Một số Đề thi chọn học sinh giỏi vòng trường - Môn: Sinh Học

TRƯỜNG THCS VĂN LUNG
®Ò thi chän häc sinh giái vßng tr­êng
n¨m häc 2010- 2011
m«n: sinh häc
(Thêi gian lµm bµi: 150 phót kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
§Ò Bµi
	C©u 1: (1®) Nªu cÊu t¹o cña hÖ thÇn kinh ?
C©u2: (2®)
a) Nªu kÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña Men®en vÒ lai hai cÆp tÝnh tr¹ng vµ ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li ®éc lËp.
b) PhÐp lai ph©n tÝch lµ g× ? Môc ®Ých cña phÐp lai ph©n tÝch?
c) NÕu kh«ng dïng phÐp lai ph©n tÝch cã thÓ sö dông phÐp lai nµo ®Ó x¸c ®Þnh mét c¬ thÓ cã kiÓu h×nh tréi lµ thÓ ®ång hîp hay thÓ dÞ hîp ®­îc kh«ng? Cho vÝ dô minh ho¹.
C©u 3: (1 ®) TÕ bµo l­ìng béi cña mét loµi mang hai cÆp NST t­¬ng ®ång, cÆp I mang cÆp gen Aa, cÆp II mang hai cÆp gen dÞ hîp s¾p xÕp nh­ sau: . Qua gi¶m ph©n, tÕ bµo nµy cho mÊy lo¹i giao tö vµ tØ lÖ cña mçi lo¹i lµ bao nhiªu? BiÕt r»ng qu¸ tr×nh ph©n bµo diÔn ra b×nh th­êng.
C©u 4 (2®)
a) Nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n trong cÊu tróc ADN vµ ARN
b) Nªu b¶n chÊt cña mèi quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ng qua s¬ ®å sau:
Gen (1®o¹n ADN) mARN Pr«tªin TÝnh tr¹ng
C©u 5 (2®) ë mét loµi thùc vËt, tÝnh tr¹ng qu¶ trßn lµ tréi hoµn toµn so víi tÝnh tr¹ng qu¶ dµi.
a) Cho giao phÊn gi÷a 2 d¹ng qu¶ ®Òu kh«ng thuÇn chñng víi nhau, thu ®­îc F1 cã tæng sè 600 qu¶. H·y lËp s¬ ®å lai vµ x¸c ®Þnh sè qu¶ cho mçi lo¹i kiÓu h×nh F1
b) Trong mét phÐp lai kh¸c, cho c©y cã qu¶ dµi giao phÊn víi c©y kh¸c còng thu ®­îc 600 qu¶ nh­ng víi 2 kiÓu h×nh kh¸c nhau. H·y gi¶i thÝch, lËp s¬ ®å lai vµ x¸c ®Þnh sè l­îng qu¶ cho mçi kiÓu h×nh F1
C©u6(2®) Mét tÕ bµo sinh dôc c¸i s¬ khai 2n = 44, trong qu¸ tr×nh ph©n bµo liªn tiÕp m«i tr­êng néi bµo cung cÊp 11176 NST ®¬n míi hoµn toµn, c¸c tÕ bµo nµy b­íc vµo vïng chÝn gi¶m ph©n t¹o ra trøng. HiÖu suÊt thô tinh cña trøng 50%, hiÖu suÊt thô tinh cña tinh trïng 6,25%.
TÝnh sè hîp tö t¹o thµnh.
TÝnh sè tÕ bµo sinh tinh, tÕ bµo sinh trøng cÇn thiÕt ®Ó hoµn tÊt qu¸ tr×nh thô tinh.
TÝnh sè ®ît ph©n bµo cña tÕ bµo sinh dôc c¸i s¬ khai. 
HÕt
(Ghi chó: C¸n bé coi thi kh«ng gi¶i thÝch g× thªm)
H­íng dÉn chÊm 
M«n sinh häc 9
C©u
®¸p ¸n
thang ®iÓm
C©u 1:
(1®)
* CÊu t¹o cña hÖ thÇn kinh:
HÖ thÇn kinh gåm bé phËn trung ­¬ng vµ bé phËn ngo¹i biªn.
Bé phËn trung ­¬ng cã n·o vµ tuû sèng ®­îc b¶o vÖ trong c¸c khoang x­¬ng vµ mµng x­¬ng tuû
 Hép sä chøa n·o, tuû sèng n»m trong èng x­¬ng sèng.
N»m ngoµi trung ­¬ng thÇn kinh lµ bé phËn ngo¹i biªn; cã c¸c d©y thÇn kinh vµ c¸c bã sîi vËn ®éng vµ bã sîi c¶m gi¸c t¹o nªn
Thuéc bé phËn ngo¹i biªn lµ c¸c h¹ch thÇn kinh.
