Luyện đề :viếng lăng Bác (Viễn Phương)

 LuyÖn ®Ò :ViÕng l¨ng B¸c (ViÔn Ph­¬ng)
 KiÕn thøc träng t©m
Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm, hoµn c¶nh s¸ng t¸c.
Ph©n tÝch ý nghÜa cña nhan ®Ò bµi th¬.
Mét vµi néi dung vÒ thÓ th¬, m¹ch c¶m xóc, dÊu c©u, h×nh ¶nh th¬.
Ph©n tÝch bµi th¬.
LuyÖn ®Ò
 §Ò 1
 a. ChÐp chÝnh x¸c 4 c©u ®Çu ®o¹n bµi th¬ “ViÕng l¨ng B¸c” cña ViÕn Ph¬ng.
 b. ViÕt ®o¹n v¨n kho¶ng 8 c©u ph©n tÝch h×nh ¶nh hµng tre trong khæ th¬ trªn, trong ®o¹n cã c©u v¨n dïng phÇn phô chó (g¹ch ch©n phÇn phô chó ®ã).
§Ò 2
Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng
ThÊy mét mÆt trêi trong l¨ng rÊt ®á.
 (“ViÕng l¨ng B¸c” – ViÔn Ph¬ng)
 a. H·y ph©n tÝch ý nghÜa h×nh ¶nh Èn dô vµ nh©n ho¸.
 b. ChÐp hai c©u th¬ cã h×nh ¶nh Èn dô mÆt trêi trong mét bµi th¬ mµ em ®· häc (Ghi râ tªn vµ t¸c gi¶ bµi th¬).
 §Ò 3 
Cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh là nguồn cảm hứng vô tận cho sáng tạo nghệ thuật. Mở đầu tác phẩm của mình, một nhà thơ viết:
 "Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác...Và sau đó, tác giả thấy:...Bác nằm trong giấc ngủ bình yênGiữa một vầng trăng sáng dịu hiềnVẫn biết trời xanh là mãi mãiMà sao nghe nhói ở trong tim!..."

Câu 1: Những câu thơ trên trích trong tác phẩm nào? Nêu tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ ấy.Câu 2: Nªu ý nghÜa cña h×nh ¶nh vÇng tr¨ng, trêi xanh. Tõ nhãi cã thÓ thay b»ng c¸c tõ “®au””®au ®ín” ®­îc kh«ng?
Câu 3 :Từ những câu đã dẫn kết hợp với những hiểu biết của em về bài thơ, hãy cho biết cảm xúc trong bài được biểu hiện theo trình tự nào? Sự thật là Người đã ra đi nhưng vì sao nhà thơ vẫn dùng từ thăm và cụm từ giấc ngủ bình yên?Câu 4: Dựa vào khổ thơ trên, hãy viết một đoạn văn khoảng 10 câu theo phép lập luận quy nạp (có sử dụng phép lặp và có một câu chứa thành phần phụ chú) để làm rõ lòng kính yêu và niềm xót thương vô hạn của tác giả đối với Bác khi vào trong lăng.Câu 5: Trăng là hình ảnh xuất hiện nhiều trong thi ca. Hãy chép chính xác một câu thơ khác đã học có hình ảnh trăng và ghi rõ tên tác giả, tác phẩm

 §Ò 4: Trong bµi Mïa xu©n nho nhá, Thanh H¶i viÕt :
Ta lµm con chim hãt
Ta lµm mét cµnh hoa.
 KÕt thóc bµi ViÕng l¨ng B¸c, ViÔn Ph¬ng cã viÕt :
Mai vÒ MiÒn Nam th­¬ng trµo n­íc m¾t
Muèn lµm con chim hãt quanh l¨ng B¸c.
Hai bµi th¬ cña hai t¸c gi¶ viÕt vÒ ®Ò tµi kh¸c nhau nhng cã chung chñ ®Ò. H·y chØ ra t­ t­ëng chung ®ã.
ViÕt mét ®o¹n v¨n kho¶ng 5 c©u ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ 1 trong hai ®o¹n th¬ trªn.
 
 
Gîi ý BTVN: 
 TËp lµm v¨n 
§Ò 1
 Ph©n tÝch bµi th¬ “ViÕng l¨ng B¸c” cña ViÔn Ph­¬ng.
I/ T×m hiÓu ®Ò
 * Néi dung:
 - Bµi th¬ thÓ hiÖn lßng thµnh kÝnh ®èi víi B¸c Hå khi nhµ th¬ tõ MiÒn Nam ra Hµ Néi th¨m vµ viÕng l¨ng B¸c.
 - M¹ch c¶m xóc vµ suy nghÜ cña bµi th¬: th­¬ng tiÕc vµ tù hµo khi nh×n thÊy l¨ng; khi ®Õn bªn l¨ng; khi vµo l¨ng vµ còng lµ niÒm ­íc muèn thiÕt tha ®­îc ho¸ th©n ®Ó ®­îc gÇn B¸c.
 * NghÖ thuËt:
 - ¢m ®iÖu thiÕt tha, s©u l¾ng (giäng ®iÖu), h×nh ¶nh Èn dô, tõ ng÷ gîi c¶m.
