Một số đề kiểm tra môn Tiếng việt Lớp 5 (Kèm đáp án)

§Ò 1
C©u 1: ViÕt l¹i 5 c©u tôc ng÷ cã néi dung khuyªn b¶o vÒ ¨n mÆc, ®i ®øng, nãi n¨ng.
C©u 2: Cho c¸c tõ sau: nói ®åi, rùc rì, chen chóc, v­ên, dÞu dµng, ngät, thµnh phè, ¨n, ®¸nh ®Ëp.
H·y xÕp c¸c tõ trªn thµnh hai nhãm theo hai c¸ch:
Dùa vµo cÊu t¹o ( tõ ®¬n, tõ ghÐp, tõ l¸y
......................................................................................................................................................................................................................
Dùa vµo tõ lo¹i( danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ).
.........................................................................................................................................
C©u 3: X¸c ®Þnh bé phËn chñ ng÷, vÞ ng÷, tr¹ng ng÷ trong c¸c c©u sau:
S¸ng sím, bµ con trong c¸c th«n ®· n­êm n­îp ®æ ra ®ång.
§ªm Êy, bªn bÕp löa hång, ba ng­êi ngåi ¨n c¬m víi thÞt gµ rõng.
Sau nh÷ng c¬n m­a mïa xu©n, mét mµu xanh non ngät ngµo, th¬m m¸t tr¶i ra
 mªnh m«ng trªn kh¾p c¸c s­ên ®åi.
§øng trªn mui v÷ng ch¾c cña chiÕc xuång m¸y, ng­êi nhanh tay cã thÓ víi
 lªn h¸i ®­îc nh÷ng tr¸i c©y trÜu xuèng tõ hai phÝa cï lao.
C©u 4: Ch÷a l¹i c¸c c©u sai d­íi ®©y b»ng hai c¸ch kh¸c nhau:
Chó ý chØ ®­îc thay ®æi nhiÒu nhÊt hai tõ ë mçi c©u.
V× b·o to nªn c©y kh«ng bÞ ®æ.
..............................................................................................................................
NÕu xe háng nh­ng em vÉn ®Õn líp ®óng giê.
.............................................................................................................................
C©u 5: Trong bµi th¬ “Dõa ¬i”, nhµ th¬ Lª Anh Xu©n cã viÕt:
Dõa vÉn ®øng hiªn ngang cao vót,
L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng,
RÔ dõa b¸m s©u vµo lßng ®Êt,
Nh­ d©n lµng b¸m chÆt quª h­¬ng.
Em h·y cho biÕt: h×nh ¶nh c©y dõa trong ®o¹n th¬ trªn nãi lªn nh÷ng ®IÒu g× ®Ñp ®Ï cña ng­êi d©n miÌn Nam trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ?
C©u 6: ViÕt bµi v¨n ng¾n kho¶ng 20 dßng t¶ l¹i mét b÷a c¬m th©n mËt, ®Çm Êm trong gia ®×nh.
®Ò 2
C©u 1: T×m 5 thµnh ng÷, tôc ng÷ nãi vÒ ®¹o ®øc vµ lèi sèng lµnh m¹nh, tèt ®Ñp cña con ng­êi ViÖt Nam.
C©u 2: XÕp c¸c tõ: ch©m chäc, chËm ch¹p, mª mÈn, mong ngãng, nhá nhÑ, mong mái, t­¬i tèt, ph­¬ng h­íng, v­¬ng vÊn, t­¬i t¾n vµo hai cét ë b¶ng d­íi ®©y:
Tõ ghÐp
Tõ l¸y
C©u 3: X¸c ®inh chñ ng÷, vÞ ng÷ trong c¸c c©u sau:
TiÕng c¸ quÉy tòng to½ng x«n xao quanh m¹n thuyÒn.
Nh÷ng chó gµ nhá nh­ nh÷ng hßn t¬ l¨n trßn trªn b·i cá.
Häc qu¶ lµ khã kh¨n, vÊt v¶.
C©u 4: Thªm tr¹ng ng÷, ®Þnh ng÷, bæ ng÷ vµo mçi c©u sau ®Ó ý diÔn ®¹t thªm cô thÓ, sinh ®éng:
L¸ r¬i.
................................................................................................................................
BiÓn ®Ñp.
.................................................................................................................................
C©u 5: T¶ c¶nh ®Ñp ë Sa Pa nhµ v¨n NguyÔn Phan H¸ch ®· viÕt:
Tho¾t c¸i, l¸c ®¸c l¸ vµng r¬i trong kho¶nh kh¾c mïa thu. Tho¾t c¸, tr¾ng long lanh mét c¬n m­a tuyÕt trªn nh÷ng cµnh ®µo, lª, mËn. Tho¾t c¸i, giã xu©n h©y hÈy nång nµn víi nh÷ng b«ng hoa lay ¬n mµu ®en nhung hiÕm quý.
Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u ë ®o¹n v¨n trªn? Nªu t¸c dông cña c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u ®ã?
