Kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2002 Môn thi: Địa lí

Bộ Giáo dục và đào tạo
đề chính thức
Kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2002
Môn thi: Địa lí
(Thời gian làm bài: 180 phút)
Câu 1
Con ng−ời là nguồn lực quan trọng bậc nhất để phát triển kinh tế – xã hội. Anh (chị)
hãy trình bày:
a) Đặc điểm nguồn lao động và tình hình sử dụng lao động ở n−ớc ta hiện nay.
(ĐH: 2,0 điểm; CĐ: 2,5 điểm)
b) ảnh h−ởng của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành và theo lãnh thổ đến
vấn đề việc làm ở n−ớc ta.
(ĐH: 1,5 điểm). Thí sinh chỉ thi vào cao đẳng không phải làm câu 1.b.
Câu 2
Đông Nam Bộ là vùng có nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế. Anh (chị) hãy:
a) Giải thích vì sao Đông Nam Bộ có nền kinh tế phát triển nhất so với các vùng
khác trong cả n−ớc. (ĐH: 2,5 điểm; CĐ: 3,5 điểm)
b) Chứng minh rằng Đông Nam Bộ có khả năng phát triển tổng hợp kinh tế biển.
(ĐH: 1,0 điểm; CĐ: 1,5 điểm)
Câu 3
Cho bảng số liệu d−ới đây:
Tổng trị giá xuất nhập khẩu của Việt Nam
trong thời kì 1994 – 2000 (triệu đô la Mĩ)
Năm Xuất khẩu Nhập khẩu
1994 4054,3 5825,8
1996 7255,9 11143,6
1997 9185,0 11592,3
1998 9360,3 11499,6
2000 14308,0 15200,0
 (Nguồn: Niên giám thống kê 2000, NXB Thống kê, 2001. tr. 400)
a) Hãy vẽ biểu đồ thích hợp thể hiện cơ cấu xuất nhập khẩu trong thời kì 1994 –
2000. (ĐH: 1,5 điểm; CĐ: 2,5 điểm)
b) Dựa vào bảng số liệu đã cho, hãy rút ra các nhận xét về tình hình xuất nhập khẩu
của n−ớc ta trong thời kì này.
(ĐH: 1,5 điểm). Thí sinh chỉ thi vào cao đẳng không phải làm câu 3.b.
------- Hết ------
Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm
Họ và tên thí sinh ........................................... Số báo danh ..........................
1Bộ Giáo dục và đào tạo Kỳ thi tuyển sinh đH, cĐ năm 2002
Đáp án và thang điểm đề chính thức
Môn thi: Địa lí
Câu 1
Câu 1.a) Đặc điểm nguồn lao động và tình hình sử dụng lao động ở n−ớc ta hiện
nay.
a) Đặc điểm nguồn lao động:
• Số l−ợng: Nguồn lao động dồi dào và tăng còn nhanh (Dẫn chứng: năm 1998
là 37,4 triệu lao động. Mỗi năm tăng khoảng 1,1 triệu lao động).
• Chất l−ợng:
- Các yếu tố truyền thống: cần cù, khéo tay, có kinh nghiệm sản xuất, có khả
năng tiếp thu KHKT; tuy vậy, còn thiếu tác phong công nghiệp, kỉ luật lao
động ch−a cao.
- Trình độ chuyên môn kĩ thuật ngày càng cao. Dẫn chứng: 5 triệu lao động
có trình độ CMKT, trong đó 23% có trình độ cao đẳng, đại học trở lên.
Nh−ng đội ngũ lao động có CMKT còn mỏng so với yêu cầu.
• Phân bố: không đồng đều, cả về số l−ợng và chất l−ợng lao động. ở đồng
bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ và nhất là một số thành phố lớn tập trung
nhiều lao động, nhất là lao động có CMKT. Vùng núi và trung du thiếu lao
động, nhất là lao động có CMKT.
b) Tình hình sử dụng lao động:
• Trong các ngành kinh tế: Phần lớn (63,5%) làm nông, lâm, ng− nghiệp và có
xu h−ớng giảm. Tỉ trọng lao động trong công nghiệp - xây dựng ( 11,9%) và
trong khu vực dịch vụ (24,6%) còn thấp, nh−ng đang tăng lên.