Dµn bµi
 I/ Më bµi:
 - Nh©n d©n miÒn Nam tha thiÕt mong ngµy ®Êt níc ®­îc thèng nhÊt ®Ó ®­îc ®Õn MB th¨m B¸c
“ MiÒn Nam mong B¸c nçi mong cha” 
 (“B¸c ¬i!” Tè H÷u)
 - B¸c ra ®i ®Ó l¹i nçi tiÕc th­¬ng v« h¹n víi c¶ d©n téc. Sau ngµy thèng nhÊt, nhµ th¬ ra Hµ Néi th¨m l¨ng B¸c, víi c¶m xóc d©ng trµo à s¸ng t¸c thµnh c«ng bµi th¬ “ViÕng l¨ng B¸c”.
 II/ Th©n bµi:
 4 khæ th¬, mçi khæ 1 ý (néi dung) nh­ng ®­îc liªn kÕt trong m¹ch c¶m xóc.
 1. Khæ th¬ 1: C¶m xóc cña nhµ th¬ tríc l¨ng B¸c
 + Nhµ th¬ ë tËn MN, sau ngµy thèng nhÊt ra th¨m l¨ng b¸c à Sù dån nÐn, kÕt tinh Êy ®· t¹o ra tiÕng th¬ c« ®óc, l¾ng ®äng mµ ©m vang vÒ B¸c.
 + C¸ch x­ng h«: “Con” th©n mËt, gÇn gòi.
 + Ên tîng ban ®Çu lµ ‘hµng tre quanh l¨ng” – hµng tre biÓu t­îng cña con ng­êi ViÖt Nam
 - “Hµng tre b¸t ng¸t” : rÊt nhiÒu tre quanh l¨ng B¸c nh­ kh¾p c¸c lµng quª VN, ®©u còng cã tre.
 - “Xanh xanh VN”: mµu xanh hiÒn dÞu,®Çy søc sèng, t¬i m¸t nh­ t©m hån, tÝnh c¸ch nguêi ViÖt Nam.
 - “§øng th¼ng hµng” : nh­ t­ thÕ d¸ng vãc v÷ng ch·i, kiªn c­êng cña d©n téc ViÖt nam.
 à K1 – kh«ng dõng l¹i ë viÖc t¶ khung c¶nh quanh l¨ng B¸c víi hµng tre cã thËt mµ cßn gîi ra ý nghÜa s©u xa. §Õn víi B¸c chóng ta gÆp ®­îc d©n téc vµ n¬i B¸c yªn nghØ còng xanh m¸t bãng tre cña lµng quª VN.
 2. Khæ 2: ®Õn bªn l¨ng – t¸c gi¶ thÓ hiÖn t×nh c¶m kÝnh yªu s©u s¾c cña nh©n d©n víi B¸c.
 + Hai cÆp c©u víi nh÷ng h×nh ¶nh thùc vµ h×nh ¶nh Èn dô
MÆt trêi ®i qua trªn l¨ng /
MÆt trêi trong l¨ng rÊt ®á
Dßng ng­êi…/ trµng hoa…
 - Suy ngÉm vÒ mÆt trêi cña thêi gian (mÆt trêi thùc): mÆt trêi vÉn to¶ s¸ng trªn l¨ng, vÉn tuÇn hoµn tù nhiªn vµ vÜnh cöu.
 - Tõ mÆt trêi cña tù nhiªn liªn t­ëng vµ vÝ B¸c còng lµ 1 mÆt trêi – mÆt trêi c¸ch m¹ng ®em ®Õn ¸nh s¸ng cho cuéc ®êi, h¹nh phóc cho con ng­êi à nãi lªn sù vÜ ®¹i, thÓ hiÖn sù t«n kÝnh cña nh©n d©n cña t¸c gi¶ ®èi víi B¸c.
 + H×nh ¶nh dßng ng­êi / trµng hoa d©ng lªn 79 mïa xu©n cña B¸c à sù so s¸nh ®Ñp, chÝnh x¸c, míi l¹ thÓ hiÖn t×nh c¶m th­¬ng nhí, kÝnh yªu vµ sù g¾n bã cña nh©n d©n víi B¸c.
 3. Khæ 3: c¶m xóc cña t¸c gi¶ khi vµo trong l¨ng
 + Kh«ng gian trong l¨ng víi sù yªn tÜnh thiªng liªng vµ ¸nh s¸ng thanh khiÕt, dÞu nhÑ ®îc diÔn t¶ : h×nh ¶nh Èn dô thÝch hîp “vÇng tr¨ng s¸ng dÞu hiÒn” – n©ng niu giÊc ngñ b×nh yªn cña B¸c.
 - GiÊc ngñ b×nh yªn: c¶m gi¸c B¸c vÉn cßn, ®ang ngñ mét giÊc ngñ ngon sau mét ngµy lµm viÖc.
 - GiÊc ngñ cã ¸nh tr¨ng vç vÒ. Trong giÊc ngñ vÜnh h»ng cã ¸nh tr¨ng lµm b¹n.
 + “VÉn biÕt trêi xanh …. Trong tim’ : B¸c sèng m·i víi trêi ®Êt non s«ng, nh­ng lßng vÉn quÆn ®au, mét nâi ®au nhøc nhèi tËn t©m can à NiÒm xóc ®éng thµnh kÝnh vµ nçi ®au xãt cña nhµ th¬ ®· ®­îc biÓu hiÖn rÊt ch©n thµnh, s©u s¾c.
 4. Khæ 4 : T©m tr¹ng l­u luyÕn kh«ng muèn rêi.
 + NghÜ ngµy mai xa B¸c lßng bin rÞn, l­u luyÕn
 + Muèn lµm con chim, b«ng hoa à ®Ó ®î­c gÇn B¸c.
