Một số văn nghị luận xã hội
Bạn đang xem nội dung tài liệu Một số văn nghị luận xã hội, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
NghÞ luËn vÒ mét t tëng ®¹o Lý 1- Kh¸i niÖm: Qu¸ tr×nh kÕt hîp nh÷ng thao t¸c lËp luËn ®Ó lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò t tëng, ®¹o lÝ trong cuéc ®êi. - T tëng, ®¹o lÝ trong cuéc ®êi bao gåm: + LÝ tëng (lÏ sèng) + C¸ch sèng + Ho¹t ®éng sèng + Mèi quan hÖ trong cuéc ®êi gi÷a con ngêi víi con ngêi (cha con, vî chång, anh em vµ nh÷ng ngêi th©n thuéc kh¸c). ë ngoµi x· héi cã c¸c quan hÖ trªn, díi, ®¬n vÞ, t×nh lµng nghÜa xãm, thÇy trß, b¹n bÌ... 2-Yªu cÇu a . HiÓu ®îc vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn lµ g×. b. Tõ vÊn ®Ò nghÞ luËn ®· x¸c ®Þnh, ngêi viÕt tiÕp tôc ph©n tÝch, chøng minh nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ cña vÊn ®Ò, thËm chÝ so s¸nh, bµn b¹c, b¸c bá... nghÜa lµ biÕt ¸p dông nhiÒu thao t¸c lËp luËn. c. Ph¶i biÕt rót ra ý nghÜa vÊn ®Ò 3- C¸ch lµm - Tríc khi t×m hiÓu ®Ò ph¶i thùc hiÖn ba thao t¸c + §äc kÜ ®Ò bµi + G¹ch ch©n c¸c tõ quan träng + Ng¨n vÕ (nÕu cã) - T×m hiÓu ®Ò a1. T×m hiÓu vÒ néi dung (®Ò cã nh÷ng ý nµo) a2. Thao t¸c chÝnh (Thao t¸c lµm v¨n) a3. Ph¹m vi x¸c ®Þnh dÉn chøng cña ®Ò bµi - LËp dµn ý + Më bµi ® Giíi thiÖu ®îc hiÖn tîng ®êi sèng cÇn nghÞ luËn. + Th©n bµi ® KÕt hîp c¸c thao t¸c lËp luËn ®Ó lµm râ c¸c luËn ®iÓm vµ bµn b¹c hoÆc phª ph¸n, b¸c bá. - Gi¶i thÝch kh¸i niÖm cña ®Ò bµi - Gi¶i thÝch vµ chøng minh vÊn ®Ò ®Æt ra - Suy nghÜ (c¸ch ®Æt vÊn ®Ò Êy cã ®óng? hay sai). Më réng bµn b¹c b»ng c¸ch ®i s©u vµo vÊn ®Ò nµo ®ã - mét khÝa c¹nh. PhÇn nµy ph¶i cô thÓ, s©u s¾c tr¸nh chung chung. + KÕt bµi ® Nªu ra ph¬ng híng, mét suy nghÜ míi tríc hiÖn tîng ®êi sèng. MỘT ĐỀ NL VỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO LÝ ĐỀ 1:“ Duy chỉ có gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân để chống lại tai ương của số phận ” (Euripides) Anh (chị) nghĩ thế nào về câu nói trên? 1/ Giải thích khái niệm của đề bài (câu nói) GT câu nói: “Tại sao chỉ có nơi gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân để chống lại tai ương số phận ?” Vì gia đình có giá trị bền vững và vô cùng to lớn không bất cứ thứ gì trên cõi đời này sánh được, cũng như không có bất cứ vật chất cũng như tinh thần nào thay thế nổi. Chính gia đình là cái nôi nuôi dưỡng, chở che cho ta khôn lớn?” - Suy ra vấn đề cần bàn bạc ở đây là: Vai trò, giá trị của gia đình đối với con người. 