• Trong các thành phần kinh tế: đại bộ phận lao động làm trong khu vực ngoài
quốc doanh, và tỉ trọng của khu vực này có xu h−ớng tăng. Khu vực quốc
doanh chỉ chiếm 15% lao động (1985), giảm xuống còn 9% (1998).
• Năng suất lao động xã hội nói chung còn thấp.
• Tình trạng thiếu việc làm và thất nghiệp còn là vấn đề xã hội gay gắt (Dẫn
chứng).
Câu 1.b) ảnh h−ởng của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành và theo lãnh thổ
đến vấn đề việc làm ở n−ớc ta.
a) Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành và theo lãnh thổ:
• Theo ngành: đẩy nhanh sự phát triển của công nghiệp, xây dựng và các ngành
dịch vụ (thể hiện rõ trong sự chuyển dịch cơ cấu GDP). Đa dạng hoá sản xuất
trong các ngành kinh tế.
• Theo lãnh thổ: hình thành các vùng chuyên canh, các khu công nghiệp tập
trung, khu chế xuất, các trung tâm công nghiệp mới. Hình thành các vùng
kinh tế phát triển năng động, ba vùng kinh tế trọng điểm.
b) ảnh h−ởng đến vấn đề việc làm:
2• Đa dạng hoá kinh tế nông thôn, đ−a nông nghiệp từ tự cung tự cấp lên sản
xuất hàng hoá, phát triển ngành nghề và dịch vụ nông thôn... góp phần giải
quyết việc làm ở vùng nông thôn vững chắc hơn.
• Phát triển công nghiệp và dịch vụ, nhất là các ngành cần nhiều lao động ở
thành thị tạo ra nhiều việc làm mới cho thanh niên.
• Chuyển dịch cơ cấu lãnh thổ song song với việc phân bố lại dân c− và nguồn
lao động giữa các vùng, góp phần tạo việc làm và nâng cao năng suất lao động
xã hội.
Câu 2
Câu 2.a) Giải thích vì sao Đông Nam Bộ có nền kinh tế phát triển nhất so với các
vùng khác trong cả n−ớc.
So với các vùng khác trong n−ớc, Đông Nam Bộ đã hội tụ đ−ợc các thế mạnh chủ
yếu sau đây:
a) Về vị trí địa lí
• Kề bên đồng bằng sông Cửu Long (vùng l−ơng thực, thực phẩm lớn nhất cả
n−ớc), giáp duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Cămpuchia.
• Có vùng biển với các cảng lớn, tạo điều kiện liên hệ với các vùng trong n−ớc
và quốc tế.
b) Về tự nhiên
• Đất:
- Đất badan khá màu mỡ (khoảng 40% diện tích của vùng); đất xám bạc
màu (phù sa cổ).
- Thuận lợi cho việc hình thành vùng chuyên canh cây công nghiệp trên quy
mô lớn.
• Khí hậu, nguồn n−ớc:
- Khí hậu cận xích đạo thích hợp cho sự phát triển của cây trồng, vật nuôi.
- Hệ thống sông Đồng Nai (giá trị về thuỷ điện, thuỷ lợi và giao thông đ−ờng
thuỷ).
• Khoáng sản
- Dầu khí (trên thềm lục địa) có trữ l−ợng lớn, có khả năng phát triển thành
ngành công nghiệp mũi nhọn.
- Các khoáng sản khác (sét, cao lanh).
• Sinh vật:
- Rừng (kể cả rừng ngập mặn) có giá trị về lâm nghiệp và du lịch.
- Các ng− tr−ờng lớn liền kề (Ninh Thuận – Bình Thuận – Bà Rịa Vũng Tàu,
Cà Mau – Kiên Giang) có ý nghĩa đối với việc phát triển ngành hải sản.
c) Về kinh tế – xã hội
• Nguồn lao động:
- Nguồn lao động dồi dào;
- Tập trung nhiều lao động có trình độ cao về chuyên môn, nghiệp vụ.