 + Muèn lµm c©y tre “trung hiÕu” ®Ó lµm trßn bæn phËn thùc hiÖn lêi d¹y “trung víi n­íc, hiÕu víi d©n”.
 à NhÞp dån dËp, ®iÖp tõ “muèn lµm” nh¾c ba lÇn më ®Çu cho c¸c c©u à thÓ hiÖn nçi thiÕt tha víi íc nguyÖn cña nhµ th¬.
 III/ KÕt bµi:
 - ¢m h­ëng bµi th¬ tha thiÕt s©u l¾ng cïng víi nghÖ thuËt Èn dô lµm t¨ng hiÖu qu¶ biÓu c¶m.
 - Bµi th¬ thÓ hiÖn tÊm lßng cña nh©n d©n, t¸c gi¶ ®èi víi B¸c.
§Ò 2 : C¶m vÒ thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam trong sù nghiÖp thèng nhÊt ®Êt n­íc qua hai t¸c phÈm Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh cña Ph¹m TiÕn DuËt vµ ®o¹n trÝch Nh÷ng Ng«i sao xa x«i cña Lª Minh Khuª.
 1. Yªu cÇu vÒ néi dung
 * §Ò bµi ®Ó mét kho¶ng t­¬ng ®èi tù do cho ng­êi viÕt. Ng­êi viÕt cã thÓ ph©n tÝch, b×nh luËn hoÆc ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ h×nh ¶nh thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam trong cuéc chiÕn tranh chèng MÜ cøu n­íc.
 * Bµi viÕt cã thÓ linh ho¹t vÒ kiÓu bµi, nh­ng cÇn lµm râ c¸c néi dung :
 - Nªu ®­îc hoµn c¶nh cña cuéc chiÕn ®Êu ®Çy gian khæ, ¸c liÖt vµ còng ®Çy hi sinh mÊt m¸t mµ nh÷ng ng­êi lÝnh, nh÷ng c« g¸i thanh niªn xung phong ph¶i chÞu ®ùng.
 - Trong hoµn c¶nh khã kh¨n Êy, hä vÉn v­¬n lªn vµ to¶ s¸ng nh÷ng phÈm chÊt cao ®Ñp tuyÖt vêi.
 + Hä vÉn gi÷ ®­îc vÎ trÎ trung, trong s¸ng hån nhiªn cña tuæi trÎ.
 + Hä lu«n dòng c¶m ®èi diÖn víi gian khæ, chÊp nhËn hi sinh víi th¸i ®é hiªn ngang, qu¶ c¶m.
 + Hä cã t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi g¾n bã th©n thiÕt, s½n sµng sÎ chia víi nhau trong cuéc sèng chiÕn ®Êu thiÕu thèn vµ gian khæ, hiÓm nguy.
 + Sèng cã lÝ t­ëng, cã môc ®Ých, cã tr¸ch nhiÖm, cã tr¸i tim yªu n­íc nång nµn, s½n sµng hi sinh, cèng hiÕn tuæi xu©n cho sù nghiÖp gi¶i phãng ®Êt n­íc.
 + T©m hån ®Çy l·ng m¹n, m¬ méng.
 - H×nh ¶nh ng­êi lÝnh hay c¸c n÷ thanh niªn xung phong hiÖn lªn trong hai t¸c phÈm thËt ch©n thùc, sinh ®éng vµ cã søc thuyÕt phôc víi ng­êi ®äc.
 - Qua h×nh ¶nh cña hä, chóng ta cµng hiÓu thªm lÞch sö hµo hïng cña d©n téc, hiÓu vµ kh©m phôc h¬n vÒ mét thÕ hÖ cha anh :
XÎ däc Trêng S¬n ®i cøu n­íc
Mµ lßng ph¬i phíi dËy t¬ng lai
 - Cã thÓ liªn hÖ víi thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam trong sù nghiÖp x©y dùng ®Êt n­íc h«m nay ®ang kÕ tiÕp vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa anh hïng c¸ch m¹ng cña thÕ hÖ cha anh ®i tr­íc trong viÖc gi÷ g×n vµ b¶o vÖ Tæ quèc.
 2. Yªu cÇu h×nh thøc:
 - Bµi viÕt ph¶i cã bè côc 3 phÇn râ rµng.
 - LËp luËn chÆt chÏ, lêi v¨n cã c¶m xóc.
 - Tr¸nh sai nh÷ng lçi diÔn ®¹t th«ng thêng.
____________________________________________________________

§Ò 3:	H×nh t­îng anh bé ®éi trong th¬ ca thêi kú chèng Ph¸p vµ chèng MÜ võa mang nh÷ng phÈm chÊt chung hÕt søc ®Ñp ®Ï cña ng­êi lÝnh Cô Hå võa cã nh÷ng nÐt c¸ tÝnh riªng kh¸ ®éc ®¸o… Qua hai bµi th¬ §ång chÝ cña ChÝnh H÷u vµ Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh cña Ph¹m TiÕn DuËt, em h·y lµm s¸ng tá néi dung vÊn ®Ò trªn.
Gîi ý:
	Yªu cÇu: BiÕt lµm bµi v¨n nghÞ luËn, bè côc râ rµng, kÕt cÊu hîp lý.