2/ Giải thích, chứng minh vấn đề: Có thể triển khai các ý: + Mỗi con người sinh ra và lớn lên, trưởng thành đều có sự ảnh hưởng, giáo dục to lớn từ truyền thống gia đình (dẫn chứng: văn học, cuộc sống). + Gia đình là cái nôi hạnh phúc của con người từ bao thế hệ: đùm bọc, chở che, giúp con người vượt qua được những khó khăn, trở ngại trong cuộc sống. 3/ Khẳng đinh, bàn bạc mở rộng vấn đề: + Khẳng định câu nói đúng. Bởi đã nhìn nhận thấy được vai trò, giá trị to lớn của gia đình đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của con người, là nền tảng để con người vươn lên trong cuộc sống. Tuy nhiên, câu nói chưa hoàn toàn chính xác. Bởi trong thực tế cuộc sống, có rất nhiều người ngay từ khi sinh ra đã không được sự chở che, đùm bọc, giáp dục, nâng đỡ của gia đình nhưng vẫn thành đạt, trở thành con người hữu ích của XH. + Câu nói trên đã đặt ra vấn đề cho mỗi con người, XH: Bảo vệ, xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, hạnh phúc. Muốn làm được điều đó cần: trong GD mọi người phải biết thương yêu, đùm bọc chở che nhau; phê phán những hành vi bạo lực gia đình, thói gia trưởng…. ĐỀ 2: Anh / chị nghĩ như thế nào về câu nói: “Đời phải trải qua giông tố nhưng không được cúi đầu trước giông tố” ( Trích Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm) 1/ Giải thích khái niệm của đề bài (câu nói) + Giông tố ở đây dùng để chỉ cảnh gian nan đầy thử thách hoặc việc xảy ra dữ dội . + Câu nói khẳng định: cuộc đời có thể trải qua nhiều gian nan nhưng chớ cúi đầu trước khó khăn, chớ đầu hàng thử thách, gian nan. ( Đây là vấn đề nghị luận) 2/ Giải thích, chứng minh vấn đề: Có thể triển khai các ý: + Cuộc sống nhiều gian nan, thử thách nhưng con người không khuất phục. + Gian nan, thử thách chính là môi trường tôi luyện con người. 3/ Khẳng đinh, bàn bạc mở rộng vấn đề: + Câu nói trên là tiếng nói của một lớp trẻ sinh ra và lớn lên trong thời đại đầy bão táp, sống thật đẹp và hào hùng. + Câu nói thể hiện một quan niệm nhân sinh tích cực : sống không sợ gian nan , thử thách , phải có nghị lực và bản lĩnh. + Câu nói gợi cho bản thân nhiều suy nghĩ: trong học tập, cuộc sống bản thân phải luôn có ý thức phấn đấu vươn lên. Bởi cuộc đời không phải con đường bằng phẳng mà đầy chông gai, mỗi lần vấp ngã không được chán nản bi quan mà phải biết đứng dậy vươn lên. Để có được điều này thì cần phải làm gì? ĐỀ 3: “LÝ tëng lµ ngän ®Ìn chØ ®êng . kh«ng cã lÝ tëng th× kh«ng cã ph¬ng híng kiªn ®Þnh, mµ kh«ng cã ph¬ng híng th× kh«ng cã cuéc sèng » (LÐp-T«i-xt«i ) . Anh (chÞ )hiÓu c©u nãi Êy thÕ nµo vµ cã suy nghÜ g× trong qu¸ tr×nh phÊn ®Êu tu dìng lÝ tëng cña m×nh. Sau khi vµo ®Ò bµi viÕt cÇn ®¹t ®îc c¸c ý 1/ Giải thích: - Gi¶i thÝch lÝ tëng lµ g× ( §iÒu cao c¶ nhÊt, ®Ñp ®Ï nhÊt, trë thµnh lÏ sèng mµ ngêi