C©u 6: H·y thuËt l¹i mét buæi vui ch¬i thÝch thó cña em trong mïa hÌ n¨m nay. (Bµi viÕt kho¶ng 20 dßng)
®Ò 3
C©u 1: ChÐp l¹i 5 c©u tôc ng÷ hoÆc thµnh ng÷ nãi vÒ quan hÖ t×nh c¶m gi÷a nh÷ng ng­êi th©n trong gia ®×nh.
C©u 2: Cho c¸c tõ: vå, tha, r­ît, c¾n, chép, qu¾p, ®uæi, ngo¹m, rèng.
H·y xÕp c¸c tõ trªnthµnh nhãm tõ cïng nghÜa hoÆc gÇn nghÜa víi nhau.
Nªu nghÜa chung cña tõng nhãm tõ ®· ph©n lo¹i nãi trªn.
C©u 3: X¸c ®Þnh c¸c bé phËn CN, VN, TN cña mçi c©u trong ®o¹n v¨n sau:
“Håi cßn ®i häc, H¶i rÊt say mª ©m nh¹c. Tõ c¸i c¨n g¸c nhá cña m×nh, H¶i cã thÓ nghe thÊy tÊt c¶ c¸c ©m thanh n¸o nhiÖt ån · cña thµnh phè thñ ®«.”
C©u 4: ChØ ra chç sai cña mçi c©u d­íi ®©y råi viÕt l¹i cho hoµn chØnh vµ ®óng ng÷ ph¸p:
Tuy v­ên nhµ em nhá bÐ vµ kh«ng cã c©y ¨n qu¶.
b) H×nh ¶nh ng­êi dòng sÜ mÆc ¸o gi¸p s¾t, ®éi mò s¾t, c­ìi ngùa s¾t, vung roi s¾t x«ng th¼ng vµo qu©n giÆc.
c) V× mÑ èm nªn mÑ ®· lµm viÖc qu¸ søc.
C©u 5: Trong bµi Bãc lÞch, nhµ th¬ Bïi KiÕn Quèc cã viÕt:
Ngµy h«m qua ë l¹i
Trong vë hång cña con
Con häc hµnh ch¨m chØ
Lµ ngµy qua vÉn cßn.
Nhµ th¬ muèn nãi víi em ®iÒu g× qua ®o¹n th¬ trªn
C©u 6: ViÕt bµi v¨n ng¾n kho¶ng 20 dßng t¶ l¹i c¶nh vui ch¬i cña em cïng c¸c b¹n gi÷a s©n tr­êng.
®Ò 4
C©u 1: XÕp c¸c tõ sau thµnh c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa: c­êi, gän gµng, míi, hoang phÝ, ån µo, khÐo, ®oµn kÕt, nhanh nhÑn, cò, bõa b·i, khãc, lÆng lÏ, chia rÏ, chËm ch¹p, vông, tiÕt kiÖm.
C©u 2: T¹o hai tõ ghÐp cã nghÜa ph©n lo¹i, hai tõ ghÐp cã nghÜa tæng hîp, mét tõ l¸y tõ mçi tiÕng sau: nhá, s¸ng, l¹nh.
C©u 3: Tõ mçi c©u d­íi ®©y h·y viÕt l¹i thµnh hai c©u cã hai tr¹ng ng÷ chØ t×nh huèng kh¸c nhau cña sù viÖc ( thêi gian, n¬i chèn, môc ®Ých, nguyªn nh©n,)
a)L¸ rông nhiÒu.
b)Em häc giái.
C©u 4: Ch÷a l¹i mçi c©u sai ng÷ ph¸p d­íi ®©y b»ng hai c¸ch: thªm tõ ng÷, bít tõ ng÷.
a) Trªn khu«n mÆt bÇu bÜnh, hång hµo, s¸ng sña.
b) §Ó chi ®éi 5A trë nªn v÷ng m¹nh, dÉn ®Çu toµn liªn ®éi.
c) Qua bµi th¬ béc lé t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc s©u nÆng.
§Ò 5
C©u 1: T×m 8 thµnh ng÷, tôc ng÷ cã tõ "häc".
C©u 2: Cho c¸c tõ sau: m¶i miÕt, xa x«i, xa l¹, ph¼ng lÆng, ph¼ng phiu, mong ngãng, mong mái, m¬ mµng, m¬ méng.
a) XÕp c¸c tõ trªn thµnh hai nhãm: tõ ghÐp, tõ l¸y.
b) Cho biÕt tªn gäi cña kiÓu tõ ghÐp, kiÓu tõ l¸y ë mçi nhãm trªn.
C©u 3: X¸c ®Þnh chñ ng÷, vÞ ng÷ trong mçi c©u sau:
a) Líp thanh niªn ca h¸t, nh¶y móa. TiÕng chiªng, tiÕng cång, tiÕng ®µn t¬-r­ng vang lªn.
b) Mçi lÇn TÕt ®Õn, ®øng tr­íc nh÷ng c¸i chiÕu bµy tranh lµng Hå gi¶i trªn c¸c lÒ phè Hµ Néi, 
lßng t«i thÊm thÝa mét nçi biÕt ¬n ®èi víi nh÷ng ng­êi nghÑ sÜ t¹o h×nh cña nh©n d©n.