Mçi ý ®óng 0,2®
C©u2: (2®)
a) KÕt qu¶: Khi lai 2 bè mÑ kh¸c nhau vÒ 2 cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng t­¬ng ph¶n, di truyÒn ®éc lËp víi nhau, th× F2 cã tØ lÖ kiÓu h×nh b»ng tÝch tØ lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã 
- Ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li ®éc lËp : C¸c cÆp nh©n tè di truyÒn ®· ph©n li ®éc lËp trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö 
b) - phÐp lai ph©n tÝch lµ phÐp lai gi÷a c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi víi c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng lÆn ®èi lËp 
+ NÕu kÕt qu¶ phÐp lai thu ®­îc cã 1 kiÓu h×nh" c¬ thÓ tréi ®em lai lµ thuÇn chñng : AA x aa " Aa 
+ nÕu con lai thu ®­îc 2 kiÓu h×nh theo tØ lÖ xÊp xØ 1 : 1 th× c¬ thÓ tréi ®em lai lµ dÞ hîp : Aa x aa " 1Aa : 1 aa 
- Môc ®Ých cña phÐp lai ph©n tÝch: KiÓm tra kiÓu di truyÒn cña c¬ thÓ cã tÝnh tréi 
c) Kh«ng dïng phÐp lai ph©n tÝch cã thÓ sö dông thÝ nghiÖn lai: Tù thô phÊn ®Ó x¸c ®Þnh c¬ thÓ cã kiÓu h×nh tréi lµ thÓ ®ång hîp hay thÓ dÞ hîp
VD : Gièng lóa th©n cao lµ tréi hoµn toµn so víi th©n thÊp. CÇn x¸c ®Þnh tÝnh thuÇn chñng cña gièng lóa th©n cao:
Gièng lóa th©n cao cã kiÓu gen AA hoÆc Aa
Ta cho tù thô phÊn
AA x AA " AA "Gièng thuÇn chñng
Aa x Aa " 1AA : 2Aa : 1aa " Gièng kh«ng thuÇn chñng
(viÕt s¬ ®å)
0,25®
0,25®
0,25®
0,25®
0,25®
0,25®
0,25®
0,25®
C©u 3:
(1®) 
- Cho 4 lo¹i giao tö: ABD ; Abd ; aBD ; abd
- TØ lÖ mçi lo¹i giao tö lµ 
0,5®
0,5®
C©u4:
(2®)
a) Kh¸c nhau:
ADN
ARN
- Lµ 1 ®ai ph©n tö cã kÝch th­íc vµ khèi l­îng lín
- CÊu tróc m¹ch kÐp
- §­îc x©y dùng b»ng 4 lo¹i nuclª«tÝt: A, T, G, X
- Cã ®­êng C5H10O4
- Liªn kÕt ho¸ trÞ ®­îc h×nh thµnh ®­êng C5H10O4 cña nuclª«tÝt nµy víi H3PO4 cña nuclª«tÝt bªnc¹nh
- Lµ 1 ®ai ph©n tö cã kÝch th­íc vµ khèi l­îng bÐ
- CÊu tróc m¹ch ®¬n
- §­îc x©y dùng b»ng 4 lo¹i Ri b« nuclª«tÝt: A, U, G, X
- Cã ®­êng C5H10O5
- Liªn kÕt ho¸ trÞ ®­îc h×nh thµnh ®­êng C5H10O5 cña rib« nuclª«tÝt nµy víi H3PO4 cña rib« nuclª«tÝt bªnc¹nh
b) B¶n chÊt mèi quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ng qua s¬ ®å chÝnh lµ tr×nh tù c¸c nuclªotÝt trong m¹ch khu«n cña ADN quy ®Þnh tr×nh tù c¸c nuclª«tÝt trªn m ARN. Tr×nh tù c¸c nuclª«tÝt trªn m ARN quy ®Þnh tr×nh tù c¸c a.a trong cÊu tróc bËc 1 cña pr«tªin. Pr«tªin tham gia vµo cÊu tróc vµ ho¹t ®éng sinh lÝ cña tÕ bµo. Tõ ®ã biÓu hiÖn thµnh tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ. Nh­ vËy th«ng qua pr«tªin gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau , cô thÓ lµ gen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng:
 (sao m·) (gi¶i m·) (biÓu hiÖn)
Gen (1®o¹n ADN) mANR Pr«tªin TÝnh tr¹ng 
Mçi ý ®óng 0,2®
0,25®
0,5®
0,25®
C©u 5
(2®)
Theo ®Ò bµi ta quy ­íc:
Gen A: qu¶ trßn, gen a qu¶ dµi
a) Giao phÊn gi÷a 2 d¹ng qu¶ kh«ng thuÇn chñng:
P kh«ng thuÇn chñngmang kiÓu gen Aa, kiÓu h×nh ®Òu qu¶ trßn
Ta cã s¬ ®å lai sau :
P: Aa(qu¶ trßn) x Aa (qu¶ trßn) . Häc sinh tù viÕt s¬ ®å
KÕt qu¶: 75% qu¶ trßn = 450 qu¶ 
	 25% qu¶ dµi = 150 qu¶
b) F1 cã 2 kiÓu h×nh kh¸c nhau:
Mét c©y P mang lai cã qu¶ dµi kiÓu gen aa chØ t¹o 1 lo¹i giao tö duy nhÊt a
F1 cã 2 lo¹i kiÓu h×nh chøng tá c©y P cßn l¹i t¹o 2 lo¹i giao tö A vµ a tøc cã kiÓu gen Aa, kiÓu h×nh qu¶ trßn.