	Néi dung:
1. Më bµi: Giíi thiÖu vÒ ng­êi lÝnh trong hai bµi th¬.
2. Th©n bµi: CÇn lµm râ hai néi dung:
- Nh÷ng phÈm chÊt chung hÕt søc ®Ñp ®Ï cña ng­êi lÝnh Cô Hå.
- Nh÷ng nÐt riªng ®éc ®¸o trong tÝnh c¸ch, t©m hån cña ng­êi lÝnh.
	Néi dung 1:
- Ng­êi lÝnh chiÕn ®Çu cho mét lÝ t­ëng cao ®Ñp.
 Nh÷ng con ng­êi dòng c¶m bÊt chÊp khã kh¨n, coi th­êng thiÕu thèn, hiÓm nguy.
- Nh÷ng con ng­êi th¾m thiÕt t×nh ®ång ®éi.
- Nh÷ng con ng­êi l¹c quan yªu ®êi, t©m hån bay bæng l·ng m¹n.
	Néi dung 2:
- NÐt ch©n chÊt, méc m¹c cña ng­êi n«ng d©n mÆc ¸o lÝnh (bµi th¬ §ång chÝ).
- NÐt ngang tµng, trÎ trung cña mét thÕ hÖ cÇm sóng míi (bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh).
________________________________________________________
 LuyÖn ®Ò : Sang thu (h÷u thØnh)
KiÕn thøc träng t©m
Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm, hoµn c¶nh s¸ng t¸c.
Ph©n tÝch ý nghÜa cña nhan ®Ò bµi th¬.
Mét vµi néi dung vÒ thÓ th¬, m¹ch c¶m xóc, dÊu c©u, h×nh ¶nh th¬.
Ph©n tÝch bµi th¬.
LuyÖn ®Ò
§Ò 1: 
 Bçng nhËn ra h­¬ng æi
 Ph¶ vµo trong giã se
 S­¬ng chïng ch×nh qua ngâ
 H×nh nh­ thu ®· vÒ
 S«ng ®­îc lóc dÒnh dµng
 Chim b¾t ®Çu véi v·
 Cã ®¸m m©y mïa h¹
 V¾t nöa m×nh sang thu

a-§o¹n th¬ trÝch trong bµi nµo? Cña ai? S¸ng t¸c n¨m nµo?
b-Gi¶i nghÜa tõ : “giã se”, ‘’chïng ch×nh’’,”ph¶”
c-Nªu ng¾n gän c¶m nhËn cña em vÒ vÎ ®Ñp cña h×nh ¶nh  ®¸m m©y mïa h¹ vµ s¬ng chïng ch×nh qua ngâ trong khæ th¬ trªn.
d-B»ng ®o¹n v¨n kho¶ng 8 c©u, h·y ph©n tÝch sù c¶m nhËn tinh tÕ cña nhµ th¬ vÒ biÕn chuyÓn trong kh«ng gian lóc sang thu ë hai khæ th¬ trªn.
§Ò 2 : 
a. V× sao c¶ bµi th¬ chØ cã mét dÊu chÊm duy nh©t ë c©u cuèi ?
b.ViÕt mét ®o¹n v¨n kho¶ng s¸u c©u tr×nh bµy c¸ch hiÓu cña em vÒ hai c©u th¬ cuèi bµi Sang thu (H÷u ThØnh)
SÊm còng bít bÊt ngê
Trªn hµng c©y ®øng tuæi.
 Gîi ý :
 - Trong ®o¹n v¨n viÕt cÇn tr×nh bµy ®­îc c¸ch hiÓu hai c©u th¬ c¶ vÒ nghÜa cô thÓ vµ nghÜa Èn dô :
 + TÇng nghÜa thø nhÊt (nghÜa cô thÓ) diÔn t¶ ý : sang thu, m­a Ýt ®i, sÊm còng bít. Hµng c©y kh«ng cßn bÞ giËt m×nh v× nh÷ng tiÕng sÊm bÊt ngê n÷a. §ã lµ hiÖn t­îng tù nhiªn.
 + TÇng nghÜa thø hai (nghÜa Èn dô) : suy ngÉm cña nhµ th¬ vÒ cuéc ®êi, vÒ con ng­êi : khi ®· tõng tr¶i, con ng­êi ®· v÷ng vµng h¬n tr­íc nh÷ng t¸c ®éng bÊt ngê cña ngo¹i c¶nh, cña cuéc ®êi.
§Ò 3. Ph©n tÝch nh÷ng c¶m nhËn tinh tÕ cña nhµ th¬ H÷u ThØnh vÒ thêi kh¾c giao mïa cuèi h¹ sang ®Çu thu trong bµi th¬ “Sang thu”
 Gîi ý :
 I/ T×m hiÓu ®Ò
 - Theo nhµ th¬ H÷u ThØnh, bµi th¬ cßn cã nh÷ng suy ngÉm s©u xa vÒ ®êi ng­êi, nh­ng ®Ò bµi nµy chØ yªu cÇu tËp trung ph©n tÝch nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ sù biÕn ®æi cña thiªn nhiªn ®Êt trêi tõ cuèi h¹ sang ®Çu mïa thu qua c¶m nhËn tinh tÕ cña nhµ th¬. Ng­êi viÕt cÇn chó ý ®iÒu ®ã.
 - CÇn ph©n tÝch nh÷ng ®Æc ®iÓm giao muµ ®­îc thÓ hiÖn qua nhiÒu h×nh ¶nh ®Æc s¾c vµ gîi c¶m; cïng mét sè tõ ng÷ diÔn t¶ tr¹ng th¸i, c¶m gi¸c cña nhiÒu gi¸c quan vÒ sù vËt vµ t©m hån.