C©u 4: Thªm mét tõ chØ quan hÖ vµ mét vÕ c©u thÝch hîp vµo chç trèng ®Ó t¹o thµnh c©u ghÐp.
a) V× trêi rÐt ®Ëm...........................................................................................................
b) NÕu mäi ng­êi chÊp hµnh tèt LuËt giao th«ng..........................................................
c) Tuy b¹n H­¬ng míi häc TiÕng Anh..........................................................................
C©u 5: KÕt thóc bµi th¬ ViÖt Nam, nhµ th¬ NguyÔn Duy viÕt:
"Mai sau
Mai sau
Mai sau
§Êt xanh tre m·ixanh mµu tre xanh."
Em h·y cho biÕt nh÷ng c©u th¬ trªn nh»m kh¼ng ®Þnh ®iÒu g×? C¸ch diÔn ®¹t cña nhµ th¬ cã g× ®éc ®¸o, gãp phÇn kh¼ng ®Þnh ®iÒu ®ã:
C©u 6: ë s©n tr­êng hay trong c«ng viªn, em ®· tõng ®­îc tham gia nhiÒu trß ch¬i thó vÞ. H·y chän mét trß ch¬i mµ em yªu thÝch ®Ó t¶ l¹i c¶nh vui ch¬i cña em vµ c¸c b¹n.
§Ò 6
C©u 1: Cho ®o¹n v¨n sau:
§ªm vÒ khuya lÆng giã. S­¬ng phñ tr¾ng mÆt s«ng. Nh÷ng bÇy c¸ nhao lªn ®íp s­¬ng tom tãp, lóc ®Çu cßn lo¸ng tho¸ng, dÇn dÇn tiÕng tòng to½ng xon xao quanh m¹n thuyÒn.
	Lª Lùu
a) T×m nh÷ng tõ l¸y cã trong ®o¹n v¨n trªn.
b) Ph©n lo¹i c¸c tõ l¸y t×m ®­îc theo c¸c kiÓu l¸y ®· häc.
C©u 2: GhÐp c¸c tiÕng sau thµnh 8 tõ ghÐp cã nghÜa tæng hîp: gi¸, l¹nh, rÐt, buèt.
C©u 3: X¸c ®Þnh bé phËn chñ ng÷, vÞ ng÷, tr¹ng ng÷ trong c¸c c©u sau:
a) Khi mét ngµy míi b¾t ®Çu, t¸t c¶ trÎ em trªn thÕ giíi ®Òu c¾p s¸ch tíi tr­êng.
b) ë m¶nh ®Êt Êy, nh÷ng ngµy chî phiªn, d× t«i l¹i mua cho t«i vµi c¸i b¸nh rîm.
c) Do häc hµnh ch¨m chØ, chÞ t«i lu«n ®øng ®Çu líp suèt c¶ n¨m häc.
C©u 4: T×m vÕ c©u thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo chç trèng ®Ó t¹o thµnh c©u ghÐp.
a) C¶ líp ®Òu vui,....................................................................................................
b) C¶ líp ®Òu vui,...................................................................................................
c) T«i vÒ nhµ cßn,..................................................................................................
d) T«i vÒ nhµ mµ,...................................................................................................
C©u 5: Trong bµi VÒ th¨m nhµ B¸c, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu cã viÕt:
Ng«i nhµ thuë B¸c thiÕu thêi
Nghiªng nghiªng m¸i lîp bao ®êi n¾ng m­a
ChiÕc gi­êng tre qu¸ ®¬n s¬
Vâng gai ru m¸t nh÷ng tr­a n¾ng hÌ.
Em h·y cho biÕt: ®o¹n th¬ gióp ta c¶m nhËn ®­îc ®iÒu g× ®Ñp ®Ï, th©n th­¬ng?
C©u 6: ViÕt bµi v¨n ng¾n kho¶ng 20 dßng kÓ l¹i kØ niÖm s©u s¾c nhÊt cña em ®èi víi c« gi¸o (thÇy gi¸o) trong tr­êng.
§Ò 7
C©u 1: Dùa vµo nghÜa cña tiÕng "c¶nh", h·y s¾p xÐp c¸c tõ sau: th¾ng c¶nh, c¶nh c¸o, phong c¶nh, c¶nh gi¸c, c¶nh vËt, c¶nh tØnh thµnh hai nhãm vµ cho biÕt nghÜa cña tiÕng "c¶nh" trong mçi nhãm ®ã.
C©u 2: Cho c¸c tõ sau: ®¸nh trèng, ®¸nh giµy, ®¸nh tiÕng, ®¸nh trøng, ®¸nh c¸, ®¸nh ®µn, ®¸nh r¨ng, ®¸nh ®iÖn, ®¸nh phÌn, ®¸nh bÉy.
a) XÕp c¸c tõ trªn theo c¸c nhãm cã tõ "®¸nh" cïng nghÜa víi nhau.
b) H·y nªu nghÜa cña tõ "®¸nh" trong tõng nhãm tõ ng÷ ®· ph©n lo¹i ë trªn.