Ta cã s¬ ®å sau:
P: Aa (qu¶ trßn) x aa (qu¶ dµi).
Gp: A , a	a
F1: 1Aa ; 1aa
KÕt qu¶ cã: 300 qu¶ trßn
	300 qu¶ dµi
0,5®
0,25®
0,5®
0,5®
0,25®
C©u 6 : 
(2®)
*Sè hîp tö , sè TB sinh trøng, sè TB sinh tinh, sè ®ît ph©n bµo : 
 2n(2k- 2) = 11176 (k lµ sè lÇn ph©n bµo.)
 44.2k - 88 = 11176 2k = 256 
- Sè TB sinh trøng lµ 256. 
* Sè hîp tö: 
*Sè TB sinh trøng lµ 256 cã 256 trøng.
 256 x 50/100 = 128 trøng Sè hîp tö lµ 128 .
* Sè TB sinh tinh trïng lµ: 
128 hîp tö 128 tinh trïng.
 128 x 100/6,25 = 2048 tinh trïng 
 Sè TB sinh tinh trïng lµ : 2048/4 = 512 TB
*Sè ®ît ph©n bµo cña TBSD c¸i s¬ khai lµ: 256 = 28 8 lÇn
0,5®
0,5®
0,5®
0,5®
BGH DUYÖT
GV ra ®Ò
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO	 KỲ THI HỌC SINH GIỎI TỈNH 
 THỪA THIÊN HUẾ	 LỚP 9 THCS	NĂM HỌC 2007 - 2008
 ĐỀ CHÍNH THỨC	 Môn : SINH HỌC 
	Thời gian làm bài: 150 phút
Câu 1: (2.5 điểm)
Trình bày khái niệm về cung phản xạ và vòng phản xạ. Nêu các điểm khác nhau giữa cung phản xạ và vòng phản xạ.
Câu 2: (3 điểm)
Nêu những điểm khác nhau giữa động mạch với tĩnh mạch về cấu tạo và chức năng; Mao mạch là gì? Nêu chức năng của mao mạch và giải thích các đặc điểm cấu tạo phù hợp với chức năng của mao mạch (ở người).
Câu 3: (1.5 điểm)
Nêu cơ chế và giải thích sự trao đổi khí ở phổi và ở tế bào.
Câu 4: (1.5 điểm)
Phản xạ là gì? Nêu khái niệm và ví dụ về phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện.
Câu 5: (2.75 điểm)
Có thể sử dụng phép lai phân tích về 2 cặp tính trạng để kiểm tra kiểu gen của một cơ thể nào đó là thuần chủng hay không thuần chủng không? Cho ví dụ và lập sơ đồ lai minh họa.
Câu 6: (2.5 điểm)
Trình bày nguyên nhân và cơ chế tạo ra thể đa bội (có sơ đồ minh họa).
Câu 7: (2.5 điểm)
Thế nào là nhiễm sắc thể kép và cặp nhiễm sắc thể tương đồng? Phân biệt sự khác nhau giữa nhiễm sắc thể kép và cặp nhiễm sắc thể tương đồng.
Câu 8: (3.75 điểm)
Ở cà chua; A: quả đỏ, a: quả vàng; B: lá chẻ, b: lá nguyên. Hai cặp tính trạng về màu quả và về dạng lá di truyền độc lập với nhau. Người ta thực hiện các phép lai sau :
 + Phép lai 1: P: Quả đỏ lá chẻ X quả vàng lá nguyên; F1: 100% đỏ chẻ.
 + Phép lai 2: 	P: Quả đỏ lá nguyên X quả vàng lá chẻ
F1: 120 đỏ chẻ : 118 đỏ nguyên : 122 vàng chẻ : 120 vàng nguyên.
 + Phép lai 3: 	P: Quả đỏ chẻ X quả vàng chẻ
F1: 360 đỏ chẻ : 120 đỏ nguyên.
Giải thích kết quả và lập sơ đồ cho mỗi phép lai.
---------- Hết ----------
 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO	KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH
	THỪA THIÊN HUẾ	KHỐI 9 THCS - NĂM HỌC 2007-2008
	ĐỀ THI CHÍNH THỨC	
HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN SINH HỌC
Câu 1: (2.5đ)
- Cung phản xạ: là con đường dẫn truyền của xung thần kinh từ cơ quan thụ cảm qua trung ương TK đến cơ quan phản ứng.
- Vòng phản xạ: là tập hợp các cung phản xạ nối tiếp nhau nhằm để chính xác hóa phản ứng của cơ thể trước một kích thích nào đó.