 - Bè côc cña bµi viÕt nªn theo tr×nh tù tõng khæ th¬, chó ý c¸ch s¾p xÕp c¸c dÊu hiÖu mïa thu ngµy mét râ nÐt cña nhµ th¬.
 II/ Dµn ý chi tiÕt
 A- Më bµi :
 - §Ò tµi mïa thu trong thi ca xa vµ nay rÊt phong phó (ba bµi th¬ thu næi tiÕng cña NguyÔn KhuyÕn: Thu vÞnh, Thu ®iÕu vµ Thu Èm; §©y mïa thu tíi cña Xu©n DiÖu,…). Cïng víi viÖc t¶ mïa thu, c¶nh thu, c¸c nhµ th¬ ®Òu Ýt nhiÒu diÔn t¶ nh÷ng dÊu hiÖu giao mïa.
 - “Sang thu” cña H÷u ThØnh l¹i cã nÐt riªng bëi chØ diÔn t¶ c¸c yÕu tè chuyÓn giao muµ. Bµi th¬ tho¸ng nhÑ mµ tinh tÕ.
 B- Th©n bµi:
 1. Nh÷ng dÊu hiÖu ban ®Çu cña sù giao mïa
 - Më ®Çu bµi th¬ b»ng tõ “bçng” nhµ th¬ nh­ diÔn t¶ c¸i h¬i giËt m×nh chît nhËn ra dÊu hiÖu ®Çu tiªn tõ lµn “giã se” (xóc gi¸c: giã mïa thu nhÑ, kh« vµ h¬i l¹nh) mang theo h­¬ng æi b¾t ®Çu chÝn (khøu gi¸c).
 - H¬ng æi ; Ph¶ vµo trong giã se : sù c¶m nhËn thËt tinh (v× h­¬ng æi kh«ng nång nµn mµ rÊt nhÑ) ; ë ®©y cã sù bÊt ngê vµ còng cã chót kh¼ng ®Þnh (ph¶ : to¶ ra thµnh luång); bµng b¹c mét h­¬ng vÞ quª.
 - Råi b»ng thÞ gi¸c : s­¬ng ®Çu thu nªn ®Õn chÇm chËm, l¹i ®­îc diÔn t¶ rÊt gîi c¶m “chïng ch×nh qua ngâ” nh cè ý ®îi khiÕn ng­êi v« t×nh còng ph¶i ®Ó ý.
 - TÊt c¶ c¸c dÊu hiÖu ®Òu rÊt nhÑ nªn nhµ th¬ d­êng nh­ kh«ng d¸m kh¼ng ®Þnh mµ chØ thÊy “h×nh nh thu ®· vÒ”. ChÝnh sù kh«ng râ rÖt nµy míi hÊp dÉn mäi ngêi.
 - Ngoµi ra, tõ “bçng”, tõ “h×nh nh” cßn diÔn t¶ t©m tr¹ng ngì ngµng, c¶m xóc b©ng khu©ng,…
 2. Nh÷ng dÊu hiÖu mïa thu ®· dÇn dÇn râ h¬n, c¶nh vËt tiÕp tôc ®­îc c¶m nhËn b»ng nhiÒu gi¸c quan.
 - C¸i ngì ngµng ban ®Çu ®· nh­êng chç cho nh÷ng c¶m nhËn tinh tÕ, c¶nh vËt mïa thu míi chím víi nh÷ng b­íc ®i rÊt nhÑ, rÊt dÞu, rÊt ªm.
 “S«ng ®­îc lóc dÒnh dµng
 Chim b¾t ®Çu véi v·
 Cã ®¸m m©y mïa h¹
 V¾t nöa m×nh sang thu 
 - §· hÕt råi n­íc lò cuån cuén nªn dßng s«ng thong th¶ tr«i (S«ng dÒnh dµng nh con ng­êi ®­îc lóc thong th¶).
 - Tr¸i l¹i, nh÷ng loµi chim di c­ b¾t ®Çu véi v· (c¸i tinh tÕ lµ ë ch÷ b¾t ®Çu).
 - C¶m gi¸c giao mïa ®­îc diÔn t¶ rÊt thó vÞ b»ng h×nh ¶nh : cã ®¸m m©y mïa h¹ ; V¾t nöa m×nh sang thu – ch­a ph¶i ®· hoµn toµn lµ thu ®Ó cã bÇu trêi thu xanh ng¾t mÊy tÇng cao (NguyÕn KhuyÕn) mµ vÉn cßn m©y vµ vÉn cßn tiÕt h¹, nhng m©y ®· kh«, s¸ng vµ trong. Sù giao mïa ®­îc h×nh t­îng ho¸ thµnh d¸ng n»m duyªn d¸ng v¾t nöa m×nh sang thu th× thËt tuyÖt.
 3. TiÕt thu ®· lÊn dÇn thêi tiÕt h¹
 - N¾ng cuèi h¹ cßn nång, cßn s¸ng nh­ng nh¹t mµu dÇn ; ®· Ýt ®i nh÷ng c¬n m­a (m­a lín, µo ¹t, bÊt ngê,…) ; sÊm kh«ng næ to, kh«ng xuÊt hiÖn ®ét ngét, cã ch¨ng chØ Çm × xa xa nªn hµng c©y ®øng tuæi kh«ng bÞ giËt m×nh (c¸ch nh©n ho¸ giµu søc liªn t­ëng thó vÞ).