C©u 3: Tõ "thËt thµ” trong mçi c©u d­íi ®©y lµ danh tõ, ®éng tõ hay tÝnh tõ? H·y chØ râ tõ "thËt thµ" lµ bé phËn g× trong mçi c©u?
a) ChÞ Loan rÊt thËt thµ.
b) TÝnh thËt thµ cña chÞ Loan khiÕn ai còng mÕn.
c) ChÞ Loan ¨n nãi thËt thµ, dÔ nghe.
d) ThËt thµ lµ phÈm chÊt ®Ñp ®Ï cña chÞ Loan.
C©u 4: ChØ ra chç sai cña mçi c©u d­íi ®©y vµ ch÷a l¹i cho ®óng ng÷ ph¸p tiÕng ViÖt b»ng c¸ch thay ®æi vÞ trÝ tõ ng÷ hoÆc thªm hay bít mét, hai tõ.
a) RÊt nhiÒu cè g¾ng, nhÊt lµ trong häc k× II, b¹n An ®· tiÕn bé v­ît bËc.
b) Tµu cña h¶i qu©n ta trªn bÕn ®¶o Sinh Tån gi÷a mÞt mï sãng giã.
C©u 5: Trong bµi th¬ Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cã viÕt:
Con dï lín vÉn lµ con cña mÑ
§i hÕt ®êi, lßng mÑ vÉn theo con.
Hai dßng th¬ trªn ®· gióp em c¶m nhËn ®­îc ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï?
C©u 6: ViÕt bµi v¨n ng¾n kho¶ng 20 dßng t¶ mét c¶nh dÑp ë quª h­¬ng mµ em c¶m thÊy yªu thÝch vµ g¾n bã.
§Ò 8
 Hãy khoanh tròn vào chữ đặt trước câu trả lời đúng hoặc hoàn thành yêu cầu của mỗi bài tập sau: 
Câu 1: Từ trái nghĩa với “đoàn kết” là:
A. nô lệ B. chia rẽ C. tự do
Câu 2: Từ nào sau đây viết sai chính tả? Hãy viết lại cho đúng.
 lúa nếp; cho lên; làng xã; nói năng
.......................................................................................................................
Câu 3: Từ “hoàn thành” trong câu sau thuộc từ loại nào:
 “Học sinh lớp 5 đang hoàn thành bài kiểm tra cuối học kỳ 2.”
A. Danh từ B. Động từ C. Tính từ
Câu 4: Cho các từ sau: đi đứng; tươi tốt; học hành; tươi tắn.Từ láy trong các từ trên là:
A. đi đứng B.tươi tốt C. học hành D. tươi tắn
Câu 5 : Hai câu văn sau đây được liên kết với nhau bằng cách nào?
“Hai người đàn ông lớn tuổi đều bị ốm nặng và cùng nằm trong một phòng của bệnh viện. Họ không được phép ra khỏi phòng của mình.” 
A. Bằng cách lặp từ ngữ
B. Bằng cách thay thế từ ngữ (dùng đại từ).
C. Bằng cách thay thế từ ngữ (dùng từ đồng nghĩa).
.Câu 5: Phân tích cấu tạo câu trong câu:
Để đạt kết quả học tập cao, các bạn học sinh lớp 5 đang tích cực ôn bài. 
Câu 6 : Tìm và ghi lại quan hệ từ có trong câu sau và cho biết chúng biểu thị quan hệ gì?
 Bạn Nam không những chăm chỉ học tập mà còn tích cực tham gia hoạt động Đội.
............................................................................................................................. 
Câu 8 : Gạch một gạch dưới bộ phận chủ ngữ, hai gạch dưới bộ phận vị ngữ câu văn :
 Lần này, tất cả học sinh lớp 5 sẽ sang trường THCS Đại Đình thi Khảo sát.
Câu 9 : Hãy nêu tác dụng của dấu hai chấm.
.......................................................................................................................................................................................................................................................................... 
..................................................................................................................................... 
B- Phần kiểm tra Tập làm văn (30 phút)
Em hãy tả một cô giáo (thầy giáo) đã từng dạy dỗ em và để lại cho em nhiều ấn tượng và tình cảm tốt đẹp.
Bµi lµm ®Ò 1
1. 5 c©u tôc ng÷, ca dao:
- ¡n tr«ng nåi, ngåi tr«ng h­íng.
- §ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m.
- 	§i ®©u mµ véi mµ vµng
Mµ vÊp ph¶i ®¸ mµ quµng ph¶i d©y.
-	Lêi nãi ch¼ng mÊt tiÒn mua
Lùa lêi mµ nãi cho võa lßng nhau.
-	Nãi lêi ph¶i gi÷ lÊy lêi
§õng nh­ con b­ím ®Ëu råi l¹i bay.