Khác nhau:
Cung phản xạ
Vòng phản xạ
0.25 - Chi phối 1 phản ứng
0.25 - Chi phối nhiều phản ứng
0.25 - Mang nhiều tính bản năng
0.25 - Có thể có sự tham gia của ý thức
0.25 - Thời gian ngắn
0.25 - Thời gian kéo dài
 Câu 2: (3đ)
Khác nhau giữa động mạch và tĩnh mạch:
Động mạch
Tĩnh mạch
Cấu 
0.25 - Thành dày hơn TMạch
0.25 - Thành mỏng hơn
tạo
0.25 - Có các sợi đàn hồi
0.25 - Không có sợi đàn hồi
0.25 - Không có van riêng
0.25 - Có thể có van ở TMạch chân
Chức năng
0.25 - Chuyển máu từ tim đến các cơ quan
0.25 - Chuyển máu từ các cơ quan về tim 
0.25	- Mao mạch là những mạch rất nhỏ nối liền hệ động mạch với hệ tĩnh mạch.
0.25	- Chức năng: là nơi xảy ra trao đổi chất và khí với các tế bào.
0.25	- Thành mao mạch rất mỏng giúp thuận lợi cho khuếch tán các chất và khí giữa máu và tế bào.
0.25	- Đường kính mao mạch rất nhỏ làm máu di chuyển chậm thuận lợi cho việc trao đổi hết các chất và khí.
Câu 3: (1.5đ)
0.25	- Các khí trao đổi ở phổi và ở tế bào đều theo cơ chế khuếch tán từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp.
0.25	- Màng phế nang của phổi, màng tế bào và thành mao mạch rất mỏng, tạo thuận lợi cho khuếch tán khí.
ở phổi:
0.25	- Khí ô xi: trong phế nang cao hơn trong mao mạch nên ô xi khuếch tán từ phế nang vào máu.
0.25	- Khí CO2: trong mao mạch cao hơn trong phế nang nên CO2 khuếch tán từ máu vào phế nang.
ở tế bào:
0.25	- Khí Ô xi: trong mao mạch cao hơn trong tế bào nên ô xi khuếch tán từ máu vào tế bào.
0.25	- Khí CO2: trong tế bào cao hơn trong mao mạch nên CO2 khuếch tán từ tế bào vào máu.
Câu 4: (1.5đ)
0.5 - Phản xạ là phản ứng của cơ thể thông qua hệ thần kinh, nhằm trả lời những kích thích của môi trường.
0.25	- Phản xạ không điều kiện: là loại phản xạ lập tức xảy ra khi có kích thích mà không cần 1 điều kiện nào khác.
0.25	- VD: chân co giật ngay khi dẫm phải gai nhọn. (HS có thể cho VD khác).
0.25	- Phản xạ có điều kiện là loại phản xạ chỉ được hình thành khi kích thích tác động phải đi kèm theo 1 điều kiện nào đó.
0.25	- VD: để gây phản xạ có điều kiện tiết nước bọt với kích thích ánh đèn ở chó thì kèm theo kích thích ánh đèn phải cho chó ăn. (HS có thể cho VD khác).
Câu 5: (2.75đ)
0.25	- Có thể sử dụng phép lai phân tích về 2 cặp tính trạng để kiểm tra kiểu gen của 1 cơ thể nào đó là TC hay không TC.
0.25	- VD: ở đậu Hà Lan; A: hạt vàng; a: hạt xanh; B: hạt trơn; b: hạt nhăn.
0.5	- Cho đậu vàng trơn lai với đậu xanh nhăn (lặn) mà con lai chỉ cho 1 kiểu hình chứng tỏ cây mang lai TChủng.
0.5	- Ngược lại nếu con lai xuất hiện từ 2 kiểu hình trở lên chứng tỏ cây mang lai không TChủng.
Sơ đồ minh hoạ:
	- Nếu cây vàng trơn TC: AABB
0.25	- P: AABB x aabb
	GP: AB	ab
	F1: 	AaBb ( 100% vàng trơn )
	- Nếu cây vàng trơn không TC: AABb, AaBB, AaBb
0.25	- P: AABb x aabb
	GP: AB, Ab	ab
	F1: 	AaBb và A abb( vàng trơn và vàng nhăn )
0.25	- P: AaBB x aabb
	GP: AB, aB	ab
	F1: 	AaBb và aaBb( vàng trơn và xanh trơn )
0.25	- P: AaBb x aabb
	GP: AB,Ab aB,ab	ab
	F1: 	AaBb , A abb , aaBb , aabb( vàng trơn, vàng nhăn, xanh trơn, xanh nhăn )
Câu 6: (2.5đ)
0.25	- Nguyên nhân: do các tác nhân lý, hoá hoặc rối loạn quá trình trao đổi chất.