 - Sù thay ®æi rÊt nhÑ nhµng kh«ng g©y c¶m gi¸c ®ét ngét, khã chÞu ®­îc diÔn t¶ khÐo lÐo b»ng nh÷ng tõ chØ møc ®é rÊt tinh tÕ :vÉn cßn, ®· v¬i, còng bít.
 C- KÕt bµi:
 - Bµi th¬ bÐ nhá xinh x¾n nhng chøa ®ùng nhiÒu ®iÒu thó vÞ, bëi v× mçi ch÷, mçi dßng lµ mét ph¸t hiÖn míi mÎ. C¸i tµi cña nhµ th¬ lµ ®· khiÕn b¹n ®äc liªn tiÕp nhËn ra nh÷ng ®Êu hiÖu chuyÓn mïa th­êng vÉn cã mµ mäi khi ta ch¼ng c¶m nhËn thÊy. Nh÷ng dÊu hiÖu Êy l¹i ®­îc diÔn t¶ rÊt ®éc ®¸o.
 - Chøng tá mét t©m hån nh¹y c¶m, tinh tÕ, mét tµi th¬ ®Æc s¾c.
___________________________________________________________
“Nếu là con chim, chiếc lá,
Con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không trả,
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình.”
(Tố Hữu)
Tố Hữu – nhà thơ cùng quê hương xứ Huế với Thanh Hải – đã viết trong bài “Một khúc ca xuân” những lời tâm niệm thật chân thành, giản dị và tha thiết. Đó là “lặng lẽ dâng cho đời”. Còn Thanh Hải khi viết bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” trước lúc ra đi, không những đã giải bày những suy ngẫm mà còn mong ước được dâng hiến một mùa xuân nho nhỏ của mình cho mùa xuân vĩ đại của đất nước Việt Nam.
Sinh ra, lớn lên, hoạt động cách mạng và tham gia công tác văn nghệ suốt hai thời kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ ngay chính trên quê hương ruột thịt của mình. Ở địa diểm nào, hoàn cảnh nào ông cũng thể hiện được lẽ sống của mình. Đó là sự giản dị, chân thành, yêu người và khát vọng dâng hiến sức mạnh cho đời như chính cuộc sống và tâm hồn ông. Chúng ta có thể coi bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” là món quà cuối cùng mà Thanh Hải dâng tặng cho đời trước lúc về cõi vĩnh hằng. Chính vì vậy nó bâng khuâng, tha thiết và sâu lắng hơn tất cả để cuối cùng thể hiện một Thanh Hải yêu người, yêu cuộc sống, yêu quê hương đất nước và còn là một Thanh Hải sống cho thơ và sống cho đời.
Thân bài
Giới thiệu chung
Trước lúc vĩnh viễn ra đi ông cũng để lại cho đời những vần thơ thật nhân hậu, thiết tha và thanh thản, không hề gợn một nét u buồn nào của một cuộc đời sắp tắt. Khi cuộc đời mình đã bước vào cuối đông, nhà thơ vẫn nghĩ đến một mùa xuân bất diệt, muôn thuở và nguyện dâng hiến cho đời.
Phân tích
Hình ảnh của một mùa xuân rất Huế đã được tác giả mở đầu cho bài thơ:
“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc.
Ơi con chim chiền chiện
Hót cho mà vang trời,
Từng giọt long lanh rơi,
Tôi đưa tay tôi hứng”.

Một nét đặc trưng nơi xứ Huế là hình ảnh màu tím. Một màu tím thật gợn nhẹ như màu tím hoa sim mọc giữa con sông xanh biếc hay như những tà áo dài với màu tím thật nhẹ nhàng của những cô gái Huế. Cảm xúc về mùa xuân mở ra thật ngỡ ngàng, bất ngờ, không gian như tươi tắn hơn, trẻ trung hơn, thánh thoát hơn:
“Ơi con chim chiền chiện
Hót cho mà vang trời,
Từng giọt long lanh rơi,
Tôi đưa tay tôi hứng”.
Trong không gian vang vang vui tươi của tiếng chim càng đậm đà chất Huế hơn nhờ dùng đúng chỗ những ngôn từ đặc trưng xứ Huế. Một từ “Ơi” đặt ở đầu câu, một từ “chi” đứng sau động từ “hát” đã đưa cách nói ngọt ngào, thân thương của Huế vào nhạc điệu của thơ. Từ “giọt” được hiểu theo rất nhiều nghĩa: có thể là “giọt nắng bên thềm”, giọt mưa xuân, giọt sương sớm hay cả tiếng hót của những chú chim chiền chiện. Nhưng đối với khung sắc trời xuân thì giọt xuân càng làm tăng thêm vẻ đẹp và sự quyến rũ của nó. Một từ “hứng” cũng đủ diễn tả sự trân trọng của nhà thơ đối với vẻ đẹp của trời, của sông, của chim muông hoa lá; đồng thời cũng thể hiện cảm xúc trọn vẹn của Thanh Hải trước mùa xuân của thiên nhiên đất trời.
Từ mùa xuân của thiên nhiên đất trời, tác giả đã chuyển cảm nhận về mùa xuân của cuộc sống, nhân dân và đất nước. Với hình ảnh “người cầm súng” và “người ra đồng”, biểu tượng của hai nhiệm vụ: chiến đấu bảo vệ tổ quốc và lao động tăng gia để xây dựng đất nước với những câu thơ giàu hình ảnh và mang tính gợi cảm:
“Mùa xuân người cầm súng,
Lộc giắt đầy trên lưng.