2. S¾p xÕp nh­ sau:
a) Dùa vµo cÊu t¹o (c¸ch 1)
- Tõ ®¬n: v­ên, ngät, ¨n.
- Tõ ghÐp: nói ®åi, thµnh phè, ®¸nh ®Ëp.
- Tõ l¸y: rùc rì, chen chóc, dÞu dµng.
b) Dùa vµo tõ lo¹i (c¸ch 2):
-Danh tõ: nói ®åi, thµnh phè, v­ên.
- §éng tõ: chen chóc, ®¸nh ®Ëp, ¨n.
- TÝnh tõ: rùc rì, dÞu dµng, ngät.
3. X¸c ®Þnh nh­ sau:
S¸ng sím, / bµ con trong c¸c th«n / ®· n­êm n­îp ®æ ra ®ång.
TN	CN	VN
§ªm Êy, / bªn bÕp löa hång, / ba ng­êi / ngåi ¨n c¬m víi thÞt gµ rõng.
TN1	TN2	CN	VN
Sau nh÷ng c¬n m­a mïa xu©n, / mét mµu xanh non ngät ngµo, th¬m m¸t / 
TN	CN
 tr¶i ra mªnh m«ng trªn kh¾p c¸c s­ên ®åi.
	VN
§øng trªn mui v÷ng ch¾c cña chiÕc xuång m¸y, / ng­êi nhanh tay / cã thÓ víi 
TN	CN	 VN
lªn h¸i ®­îc nh÷ng tr¸i c©y trÜu xuèng tõ hai phÝa cï lao.
4. Ch÷a l¹i c¸c c©u theo hai c¸ch nh­ sau:
a) V× b·o to nªn c©y kh«ng bÞ ®æ.
- C¸ch 1: Tuy b·o to nh­ng c©y kh«ng bÞ ®æ.( thay b»ng cÆp tõ: Tuy nh­ng)
- C¸ch 2: V× b·o to nªn c©y bÞ ®æ.( bít tõ “kh«ng”, thay ®æi néi dung)
b) NÕu xe háng nh­ng em vÉn ®Õn líp ®óng giê.
- C¸ch 1: Tuy xe háng nh­ng em vÉn ®Õn líp ®óng giê.(chØnh l¹i cÆp tõ: Tuy nh­ng)
- C¸ch 2: NÕu xe háng th× em kh«ng ®Õn líp ®óng giê.(thay tõ “nh­ng” b»ng tõ “th×”, thay tõ “vÉn” b»ng tõ “kh«ng”, chØnh néi dung).
5. Qua bµi th¬, ta thÊy ®­îc nh÷ng ®iÒu ®Ñp ®Ï vÒ ng­êi d©n MiÒn Nam trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ (qua h×nh ¶nh c©y dõa trong bµi th¬):
-C©u Dõa vÉn ®øng hiªn ngang cao vót cã ý ca ngîi phÈm chÊt kiªn c­êng, anh dòng, hiªn ngang, tù hµo trong chiÕn ®Êu.
-C©u L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng ý nãi phÈm chÊt v« cïng trong s¸ng, thuû chung, dÞu dµng, ®Ñp ®Ï trong cuéc sèng.
-C¸c c©u: RÔ dõa b¸m s©u vµo lßng ®Êt/ Nh­ d©n lµng b¸m chÆt quª h­¬ng ýnãi phÈm chÊt kiªn c­êng b¸m trô, g¾n bã chÆt che xvíi m¶nh ®Êt quª h­¬ng miÒn Nam.
Bµi lµm ®Ò 2
1. 5 thµnh ng÷, tôc ng÷:
- §ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m.
- L¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch.
- Th­¬ng ng­êi nh­ thÓ th­¬ng th©n.
- Uèng n­íc nhí nguån.
- Mét con ngùa ®au c¶ tµu bá cá.
2. XÕp nh­ sau:
Tõ ghÐp
Tõ l¸y
ChËm ch¹p, mª mÈn, mong mái, t­¬i t¾n, v­¬ng vÊn
Ch©m chäc, mong ngãng, nhá nhÑ,
 t­¬i tèt, ph­¬ng h­íng
3. X¸c ®Þnh nh­ sau:
TiÕng c¸ quÉy tòng to½ng / x«n xao quanh m¹n thuyÒn.
CN	VN
Nh÷ng chó gµ nhá nh­ nh÷ng hßn t¬ / l¨n trßn trªn b·i cá.
CN	VN
Häc / qu¶ lµ khã kh¨n, vÊt v¶.
CN	VN
4. Thªm nh­ sau:
a) Ngoµi phè, l¸ kh« r¬i xµo x¹c.
	TN	 §N	BN
b) Buæi sím, biÓn H¹ Long ®Ñp nh­ mét bøc tranh.
	 TN	§N	BN
5.
-NhËn xÐt: Dïng 3 lÇn tõ ng÷ “tho¾t c¸i” (®iÖp ng÷) ë ®Çu c©u; c©u 1 ®¶o bæ ng÷ “l¸c ®¸c” lªn tr­íc; c©u 2 ®¶o vÞ ng÷ “tr¾ng long lanh” lªn tr­íc.