0.5	- Cơ chế: Do tác nhân đột biến dẫn đến không hình thành thoi vô sắc trong phân bào / làm cho toàn bộ NST không phân ly được trong quá trình phân bào.
0.25	- Trong nguyên phân: Thoi vô sắc không hình thành dẫn đến tạo ra tế bào con 4n từ tế bào mẹ 2n.	
0.25	- Tế bào mẹ 2n nguyên phân đa bội hoá Tế bào con 4n.
0.25	- Trong giảm phân: không hình thành thoi vô sắc tạo ra giao tử đột biến lưỡng bội 2n.
Trong thụ tinh:
- Giao tử đột biến 2n kết hợp với giao tử bình thường n tạo hợp tử 3n.
0.25	- Giao tử đực và cái đều bị đột biến (2n) kết hợp tạo hợp tử 4n.
0.25	- Sơ đồ:	P: 2n x 2n	0.25	- Sơ đồ:	P: 2n x 2n
	 đ b	 đ b	 đ b
	 GF1: n 2n	 GF1: 2n 2n
	F1:	3n	F1:	 4n
Câu 7: (2.5đ)
- NST kép: gồm 2 Crômatit giống hệt nhau và dính nhau ở tâm động, / hoặc có nguồn gốc từ bố hoặc có nguồn gốc từ mẹ.
- Cặp NST tương đồng: gồm 2 NST giống nhau về hình dạng và kích thước, / 1 chiếc có nguồn gốc từ bố, 1 chiếc có nguồn gốc từ mẹ.
Sự khác nhau:
NST kép
Cặp NST tương đồng
0.25 - Chỉ là 1 NST gồm 2 crômatit dính nhau ở tâm động
0.25 - Gồm 2 NST đồng dạng
0.25 - Chỉ 1 nguồn gốc: hoặc từ bố hoặc từ mẹ
0.25 - Có 2 nguồn gôc: 1 từ bố, 1 từ mẹ
0.25 - 2 crômatit hoạt động như 1 thể thống nhất
0.25 - 2 NST của cặp tương đồng hoạt động độc lập nhau
Câu 8: (3.75đ)
Xét phép lai 1: P: đỏ chẻ (A-B-) x vàng nguyên (aabb). F1: 100% đỏ chẻ.
- Cây P: vàng nguyên (aabb) chỉ cho 1 loại giao tử ab.
0.5	- Để F1: 100% đỏ chẻ (A-B-) thì cây P: đỏ chẻ phải chỉ tạo 1 loại giao tử AB; suy ra kiểu gen là AABB.
- Sơ đồ lai đúng.
Xét phép lai 2:
- P: đỏ nguyên (A-bb) x vàng chẻ (aaB-)
0.5 - Để F1 xuất hiện vàng nguyên (aabb) chứng tỏ cả 2 cây ở P đều phải cho giao tử ab.
- Vậy cây P: đỏ nguyên (A-bb) phải là Aabb.
 Cây P: vàng chẻ (aaB-) phải là aaBb. 
- Sơ đồ lai đúng.
Xét phép lai 3:
	P: đỏ chẻ x vàng chẻ; F1: 3 đỏ chẻ : 1 đỏ nguyên. Phân tích từng tính trạng ta có:
Về màu quả: P: đỏ x vàng; F1 100% đỏ (A-)
- Do cây P:vàng (aa) chỉ cho 1 loại giao tử a, vì vậy cây P: chẻ phải chỉ tạo 1 loai giao tử A chứng tỏ kiểu gen là AA.
Về dạng lá:
- P: chẻ x chẻ; F1: 3 chẻ : 1 nguyên. F1 có tỷ lệ của định luật phân tính suy ra P: bố và mẹ đều dị hợp tử, kiểu gen là Bb.
0.25	- Tổ hợp cả 2 tính trạng: Cây P: đỏ chẻ có kiểu gen là: AABb
	 Cây P: vàng chẻ có kiểu gen là: aaBb
- Sơ đồ lai đúng.
UBND TỈNH BẮC NINH
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ CHÍNH THỨC
§Ò thi chän häc sinh giái tØnh
N¨m häc 2008 – 2009
M«n thi: Sinh häc – Líp 9 – THCS
Thêi gian lµm bµi: 150 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
Ngµy thi: 07 th¸ng 4 n¨m 2009
Câu 1: (3 điểm)
Cho hai cá thể lai với nhau thu được F1 có kiểu hình phân ly theo tỉ lệ 3:1. Qui luật di truyền nào đã chi phối phép lai? Với mỗi qui luật di truyền cho một ví dụ bằng một sơ đồ lai (cho biết gen qui định tính trạng nằm trên NST thường).
Câu 2: (2,5 điểm)
Ở ruồi giấm có bộ NST 2n bằng 8, một tế bào của loài đang phân bào, người ta quan sát thấy có 4 NST kép xếp hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc.
a/ Em hãy cho biết tế bào đang ở kỳ nào của quá trình phân bào? giải thích?
b/ Nếu tế bào của loài trên thực hiện quá trình nguyên phân, hãy xác định: số tâm động, số cromatit, số NST đơn ở kỳ giữa và kỳ sau của quá trình phân bào?