Mùa xuân người ra đồng,
Lộc trãi dài nương mạ.
Tất cả như hối hả,
Tất cả như xôn xao…”
Hình ảnh mùa xuân của đất trời đọng lại trong lộc non đã theo người cầm súng và người ra đồng, hay chính họ đã đem mùa xuân đến cho mọi miền của tổ quốc thân yêu.
Tác giả đã sử dụng biện pháp điệp từ, điệp ngữ như nhấn mạnh và kết thúc một khổ thơ bằng dấu ba chấm. Phải chăng dấu ba chấm như còn muốn thể hiện rằng: đất nước sẽ còn đi lên, sẽ phát triển, sẽ đến với một tầm cao mới mà không có sự dừng chân ngơi nghỉ.
Sức sống của “mùa xuân đất nước” còn được cảm nhận qua nhịp điệu hối hả, những âm thanh xôn xao của đất nước bốn ngàn năm, trải qua biết bao vất vả và gian lao để vươn lên phía trước và mãi khi mùa xuân về lại được tiếp thêm sức sống để bừng dậy, được hình dung qua hình ảnh so sánh rất đẹp:


“Đất nước bốn ngàn năm
Vất và vào gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước”
Đó chính là lòng tự hào, lạc quan, tin yêu của Thanh Hải đối với đất nước, dân tộc. Những giọng thơ ấy rất giàu sức suy tưởng và làm say đắm lòng người.
Từ cảm xúc của thiên nhiên, đất nước, mạch thơ đã chuyển một cách tự nhiên sang bày tỏ suy ngẫm và tâm niệm của nhà thơ trước mùa xuân của đất nước. Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước thường gợi lên ở mỗi con người niềm khát khao và hi vọng; với Thanh Hải cũng thế, đây chính là thời điểm mà ông nhìn lại cuộc đời và bộc bạch tâm niệm thiết tha của một nhà cách mạng, một nhà thơ đã gắn bó trọn đời với đất nước, quê hương với một khát vọng cân thành và tha thiết:
“Ta làm con chim hót,
Ta làm một cành hoa.
Ta nhập vào hoà ca,
Một nốt trầm xao xuyến”
Lời thơ như ngân lên thành lời ca. Nếu như đoạn đầu Thanh Hải xưng tôi kín đáo và lặng lẽ thì đến đoạn này ông chuyển giọng xưng ta. Vì sao có sự thay đổi như vậy? Ta ở đây là nhà thơ và cũng chính là tất cả mọi người. Khát vọng của ông là được làm con chim hót, một cành hoa để hoà nhập vào “mùa xuân lớn” của đất nước, góp một nốt trầm vào bản hoà ca bất tận của cuộc đời. Hiến dâng “mùa xuân nho nhỏ” nghĩa là tất cả những gì tốt đẹp nhất, dù nhỏ bé của mỗi người cho cuộc đời chung cho đất nước. Điều tâm niệm đó thật chân thành, giản dị và tha thiết – xin được làm một nốt trầm trong bản hoà ca của cuộc đời nhưng là “một nốt trầm xao xuyến”.
Điều tâm niệm của tác giả: “lặng lẽ dâng cho đời” chính là khát vọng chung của mọi người, ở mọi lứa tuổi, chứ đâu phải của riêng ai. Thanh Hải đã thể hiện hết mình vì lòng tin yêu cuộc sống và khiêm tốn hiến dâng cho đất nước, cho cuộc đời, bởi vậy, xuất phát từ tiếng lòng thiết tha, nhỏ nhẹ, chân thành của tác giả nên lời thơ dễ dàng được mọi người tiếp nhận và chia sẻ cho nhau:
“Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc”.
Đã gọi là cống hiến cho đời thì dù ở tuổi nào đi chăng nữa cũng phải luôn biết cố gắng hết tâm trí để phục vụ và hiến dâng cho quê hương, đất nước mến yêu của chính mình. Già - cống hiến tuổi già, trẻ - cống hiến sức trẻ để không bao giờ thất vọng trước chính bản thân mình.

Thật cảm động và kính phục biết bao khi đọc những vần thơ như lời tổng kết của cuộc đời. “Dù là tuổi hai mươi” khi mới tham gia kháng chiến cho đến khi tóc bạc là thời điểm hiện thời vẫn lặng lẽ dâng hiến cho đời và bài thơ này là một trong những bài thơ cuối cùng. “Một mùa xuân nho nhỏ” cuối cùng của Thanh Hải dâng tặng cho đời trước lúc ông bước vào thế giới cực lạc, chuẩn bị ra đi mãi mãi.
Kết thúc bài thơ bằng một âm điệu xứ Huế: điệu Nam ai, Nam Bình mênh mang tha thiết, là lời ngợi ca đất nước, biểu hiện niềm tin yêu và gắn bó sâu nặng của tác giả với quê hương, đất nước, một câu chân tình thắm thiết
“Mùa xuân ta xin hát
Câu Nam ai, Nam Bình
Nước non ngàn dặm tình
Nước non ngàn dặm mình
Nhịp phách tiền đất Huế”
Đánh giá chung
Những lời tâm sự cuối cùng của người sắp mất luôn là những lời thực sự, luôn chứa chan tình cảm, ước nguyện sâu lắng nhất… và bài thơ này cũng chính là những điều đúc kết cả cuộc đời của ông. Ông đã giải bày, tâm tình những điều sâu kín nhất trong lòng, và chính lúc đó Thanh Hải đã thả hồn vào thơ, cùng chung một nhịp đập với thơ để ông và thơ luôn được cùng nhau, hiểu nhau và giải bày cho nhau.
