuốn sách này, ta bắt gặp một con người (tâm sự, tâm trạng, nỗi lòng, tâm hồn và ý chí Hồ Chí Minh- một người tù vĩ đại).
III. Biểu điểm 
 - Điểm 7,0: Đáp ứng được yêu cầu nêu trên; văn viết sâu sắc, diễn đạt trong sáng; bài viết thể hiện được sự sáng tạo, cảm thụ riêng biệt. Có thể còn có một vài sai sót nhỏ.
 - Điểm 6,0: Cơ bản đáp ứng được những yêu cầu nêu trên; văn viết chưa thật sâu sắc nhưng phải đủ ý; diễn đạt trong sáng. Có thể còn có một vài sai sót nhỏ.
 - Điểm 5,0: Cơ bản hiểu yêu cầu của đề, chọn và phân tích được một số chi tiết để làm sáng tỏ vấn đề. Diễn đạt rõ ý. Còn có thể mắc một vài sai sót nhỏ.
 - Điểm 4,0: Chưa hiểu đúng đề bài, nội dung bàn luận dàn trải; diễn đạt còn hạn chế; còn mắc nhiều lỗi ngữ pháp, dùng từ... 
 - Điểm 2,0: Chưa hiểu đề, nội dung sơ sài hoặc không nêu được ý; diễn đạt non yếu; mắc nhiều lỗi ngữ pháp, dùng từ... 
 - Điểm 1,0: Cơ bản không hiểu đề, hoặc sai lạc về nội dung và quá sơ sài, cẩu thả trong việc trình bày.
- Điểm 0: Không hiểu đề hoặc sai lạc cả nội dung và phương pháp. 

* Trên đây là một số gợi ý về thang điểm. Các giám khảo cần cân nhắc và chú ý việc hiểu đề, khả năng cảm thụ riêng và diễn đạt sáng tạo của học sinh. Điểm của bài thi là điểm của từng câu cộng lại, tính lẻ đến 0,5.
—————————