Câu 3: (2,5 điểm)
a/ Tại sao trong cấu trúc dân số, tỉ lệ nam/nữ xấp xỉ 1:1? Nói rằng, người mẹ quyết định giới tính của con là đúng hay sai? Tại sao?
b/ Một bạn học sinh nói rằng: bố mẹ truyền cho con của mình các tính trạng đã được hình thành sẵn. Bằng kiến thức đã học, hãy cho biết ý kiến trên của bạn học sinh có đúng không? Giải thích?
Câu 4: (1,5 điểm)
Khi lai hai cây lưỡng bội có kiểu gen AA và aa, người ta thu được một số cây lai tam bội có kiểu gen AAa. Hãy giải thích cơ chế hình thành và đặc điểm của các cây lai tam bội đó
Câu 5: (1,5 điểm)
Khi nghiên cứu sự di truyền bệnh Hunter ở một dòng họ, người ta thu được kết quả sau: Bé trai 4 tụổi mắc chứng bệnh di truyền (bệnh Hunter), có mặt biến dạng, lùn và ngu đần. Cả cha mẹ, người chị 10 tuổi và anh trai 8 tuổi của bé đều không bị bệnh này. Bà mẹ này có người em trai chết lúc 15 tuổi cũng có các triệu chứng bệnh như bé trai 4 tuổi nói trên; đồng thời bà cũng có một người cháu (con trai của chị gái bà) có các triệu chứng tương tự, trong khi chị gái bà và chồng bà ta bình thường.
Hãy viết sơ đồ phả hệ của dòng họ trên.
Câu 6: (2 điểm)
Đa số sinh vật sống trong phạm vi nhiệt độ là bao nhiêu? Thế nào là động vật biến nhiệt, thế nào là động vật đẳng nhiệt? Trong các loài sau đây, loài nào là động vật biến nhiệt: thằn lằn, gà gô trắng, nhím, sâu hại táo, ruồi nhà, kì nhông.
Câu 7: (2 điểm)
Phân biệt đột biến và thường biến?
Câu 8: (2 điểm)
Mối quan hệ giữa giống, kỹ thuật sản xuất và năng suất?
Câu 9: (3 điểm)
Một cá thể F1 lai với 3 cơ thể khác:
- Với cá thể thứ nhất được thế hệ lai, trong đó có 6,25% kiểu hình cây thấp, hạt dài
- Với cá thể thứ hai được thế hệ lai, trong đó có 12,5% kiểu hình cây thấp, hạt dài.
- Với cá thể thứ ba được thế hệ lai, trong đó có 25% kiểu hình cây thấp, hạt dài.
Cho biết mỗi gen nằm trên một NST qui định một tính trạng và đối lập với các tính trạng cây thấp, hạt dài là các tính trạng cây cao, hạt tròn.
Hãy biện luận và viết sơ đồ lai của ba trường hợp nêu trên?
===============Hết==================
HƯỚNG DẪN CHẤM THI KÌ THI HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH
NĂM HỌC 2008 – 2009
MÔN THI: SINH HỌC LỚP 9 – THCS
(Hướng dẫn chấm có 04 trang)
Câu 1
3,0 điểm
* TH1: Lai một cặp tính trạng
- Chịu sự chi phối của định luật phân tính của Mendel
- Sơ đồ lai ...
* TH2: Lai 2 cặp tính trạng
- Chịu sự chi phối của định luật Phân li độc lập của Mendel
 Sơ đồ lai ...
- Chịu sự chi phối của qui luật di truyền liên kết
 Sơ đồ lai ...
0,5đ
0,5đ
0.5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
Câu 2
2,5 điểm
a/ 
- Tế bào đang ở kỳ giữa của lần phân bào 2 của giảm phân.
- Vì: số lượng NST kép trong tế bào lúc này đã giảm đi một nửa so với tế bào mẹ và các NST kép đang tập trung trên mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc.
b/ 
Chỉ tiêu
Kỳ giữa
Kỳ sau
Số tâm động
8
16
Số cromatit
16
0
Số NST đơn
0
16
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
Câu 3
2,5 điểm
a/ 
- Cơ chế xác định giới tính ở người:
Nam: XX, Nữ: XY
Sơ đồ lai: 
-->Trên qui mô lớn, tỉ lệ nam/nữ xấp xỉ 1:1
(Học sinh có thể giải thích bằng lời vẫn cho điểm tối đa)
- Nói người mẹ quyết định giới tính của con là sai, vì giao tử mang NST Y để tạo hợp tử XY (phát triển thành con trai) được hình thành từ người bố.
b/ 
- Nói bố mẹ truyền cho con tính trạng đã hình thành sẵn là sai.
- Vì: Bố mẹ chỉ truyền cho con kiểu gen qui định khả năng phản ứng của cơ thể trước môi trường. Kiểu gen tương tác với môi trường để hình thành kiểu hình (tính trạng).