Kết bài
Tóm lại bài thơ đã sử dụng thể thơ năm chữ, mang âm hưởng dân ca nhẹ nhàng tha thiết, giàu hình ảnh, nhạc điệu, cất trúc thơ chặt chẽ, giọng điệu đã thể hiện đúng tâm trạng, cảm xúc của tác giả. Nét đặc sắc của bài thơ là ở chỗ nó đề cập đến một vấn đề lớn và quan trọng “nhân sinh”, vấn đề ý nghĩa cuộc sống của mỗi cá nhân được Thanh Hải thể hiện một cách chân thành, thiết tha, bằng giọng văn nhỏ nhẹ như một lời tâm sự, gửi gắm của mình với cuộc đời. Nhà thơ ước nguyện làm một “mùa xuân” nghĩa là sống đẹp, sống với tất cả sức sống tươi trẻ của mình nhưng rất khiêm nhường; là “một mùa xuân nho nhỏ” góp vào “mùa xuân lớn” của đất nước của cuộc đời chung và bài thơ cũng có ý nghĩa hơn khi Thanh Hải nói về “mùa xuân nho nhỏ” nhưng nói được tình cảm lớn, những xúc động của chính tác giả và của cả chúng ta.
 C¸c t¸c gi¶ v¨n häc hiÖn ®¹i
1. ChÝnh H÷u:
 Tªn thËt lµ TrÇn §×nh §¾c, sinh n¨m 1926, quª ë Can Léc – Hµ TÜnh. ChÝnh H÷u th­êng viÕt vÒ ®Ò tµi ng­êi lÝnh vµ chiÕn tranh. Th¬ «ng méc m¹c, gi¶n dÞ mµ ng«n ng÷ th¬ c« ®äng, hµm xóc, giµu h×nh ¶nh vµ c¶m xóc dån nÐn. T¸p phÈm chÝnh lµ tËp th¬ "§Çu sóng tr¨ng treo", n¨m 1966 tiªu biÓu nhÊt lµ bµi th¬ "§ång chÝ".
2. Ph¹m TiÕn DuËt:
 Ph¹m TiÕn DuËt sinh 1941-2007, quª ë Phó Thä. ¤ng th­êng viÕt vÒ chiÕn tranh vµ h×nh t­îng nh÷ng ng­êi lÝnh l¸i xe trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ. Th¬ «ng ngang tµng, tinh nghÞch, t­¬i trÎ vµ giµu chÊt hiÖn thùc. C¸c t¸c phÈm chÝnh nh : "VÇng tr¨ng – quÇng löa" (1970), "Th¬ mét chÆng ®­êng" (1971), "ë hai ®Çu nói" (1981). "Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh" lµ bµi th¬ ®­îc trÝch tõ tËp "VÇng tr¨ng – quÇng löa". 
3. Huy CËn:
 Cï Huy CËn (1919 – 2005) quª ë H­¬ng S¬n – Hµ TÜnh. ¤ng ®­îc mÖnh danh lµ "nhµ th¬ cña thiªn nhiªn, vò trô". NÕu nh­ tr­íc c¸ch m¹ng th¬ «ng mang mét nçi buån cña thêi ®¹i th× sau c¸ch m¹ng, th¬ «ng l¹i ph¬i phíi, r¹o rùc niÒm tin. Ng«n ng÷ th¬ trong s¸ng, h×nh ¶nh th¬ ®Çy l·ng m¹n. C¸c t¸c phÈm chÝnh nh: "Löa thiªng" (1940), "Trêi mçi ngµy mét s¸ng" (1958), "§Êt në hoa" (1984), v.v... vµ bµi th¬ "§oµn thuyÒn ®¸nh c¸" ®îc trÝch trong tËp th¬ "Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng".

4. B»ng ViÖt:
 Tªn khai sinh lµ NguyÔn ViÖt B»ng sinh n¨m 1941, quª ë Hµ T©y. B»ng ViÖt lµm th¬ tõ ®Çu nh÷ng n¨m 60 vµ thuéc thÕ hÖ c¸c nhµ th¬ tr­ëng thµnh trong thêi k× kh¸ng chiÕn chèng Mü.Th¬ B»ng ViÖt trong trÎo, m­ît mµ, khai th¸c nh÷ng kØ niÖm vµ m¬ ­íc cña tuæi trÎ nªn gÇn gòi víi b¹n ®äc trÎ, nhÊt lµ trong nhµ trêng.Bµi th¬ "BÕp löa" ®îc B»ng ViÖt s¸ng t¸c n¨m 1963 khi Êy t¸c gi¶ lµ sinh viªn ®ang du häc t¹i Liªn X« vµ míi b¾t ®Çu ®Õn víi th¬.
5. NguyÔn Khoa §iÒm:
 NguyÔn Khoa §iÒm sinh n¨m 1943, quª ë Phong §iÒn – Thõa Thiªn HuÕ, trong mét gia ®×nh tri thøc c¸ch m¹ng. ¤ng thuéc thÕ hÖ nhµ th¬ tr­ëng thµnh trong cuéc kh¸ng chi