3• Cơ sở hạ tầng hiện đại và đang đ−ợc hoàn thiện (giao thông, thông tin liên
lạc).
• Mạng l−ới đô thị, trung tâm công nghiệp.
- Có các trung tâm công nghiệp lớn nh−: TP Hồ Chí Minh, Biên Hoà và
Vũng Tàu.
- Vai trò của TP Hồ Chí Minh đối với sự phát triển kinh tế của Đông Nam
Bộ.
• Các thế mạnh khác (sự năng động; sự thu hút đầu t− trong và ngoài n−ớc).
Câu 2.b) Chứng minh khả năng phát triển tổng hợp kinh tế biển của Đông Nam Bộ
Đông Nam Bộ có khả năng phát triển tổng hợp kinh tế biển dựa trên cơ sở khả năng
phát triển của từng ngành cụ thể.
a) Khai thác khoáng sản vùng thềm lục địa: Trữ l−ợng dầu khí lớn nhất cả n−ớc,
đã và đang đ−ợc khai thác.
b) Khai thác và nuôi trồng hải sản
• Khai thác hải sản tại các ng− tr−ờng lớn liền kề;
• Nuôi trồng thuỷ hải sản (ven bờ và hải đảo)
c) Du lịch biển
• Có một số bãi biển (Vũng Tàu, Long Hải, Ph−ớc Hải...) có giá trị đối với du
lịch.
• Nguồn n−ớc khoáng (Bình Châu...), khu dự trữ sinh quyển (Cần Giờ) có khả
năng thu hút khách.
d) Giao thông vận tải biển
• Khả năng xây dựng và mở rộng hệ thống cảng (ở thành phố Hồ Chí Minh,
Vũng Tàu).
• Khả năng mở rộng giao l−u trong n−ớc và quốc tế.
Câu 3
Câu 3.a) Vẽ biểu đồ thích hợp thể hiện cơ cấu xuất nhập khẩu trong thời kì
1994 – 2000.
• Chọn dạng biểu đồ: biểu đồ miền (đã tính ra cơ cấu phần trăm).
• Xử lí số liệu: Tính tổng trị giá xuất nhập khẩu. Sau đó tính cơ cấu xuất nhập
khẩu từ bảng số liệu đã cho. Kết quả nh− sau:
Cơ cấu xuất nhập khẩu (%)
Chia ra
Năm Tổng số
Xuất khẩu Nhập khẩu
1994 100,0 41,0 59,0
1996 100,0 39,4 60,6
1997 100,0 44,2 55,8
1998 100,0 44,9 55,1
2000 100,0 48,5 51,5
4• Vẽ biểu đồ miền.
Yêu cầu:
- Chính xác về khoảng cách năm.
- Có chú giải (chú giải riêng hoặc ghi trực tiếp vào biểu đồ)
- T−ơng đối đẹp.
41,0 39,4 44,2 44,9
48,5
59,0 60,6 55,8 55,1
51,5
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1994 1996 1997 1998 2000 Năm
%
Xuất khẩu Nhập khẩu
Biểu đồ cơ cấu xuất nhập khẩu của n−ớc ta trong thời kì 1994 – 2000.
Câu 3.b) Dựa vào bảng số liệu đã cho, hãy rút ra các nhận xét về tình hình xuất
nhập khẩu của n−ớc ta trong thời kì này.
Để nhận xét một cách đầy đủ, thí sinh cần xử lí tiếp bảng số liệu. Kết quả xử lí số
liệu nh− sau:
Năm Cán cân xuất nhập
khẩu (triệu USD)
Tỉ lệ xuất nhập khẩu
(%)
1994 -1771,5 69,6
1996 -3887,7 65,1
1997 -2407,3 79,2
1998 -2139,3 81,4
2000 -892 94,1
Nhận xét về tình hình xuất nhập khẩu 1994 – 2000:
a) Tình hình chung:
5- Tổng trị giá xuất nhập khẩu tăng liên tục, tăng tới 3,0 lần (từ 9880,1 lên
29508,0 triệu đô la Mĩ).