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
Câu 4
1,5 điểm
- Cơ chế hình thành cây lai tam bội: do sự không phân ly của cặp NST mang alen A trong quá trình giảm phân nên hình thành loại giao tử không bình thường mang cả hai alen A, giao tử này kết hợp với giao tử bình thường mang alen a hình thành hợp tử AAa (tam bội).
- Đặc điểm của cây tam bội: Bộ NST 3n, cơ quan dinh dưỡng to, khả năng chống chịu tốt, thường bất thụ ...
1,0đ
0,5đ
Câu 5
1,5 điểm
Người mẹ
P:
F1:
Bé trai 4 tuổi
Người cháu
0,75đ
0,75đ
Câu 6
2,0 điểm
- Đa số các loài sinh vật sống trong phạm vi nhiệt độ 0 – 50oC
- Động vật biến nhiệt là động vật có thân nhiệt thay đổi theo nhiệt độ của môi trường.
- Động vật đẳng nhiệt là động vật có nhiệt độ cơ thể không phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường. 
- Các loài động vật biến nhiệt: thằn lằn, sâu hại táo, ruồi nhà, kỳ nhông.	
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
Câu 7
2,0 điểm
Đột biến
Thường biến
- Là những biến đổi đột ngột trong vật chất di truyền xảy ra ở cấp độ phân tử (gen, ADN) hay cấp độ tế bào (NST).
- Do tác nhân gây đột biến ở môi trường ngoài (Tác nhân vật lí, hoá học) hay tác nhân môi trường trong (các rối loạn trong quá trình sinh lí, sinh hoá của tế bào).
- Di truyền được.
- Phần lớn gây hại cho sinh vật
- Xảy ra riêng lẻ, không định hướng..
- Tạo nguồn nguyên liệu sơ cấp cho quá trình tiến hoá và chọn giống --> có ý nghĩa trực tiếp cho Chọn lọc tự nhiên.
- Là những biến đổi về kiểu hình của cùng một kiểu gen dưới tác động của điều kiện sống. 
-Xảy ra do tác động trực tiếp của môi trường ngoài như đất đai, khí hậu, thức ăn
- Không di truyền được.
- Giúp sinh vật thích nghi thụ động trước sự biến đổi của điều kiện môi trường.
- Xảy ra đồng loạt, theo một hướng xác định.
- Không di truyền được nên không phải là nguồn nguyên liệu cho chọn giống và tiến hoá. Thường biến có ý nghĩa gián tiếp cho Chọn lọc tự nhiên. 
0,5 đ
0,5đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
Câu 8
2,0 điểm
- Giống: Là kiểu gen qui định giới hạn năng suất.
- Kỹ thuật sản xuất: Qui định năng suất cụ thể của giống trong giới hạn của mức phản ứng do kiểu gen qui định.
- Năng suất (tập hợp một số tính trạng số lượng): 
 Là kết quả tác động của cả giống và kĩ thuật. 
 Có giống tốt nếu không nuôi trồng đúng kĩ thuật sẽ không phát huy được năng suất của giống. Muốn vượt giới hạn năng suất thì phải thay giống cũ bằng giống mới. Kỹ thuật sản xuất sẽ qui định năng suất cụ thể trong giới hạn năng suất do giống qui định.
* Trong chỉ đạo nông nghiệp tuỳ điều kiện cụ thể của từng nơi, từng giai đoạn mà người ta chú trọng đến yếu tố giống hay yếu tố kỹ thuật.
0,25đ
0,25đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
Câu 9
3,0 điểm
 Theo điều kiện đề bài, các phép lai đều chịu sự chi phối của định luật phân ly độc lập.
* Xét phép lai 1:
- Biện luận:
 Thế hệ lai có 6,25% thấp, dài, chiếm tỉ lệ 1/16 ® thế hệ lai có 16 kiểu tổ hợp bằng 4x4 ® Mỗi bên cho 4 loại giao tử ® F1 và cá thể thứ nhất dị hợp tử 2 cặp gen ® thế lệ lai có sự phân tính về kiểu hình theo tỉ lệ 9:3:3:1 với kiểu hình mang 2 tính trạng lặn có tỉ lệ bằng 1/16. 
 Mà đề bài cho biết thấp, dài bằng 1/16 ® Thấp, dài là 2 tính trạng lặn so với cao, tròn.
Qui ước: 
A- Cao B- Tròn
a – Thấp b – Dài
® kiểu gen của F1 và cá thể 1: AaBb (Cao, tròn)
- Sơ đồ lai: AaBb x AaBb
* Xét phép lai 2:
- Biện luận:
 Thế hệ lai có 12,5% thấp, dài chiếm tỉ lệ 1/8 ® F2 thu được 8 kiểu tổ hợp = 4x2. Vì F1 cho 4 loại giao tử ® cá thể hai cho 2 loại giao tử ® Cá thể 2 phải dị hợp tử một cặp gen.
