Kỳ thi học sinh giỏi cấp huyện Môn thi: ngữ văn lớp 6 Thời gian: 150 phút ( Không kể thời gian giao đề )

KỲ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
Môn thi: Ngữ văn lớp 6
Năm học: 
Thời gian: 150 phút ( Không kể thời gian giao đề )
(Đề thi gồm có: 01 trang, 03 câu)

Câu 1 ( 3 điểm ) 
Chỉ ra phép so sánh trong khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc kiểu so sánh nào. Nêu tác dụng gợi hình, gợi cảm của phép so sánh đó?
 " Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng "
 (Nhớ con sông quê hương - Tế Hanh)
	Câu 2 ( 3 điểm)
	Tìm những ẩn dụ chuyển đổi cảm giác trong các câu thơ dưới đây và nêu tác dụng của những ẩn dụ ấy trong việc miêu tả sự vật, hiện tượng?
	a. Cha lại dắt con đi trên cát mịn
 Ánh nắng chảy đầy vai
 ( Hoàng Trung Thông)
	b. Ngoài thềm rơi chiếc lá đa
	 Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng.
 ( Trần Đăng Khoa)

Câu 3: ( 14 điểm)
Dựa vào bài thơ “ Đêm nay Bác không ngủ” của nhà thơ Minh Huệ ( Sách Ngữ văn 6 - Tập hai), em hãy viết bài văn bằng lời của người chiến sĩ kể về kỉ niệm một đêm được ở bên Bác Hồ khi đi chiến dịch.

Ghi chú: Cán bộ coi thi không được giải thích gì thêm.






HƯỚNG DẪN CHẤM 
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
Môn: Ngữ văn 6
( Đáp án gồm có 02 trang)
Câu 1 (3 điểm)
	- Biện pháp so sánh: Tâm hồn tôi là buổi trưa hè, dùng từ so sánh " là"( 1 điểm)
	- Kiểu so sánh: Ngang bằng ( 1 điểm)
	- Tác dụng: Diễn tả tình cảm ấm nồng của tác giả đối với quê hương ( 1 điểm)
	Câu 2 ( 3 điểm)
	a. Ẩn dụ: Chảy ( 0,5 điểm)
	- Tác dụng: Dùng thị giác để miêu tả cảm giác với những liên tưởng mới lạ về ánh nắng. ( 1 điểm)
	b. Ẩn dụ: mỏng ( 0,5 điểm)
	- Tác dụng: Dùng thị giác để miêu tả thính giác thể hiện sự mới lạ, độc đáo, thú vị ( 1 điểm)
Câu 3 ( 14 điểm)
* Yêu cầu: 
- Học sinh dựa vào bài  thơ Đêm nay Bác không ngủ của nhà  thơ Minh Huệ  (Sách Ngữ văn 6 - Tập hai), để viết bài văn bằng lời của người chiến sĩ kể về kỉ niệm một đêm được ở bên Bác Hồ khi đi chiến dịch.
- Yêu cầu hs phải thuộc và nhớ được nội dung bài thơ, dùng ngôi thứ nhất (nhân vật tôi – anh đội viên để kể lại câu chuyện). Biết vận dụng văn kể chuyện để kể lại một câu chuyện từ văn bản thơ, có kết hợp yếu tố miêu tả, kể chuyện với bộc lộ cảm xúc, tâm trạng 
- Khi kể chuyện, cần phải tạo dựng được câu chuyện có hoàn cảnh, có nhân vật, sự việc và diễn biến câu chuyện ... Học sinh có thể  trình bày theo  nhiều  cách khác nhau,  nhưng  chuyện kể phải theo diễn biến sự việc như trình tự bài thơ và nêu được các ý cơ bản như sau:
* Mở bài: (2 điểm) Giới thiệu câu chuyện:   
- Giới thiệu hoàn cảnh, thời gian, không gian nơi xảy ra câu chuyện. Giới thiệu nhân vật trong câu chuyện: tôi (tự giới thiệu) được ở cùng Bác Hồ trong mái lều tranh xơ xác vào một đêm mưa lạnh trên đường đi chiến dịch 
 * Thân bài: (10 điểm)
    	- Kể  lại diễn biến câu chuyện,  trong đó có kết hợp giữa kể chuyện với miêu tả và bộc lộ cảm xúc, câu chuyện được kể lại qua lời kể của anh đội viên (nhân vật tôi: vừa là người chứng kiến, vừa là người tham gia vào câu chuyện).
+ Lần đầu  thức giấc,  tôi ngạc nhiên vì trời đã khuya lắm  rồi mà Bác vẫn ngồi “trầm ngâm” bên bếp  lửa. Từ ngạc nhiên đến xúc động khi  tôi hiểu rằng Bác vẫn ngồi đốt lửa sưởi ấm cho các chiến sĩ. Niềm xúc động càng lớn khi được tôi chứng kiến cảnh Bác đi “dém chăn” cho từng chiến sĩ với bước chân nhẹ nhàng…    
+ Tâm trạng mơ màng: Bác vừa lớn lao, vĩ đại, vừa  gần gũi,  thân  thương như một người Cha đối với chúng  tôi-những người chiến sĩ... Trong sự xúc động cao độ, thầm thì, tôi hỏi nhỏ:  “Bác ơi ! Bác chưa ngủ ? Bác có lạnh lắm không ?” Bác ân cần trả lời:  “ Chú cứ việc ngủ ngon    Ngày mai đi đánh giặc”  (anh đội viên tự bộc lộ tâm trạng …)          
  + Lần  thứ ba  thức dậy, trời sắp sáng,  tôi “hốt hoảng giật mình” vì vẫn  thấy Bác vẫn “ngôi đinh ninh – chòm râu im phăng phắc”.
  - Kể  lại  diễn biến  câu  chuyện qua  lời đối  thoại  giữa  anh với Bác Hồ, đồng  thời  tự bộc  lộ diễn biến  tâm  trạng … qua đó nêu bật được hình tượng Bác Hồ: giản dị, gần gũi nhưng cũng thật vĩ đại, lớn lao…        
 - Được tiếp cận, được thấu hiểu tình thương yêu của Bác với bộ đội và nhân dân ta,  tôi như lớn thêm lên về tâm hồn, như được hưởng một niềm hạnh phúc lớn lao, bởi thế nên:   “Lòng vui sướng mênh mông”, tôi “thức luôn cùng Bác”
 	* Kết bài: (2,0 điểm)
- Cảm nhận của người chiến sĩ: đêm không ngủ được kể lại trên đây chỉ là một trong vô vàn đêm không ngủ của Bác. Việc Bác không ngủ vì lo việc nước và thương bộ đội, dân công là một “lẽ thường tình” vì “Bác là Hồ Chí Minh” 
- Qua câu chuyện về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch, thể hiện rõ tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ đội và nhân dân, đồng thời thể hiện tình cảm kính yêu, cảm phục của người chiến sĩ, của nhân dân ta đối với Bác Hồ….