-T¸c dông: §iÖp ng÷ “Tho¾t c¸i” gîi t¶ c¶m xóc ®ét ngét ngì ngµng, nhÊn m¹nh sù thay ®æi nhanh chãng cña thêi gian, ®Õn møc g©y bÊt ngê; dïng ®¶o ng÷ ®Ó nhÊn m¹nh, lµm næi bËt vÎ ®Ñp nªn th¬ cña sù biÕn ®æi vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn ë Sa Pa.
Bµi lµm ®Ò 3
1. 5 thµnh ng÷ tôc ng÷ lµ:
- ChÞ ng· em n©ng.
- M«i hë r¨ng l¹nh.
- M¸u ch¶y ruét mÒm.
- Anh em hßa thuËn lµ nhµ cã phóc.
- Th­¬ng con quý ch¸u.
2. a) XÕp nh­ sau:
(1): vå, chép.	(4): c¾n, ngo¹m.
(2): tha, qu¾p.	(5): gÇm, rèng.
(3): r­ît, ®uæi.
b) NghÜa cña tõng nhãm lµ:
(1): vå, chép: bÊt th×nh l×nh nh¶y vµo ®Ó b¾t (con måi).
(2) tha, qu¾p: gi÷ chÆt con måi ®Ó mang ®i chç kh¸c.
(3) r­ît, ®uæi: ch¹y lao theo con måi ®ang bá ch¹y ®Ó b¾t.
(4) c¾n, ngo¹m: dïng r¨ng ®Ó ®íp, kÑp con vËt kh¸c.
(5) gÇm, rèng: ho¹t ®éng ph¸t ra tiÕng kªu cña loµi thó.
3. Håi cßn ®i häc, / H¶i / rÊt say mª ©m nh¹c. Tõ c¸i c¨n g¸c nhá cña m×nh, / H¶i 
	TN	CN	VN	TN	 CN
/ cã thÓ nghe thÊy tÊt c¶ c¸c ©m thanh n¸o nhiÖt ån · cña thµnh phè thñ ®«.”
	VN
4. 
-C©u a: Dïng ch­a ®ñ cÆp tõ quan hÓtong c©u ghÐp( tuy nh­ng)
 Cã thÓ ch÷a l¹i b»ng c¸ch thªm mét vÕ c©u vµ tõ chØ quan hÖ ®óng cÆp. VD: Tuy v­ên nhµ em rÊt nhá bÐ nh­ng mÑ em trång rÊt nhiÒu c©y ¨n qu¶.
-C©u b: ThiÕu vÞ ng÷ míi chØ cã chñ ng÷:
Cã thÓ söa l¹i b»ng c¸ch thªm vÞ ng÷. VD: H×nh ¶nh ng­êi chiÕn sÜ mÆc ¸o gi¸p s¾t, ®éi mò s¾t, c­ìi ngùa s¾t, vung roi s¾t x«ng th¼ng vµo qu©n giÆc thËt oai phong lÉm liÖt.
- C©u c: §Æt sai hai vÕ nguyªn nh©n- kÕt qu¶ tong c©u ghÐp cã cÆp tõ chØ quann hÖ v× nªn
Cã thÓ söa l¹i b»ng c¸ch ®æi vÞ trÝ hai vÕ c©u. VD: V× mÑ lµm viÖc qu¸ søc nªn mÑ bÞ èm.
5. Nhµ th¬ muèn nãi: KÕt qu¶ häc tËp ch¨m chØ cña ngµy h«m qua ®­îc thÓ hiÖn râ trªn trang vë hång ®Ñp ®Ï cña tuæi th¬;’ nã sÏ ®­îc l­u gi÷ m·i m·i cïng víi thêi gian. V× vËy cã thÓ nãi ngµy h«m qua sÏ kh«ng bao giê bÞ mÊt ®i.
6.
Bµi lµm ®Ò 5
1.Häc ®©u hiÓu ®Êy; Häc mét biÕt m­êi; Häc ®i ®«i víi hµnh; Häc hay cµy giái; ¡n vãc häc hay; Häc thÇy kh«ng tµy häc b¹n; §i mét ngµy ®µng häc mét sµng kh«n; Muèn biÕt th× hái, muèn giái ph¶i häc; §I mét ngµy ®µng, häc mét sµng kh«n.
2.
a) XÕp ®óng c¸c tõ ®· cho thµnh hai nhãm:
- Tõ l¸y: m¶i miÕt, xa x«i, ph¼ng phiu, mong mái, m¬ mµng.
- Tõ ghÐp: xa l¹, ph¼ng lÆng, mong ngãng, m¬ méng.
b) Nªu ®óng tªn gäi:
- KiÓu tõ ghÐp: tõ ghÐp cã nghÜa tæng hîp.
- KiÓu tõ l¸y: l¸y ©m.