 F2 xuất hiện thấp dài aabb ® F1 và cá thể 2 đều cho được giao tử ab.
 Vậy kiểu gen của cá thể hai là: Aabb hoặc aaBb.
- Sơ đồ lai:
 AaBb x Aabb
 AaBb x aaBb
* Xét phép lai 3:
- Biện luận:
 Thế hệ lai có 25% kiểu hình cây thấp, hạt dài ® F2 thu được 4 kiểu tổ hợp = 4x1. Vì F1 cho 4 loại giao tử ® cá thể thứ 3 cho 1 loại giao tử ® đồng hợp tử về cả hai cặp gen.
 F2 xuất hiện thấp dài aabb ® F1 và cá thể 3 đều cho được giao tử ab.
 Vậy kiểu gen của cá thể thứ 3 là: aabb
- Sơ đồ lai: AaBb x aabb
0,25
0,5đ
0,25
0,25đ
0,5đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ
0,25đ
SỞ GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO
THÁI BÌNH
ĐỀ CHÍNH THỨC
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 THCS
Năm học 2007-2008
Môn thi: SINH HỌC
Thêi gian lµm bµi:150 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
 (Đề thi gồm có 02 trang)
PHẦN I: (5 điểm) TRẮC NGHIỆM 
	Học sinh chọn ý trả lời đúng nhất, điền theo mẫu sau vào tờ giấy thi:
Câu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
 trả lời
Câu 1: Điều kiện cần cho sự thụ tinh là:
a) Trứng và tinh trùng phải tới được cổ tử cung.
b) Trứng gặp tinh trùng và tinh trùng lọt được vào trứng để tạo thành hợp tử.
c) Trứng gặp tinh trùng ở tử cung và hoà lẫn vào nhau.
d) Cả a và b.
Câu 2: Điểm độc đáo nhất trong phương pháp nghiên cứu di truyền của Menđen là: 
a) Cặp tính trạng đem lai phải tương phản.
b) Theo dõi sự di truyền riêng rẽ của từng cặp tính trạng qua các thế hệ lai.
c) Theo dõi sự di truyền của tất cả các tính trạng qua các thế hệ lai.
d) Dùng toán thống kê để phân tích các số liệu thu được trong thí nghiệm.
Câu 3: Theo Menđen, cặp nhân tố di truyền quy định tính trạng:
a) Phân li đồng đều về mỗi giao tử.	b) Cùng phân li về mỗi giao tử.
c) Hoà lẫn vào nhau khi phân li về mỗi giao tử.	d) Lấn át nhau khi phân li về mỗi giao tử.
Câu 4: Ngành công nghệ tế bào có những ứng dụng gì?
a) Nhân giống nhanh chóng cây trồng hay nhân bản vô tính đối với một số động vật.
b) Bảo tồn một số nguồn gen thực vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng.
c) Tạo cây trồng sạch bệnh và tạo giống mới.
d) Cả a, b, c đều đúng.
Câu 5: Cơ chế phát sinh thể dị bội là do sự phân ly không bình thường của một cặp NST trong giảm phân, tạo nên:
a) Giao tử có 3 NST hoặc không có NST nào của cặp tương đồng.
b) Giao tử có 2 NST hoặc không có NST nào của cặp tương đồng.
c) Hai giao tử đều có 1 NST của cặp tương đồng.
d) Hai giao tử đều không có NST nào của cặp tương đồng.
Câu 6: Chọn câu sai trong các câu sau đây:
a) Thường biến phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường ngoài.
b) Thường biến không di truyền được nên sẽ mất đi khi điều kiện ngoại cảnh gây ra nó không còn nữa.
c) Thường biến biểu hiện đồng loạt theo một hướng xác định, tương ứng với điều kiện ngoại cảnh.
d) Thường biến là nguyên liệu cho quá trình tiến hoá và chọn giống.
Câu 7: Ưu thế lai thể hiện rõ nhất ở kiểu gen nào sau đây?
a) aabbcc	b) Aabbcc	c)AaBbcc	d) AaBbCc
Câu 8: Chọn lọc cá thể được áp dụng một lần cho những đối tượng nào?
a) Cây nhân giống vô tính.	b) Cây tự thụ phấn.
c) Cây giao phấn.	d) Cây nhân giống vô tính và cây tự thụ phấn.
Câu 9: Phép lai nào dưới đây sẽ cho kiểu gen và kiểu hình ít nhất:
a) AABB x AaBb 	b) AABb x Aabb	c) AABB x AABb	d) Aabb x aaBb
Câu 10: Trường hợp nào sau đây hiện tượng thoái hoá giống sẽ xảy ra?
a) Cà chua tự thụ phấn liên tục qua nhiều thế hệ.
b) Đậu Hà Lan tự thụ phấn liên tục qua nhiều thế hệ.
c) Ngô tự thụ phấn liên tục qua nhiều thế hệ.
d) Chim bồ câu thường xuyên g