- Trị giá xuất khẩu tăng 3,5 lần, còn trị giá nhập khẩu tăng 2,6 lần.
b) T−ơng quan giữa xuất khẩu và nhập khẩu:
- Xuất khẩu tăng nhanh hơn nhập khẩu nên cơ cấu xuất nhập khẩu dần đi đến
cân đối (thí sinh cũng có thể nhận xét về tỉ lệ xuất nhập khẩu tăng dần).
- N−ớc ta vẫn nhập siêu, nh−ng đã giảm nhiều. Mức nhập siêu lớn nhất là
năm 1996 (-3887,7 triệu USD), đến năm 2000 chỉ còn – 892 triệu USD.
c) Diễn biến theo các thời kì:
- Từ 1994 đến 1996 : tốc độ tăng mạnh (do ảnh h−ởng của việc n−ớc ta bình
th−ờng hoá quan hệ với Mĩ và gia nhập ASEAN năm 1995).
- Thời gian 1997-1998 tốc độ tăng bị chững lại do ảnh h−ởng của khủng
hoảng tài chính khu vực cuối năm 1997. Năm 2000 trị giá xuất nhập khẩu
lại tăng mạnh.
Thang điểm dành cho thí sinh thi vào đại học
Câu 1 (3,5 điểm)
Câu 1.a) 2,0 điểm
a) Đặc điểm nguồn lao động: 1,0 (0,25 + 0,5 + 0,25)
b) Tình hình sử dụng lao động: 1,0 (0,25 + 0,25 + 0,25 + 0,25)
Câu 1.b) 1,5 điểm
a) 0,5 (0,25 + 0,25)
b) 1,0 (0,5 + 0,25 + 0,25)
Câu 2 (3,5 điểm)
Câu 2.a) 2,5 điểm
a) Vị trí địa lí: 0,5 (0,25 + 0,25)
b) Tự nhiên: 1,0 (0,25 + 0,25 + 0,25 + 0,25)
c) Kinh tế – xã hội : 1,0 (0,25 + 0,25 + 0,25 + 0,25)
Câu 2.b) 1,0 điểm
a) 0,25; b) 0,25; c) 0,25; d) 0,25
Câu 3 ( 3,0 điểm)
Câu 3.a) 1,5 điểm
- Xử lí số liệu: 0,25
- Vẽ biểu đồ: 1,25
Câu 3.b) 1,5 điểm
a) 0,5 (0,25 + 0,25)
b) 0,5 (0,25 + 0,25)
c) 0,5 (0,25 + 0,25)
6Thang điểm dành cho thí sinh chỉ thi vào cao đẳng
Câu 1 (2,5 điểm)
Câu 1.a) 2,5 điểm
a) Đặc điểm nguồn lao động: 1,0 (0,25 + 0,5 + 0,25)
b) Tình hình sử dụng lao động: 1,5 (0,5 + 0,5 + 0,25 + 0,25)
Câu 1.b) Thí sinh chỉ thi vào cao đẳng không phải làm câu 1.b.
Câu 2 (5 điểm)
Câu 2.a) 3,5 điểm
a) Vị trí địa lí: 0,5 (0,25 + 0,25)
b) Tự nhiên: 2,0 (0,5 + 0,5 + 0,5 + 0,5)
c) Kinh tế – xã hội : 1,0 (0,25 + 0,25 + 0,25 + 0,25)
Câu 2.b) 1,5 điểm
a) 0,5; b) 0,25;
c) 0,5; d) 0,25
Câu 3 (2,5 điểm)
Câu 3.a) 2,5 điểm
- Xử lí số liệu: 0,5
- Vẽ biểu đồ: 2,0
Câu 3.b) Thí sinh chỉ thi vào cao đẳng không phải làm câu 3.b.