3. X¸c ®Þnh nh­ sau:
a) Líp thanh niªn / ca h¸t, nh¶y móa. TiÕng chiªng, tiÕng cång, tiÕng ®µn t¬-
	CN1	VN1	CN2	
r­ng/ vang lªn.
	 VN2
b) Mçi lÇn TÕt ®Õn, ®øng tr­íc nh÷ng c¸i chiÕu bµy tranh lµng Hå gi¶i trªn c¸c lÒ phè Hµ Néi, lßng t«i / thÊm thÝa mét nçi biÕt ¬n ®èi víi nh÷ng ng­êi nghÑ sÜ t¹o h×nh 
	 CN	VN
cña nh©n d©n.
4. Ta cã thÓ thªm nh­ sau:
a) V× trêi rÐt ®Ëmnªn chóng em ®­îc nghØ häc.
b) NÕu mäi ng­êi chÊp hµnh tèt LuËt giao th«ng th× tai n¹n ®· Ýt x¶y ra.
c) Tuy b¹n H­¬ng míi häc TiÕng Anhnh­ng b¹n ®· nãi chuyÖn ®­îc víi ng­êi n­íc ngoµi.
5. Nh÷ng c©u th¬ ë phÇn kÕt thóc bµi "Tre ViÖt Nam", nh»m kh¼ng ®Þnh mét mµu xanh vÜnh cöu cña Tre ViÖt Nam, søc sèng bÊt diÖt cña con ng­êi VN, truyÒn thèng cao ®Ñp cña d©n téc VN.
- C¸ch diÔn ®¹t ®éc ®¸o cña nhµ th¬ ®· gãp phÇn kh¼ng ®Þnh ®iÒu ®ã:
+ Thay ®æi c¸ch ng¾t nhÞp vµ ng¾t dßng (Mai sau, / Mai sau,/ Mai sau,/) víi biÖn ph¸p sö dông ®iÖp ng÷ (Mai sau) gãp phÇn gîi c¶m xóc vÒ thêi gian vµ kh«ng gian nh­ më ra v« tËn, t¹o cho ý th¬ ©m vang, bay bæng vµ ®em l¹i cho ng­êi ®äc nh÷ng liªn t­ëng phong phó.
+ Dïng tõ "xanh" ba lÇn trong mét dßng th¬ víi nh÷ng sù kÕt hîp kh¸c nhau (xanh tre, xanh mµu, tre xanh) t¹o nh÷ng nÐt nghÜa ®a d¹ng, phong phó vµ kh¼ng ®Þnh sù tr­êng tån cña mµu s¾c, cña søc sèng d©n téc.
6. Bµi viÕt kho¶ng 20 dßng víi nh÷ng néi dung sau:
- Nh÷ng nÐt næi bËt vÒ ho¹t ®éng vui ch¬i ( ë ®©u, ch¬i trß g×, nh÷ng ai tham gia, ng­êi vµ ho¹t ®éng tiªu biÓu diÔn ra nh­ thÕ nµo?...).
- C¶m xóc vµ suy nghÜ cña em ®èi víi trß ch¬i thÝch thó cña løa tuæi thiÕu nhi.
Gîi ý ®Ò 6
1. a) 5 tõ l¸y: tom tãp, lo¸ng tho¸ng, dÇn dÇn, tòng t½ng, x«n xao.
b) Ph©n lo¹i nh­ sau:
- Tõ l¸y tiÕng: dÇn dÇn.
- Tõ l¸y ©m: tom tãp, tòng to½ng, x«n xao.
- Tõ l¸y vÇn: lo¸ng tho¸ng.
2, 8 tõ ghÐp cã nghÜa tæng hîp lµ: gi¸ l¹nh, l¹nh gi¸, l¹nh buèt, buèt l¹nh, gi¸ buèt, buèt gi¸, gi¸ rÐt, rÐt buèt.
3. X§ nh­ sau:
a) Khi mét ngµy míi b¾t ®Çu, / tÊt c¶ trÎ em trªn thÕ giíi / ®Òu c¾p s¸ch tíi tr­êng.	TN	CN	VN
b) ë m¶nh ®Êt Êy, / nh÷ng ngµy chî phiªn, / d× t«i / l¹i mua cho t«i vµi c¸i b¸nh rîm.	TN1	TN2	CN	VN
c) Do häc hµnh ch¨m chØ, / chÞ t«i / lu«n ®øng ®Çu líp suèt c¶ n¨m häc.
	TN	 CN	VN
4. Ta cã thÓ ®iÒn nh­ sau:
a) C¶ líp ®Òu vui,ai còng t­¬i c­êi hín hë.
b) C¶ líp ®Òu vui:.. ®éi bãng líp 5A do¹t gi¶i NhÊt.
c) T«i vÒ nhµ cßn,b¹n Hµ ë l¹i gÆp c« gi¸o.
d) T«i vÒ nhµ mµ,®Çu ãc cø nghÜ vÒ bµi to¸n trªn líp.
5.-H×nh ¶nh ng«i nhµ cña B¸c lóc thiÕu thêi thËt ®¬n s¬, gi¶n dÞ nh­ bao ng«i nhµ cña lµng quª ViÖt Nam: M¸i nhµ tranh nghiªng nghiªng tõng tr¶i bao m­a n¾ng, chiÕc gi­êng tre ®¬n s¬, chiÕc vâng gai ru m¸t nh÷ng tr­a n¾ng hÌ.
-Sèng trong ng«i nhµ ®ã, B¸c Hå ®­îc lín lªn trong t×nh th­¬ng yªu cña gia ®×nh: vâng gai ru m¸t nh÷ng tr­a n¾ng hÌ.
6. 
Gîi ý ®Ò 7
1. Ta cã thÓ xÕp thµnh hai nhãm nh­ sau:
(1) th¾ng c¶nh, phong c¶nh, c¶nh vËt.
(2) c¶nh gi¸c, c¶nh c¸o, c¶nh tØnh.
NghÜa cña mçi tiÕng "c¶nh" trong c¸c nhãm ®ã lµ:
+c¶nh (1): chØ chung c¸c sù vËt, hiÖn t­îng bµy ra tr­íc m¾t ë mét n¬I, mét lóc nµo ®ã.
+c¶nh (2): chó ý ®Ò phßng viÖc kh«ng hay cã thÓ x¶y ra.
2. 
a) XÕp c¸c tõ ®· cho dùa vµo nghÜa cña tiÕng "®¸nh" nh­ sau:
(1): ®¸nh trèng, ®¸nh ®µn.
(2): ®¸nh giµy, ®¸nh r¨ng.
(3): ®¸nh tiÕng, ®¸nh ®iÖn.
(4): ®¸nh trøng, ®¸nh phÌn.
(5): ®¸nh c¸, ®¸nh bÉy.
b) NghÜa cña tõ "®¸nh" trong tõng nhãm tõ ng÷ ®· ph©n lo¹i ë trªn lµ:
+®¸nh (1): lµm cho ph¸t ra tiÕng b¸o hiÖu hoÆc tiÕng nh¹c b»ng c¸ch gâ hoÆc g¶y.
+ ®¸nh (2): lµm cho mÆt bªn ngoµi ®Ñp hoÆc s¹ch h¬n b»ng c¸ch chµ x¸t.
+ ®¸nh (3): lµm cho néi dung cÇn th«ng b¸o ®­îc truyÒn ®i.
+ ®¸nh (4): lµm cho mét vËt hoÆc chÊt thay ®æi tr¹ng th¸i b»ng c¸ch khuÊy chÊt láng.
+ ®¸nh (5): lµm cho sa vµo l­íi hay bÉy ®Î b¾t.
3. 
- Tõ "thËt thµ" trong mçi c©u ®Òu lµ tÝnh tõ.
- Tªn gäi bé phËn cña tõ "thËt thµ" trong mçi c©u lµ:
a) ChÞ Loan rÊt thËt thµ.-> thËt thµ lµ vÞ ng÷.
b) TÝnh thËt thµ cña chÞ Loan khiÕn ai còng mÕn.-> thËt thµ lµ ®Þnh ng÷.
c) ChÞ Loan ¨n nãi thËt thµ, dÔ nghe.-> thËt thµ lµ bæ ng÷.
d) ThËt thµ lµ phÈm chÊt ®Ñp ®Ï cña chÞ Loan.-> thËt thµ lµ chñ ng÷.
4. ChØ ra chç sai cña tõng c©u vµ söa l¹i cho ®óng ng÷ ph¸p TiÕng ViÖt:
- C©u a: Dïng sai tr¹ng ng÷ chØ nguyªn nh©n (RÊt nhiÒu cè g¾ng)
HoÆc dïng c©u ®¬n hay c©u ghÐp kh«ng râ rµng, sai ng÷ ph¸p.
Ch÷a l¹i theo yªu cÇu cña ®Ò bµi:
+ Víi rÊt nhiÒu cè g¾ng, nhÊt lµ trong häc k× II, b¹n An ®· tiÕn bé v­ît bËc.
+HoÆc: Cè g¾ng rÊt nhiÒu, nhÊt lµ trong häc k× II, b¹n An ®· tiÕn bé v­ît bËc.
-C©u b: ThiÕu vÞ ng÷:
Ch÷a l¹i theo yªu cÇu cña ®Ò bµi:
T×nh c¶m yªu th­¬ng cña mÑ dµnh cho con thËt to lín vµ kh«ng bao giê v¬i c¹n. Dï con ®· kh«n lín, dï cã ®i hÕt ®êi (sèng trän ®êi), t×nh th­¬ng cña mÑ ®èi víi con nh­ vÉn cßn sèng m·i, vÉn theo con ®Ó quan t©m lo l¾ng, gióp ®ì con, tiÕp cho con thªm søc m¹nh v­¬n lªn trong cuéc sèng. Cã thÓ nãi t×nh th­¬ng cña mÑ lµ t×nh th­¬ng bÊt tö!