ta mong íc vµ phÊn ®Êu thùc hiÖn). - T¹i sao kh«ng cã lÝ tëng th× kh«ng cã ph¬ng híng + Kh«ng cã môc tiªu phÊn ®¸u cô thÓ + ThiÕu ý chÝ v¬n lªn ®Ó giµnh ®iÒu cao c¶ + Kh«ng cã lÏ sèng mµ ngêi ta m¬ íc - T¹i sao kh«ng cã ph¬ng híng th× kh«ng cã cuéc sèng + Kh«ng cã ph¬ng híng phÊn ®Êu th× cuéc sèng con ngêi sÏ tÎ nh¹t, sèng v« vÞ, kh«ng cã ý nghÜa , sèng thõa + Kh«ng cã ph¬ng híng trong CS gièng ngêi lÇn bíc trong ®ªm tèi kh«ng nh×n thÊy ®êng. + Kh«ng cã ph¬ng híng, con ngêi cã thÓ hµnh ®éng mï qu¸ng nhiÒu khi sa vµo vßng téi lçi ( chøng minh ) - Suy nghÜ nh thÕ nµo ? + VÊn ®Ì cÇn b×nh luËn : con ngêi ph¶i sèng cã lÝ tëng. Kh«ng cã lÝ tëng, con ngêi thùc sù sèng kh«ng cã ý nghÜa. + VÊn ®Ò ®Æt ra hoµn toµn ®óng. + Më réng : * Phª ph¸n nh÷ng ngêi sèng kh«ng cã lÝ tëng * LÝ tëng cña thanh niªnta ngµy nay lµ g× ( PhÊn ®Êu ®Î cã néi lùc m¹nh mÏ, giái giang ®¹t ®Ønh cao trÝ tuÖ vµ lu«n kÕt hîp víi ®¹o lÝ) * Lµm thÕ nµo ®Ó sèng cã lÝ tëng + Nªu ý nghÜa cña c©u nãi. ĐỀ 4: Gèt nhËn ®Þnh : Mét con ngêi lµm sao cã thÓ nhËn thøc ®îc chÝnh m×nh . §ã kh«ng ph¶i lµ viÖc cña t duy mµ lµ cña thùc tiÔn . H·y ra søc thùc hiÖn bæn phËn cña m×nh, lóc ®ã b¹n lËp tøc hiÓu ®îc gi¸ trÞ cña chÝnh m×nh Anh (chÞ ) hiÓu vµ suy nghÜ g× . Sau khi vµo ®Ò bµi viÕt cÇn ®¹t ®îc c¸c ý - HiÓu c©u nãi Êy nh thÕ nµo ? + ThÕ nµo lµ nhËn thøc ( thuéc ph¹m trï cña t duy tríc cuéc sèng. NhËn thøc vÒ lÏ sèng ë ®êi, vÒ hµnh ®éng cña ngêi kh¸c, vÒ t×nh c¶m cña con ngêi). + T¹i sao con ngêi l¹i kh«ng thÓ nhËn thøc ®îc chÝnh m×nh l¹i ph¶i qua thùc tiÔn . * Thùc tiÔn lµ kÕt qu¶ ®Î ®¸nh gi¸, xem xÐt mét con ngêi . * Thùc tiÔn còng lµ c¨n cø ®Ó thö th¸ch con ngêi . * Nãi nh Gít : “Mäi lÝ thuyÕt chØ lµ mµu x¸m, chØ cã c©y ®êi m·i m·i xanh t¬i. - Suy nghÜ + VÊn ®Ò b×nh luËn lµ : Vai trß thùc tiÔn trong nhËn thøc cña con ngêi. + Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò : ®óng + Më réng : Bµn thªm vÒ vai trß thùc tiÔn trong nhËn thøc cña con ngêi. * Trong häc tËp, chon nghÒ nghiÖp. * Trong thµnh c«ng còng nh thÊt b¹i, con ngoiõ biÕt rót ra nhËn thøc cho m×nh ph¸t huy chç m¹nh. HiÓu chÝnh m×nh con ngêi míi cã c¬ may thnµh ®¹t. + Nªu ý nghÜa lêi nhËn ®Þnh cña Gít ĐỀ 5: B¸c Hå d¹y :Chóng ta ph¶i thùc hiÖn ®øc tÝnh trong s¹ch, chÊt ph¸c, h¨ng h¸i, cÇn kiÖm, xãa bá hÕt nh÷ng vÕt tÝch n« lÖ trong t tëng vµ hµnh ®éng. Anh (chÞ ) hiÓu vµ suy nghÜ g× Sau khi vµo ®Ò bµi viÕt cÇn ®¹t ®îc c¸c ý - HiÓu c©u nãi Êy nh thÕ nµo ? + Gi¶i thÝch c¸c kh¸i niÖm. * ThÕ nµo lµ ®øc tÝnh trong s¹ch ( gi÷ g×n b¶n chÊt tèt ®Ñp, kh«ng lµm viÖc xÊu ¶nh hëng®Õn ®¹o ®øc con ngêi.) * ThÕ nµo lµ chÊt ph¸c ( ch©n thËt, gi¶n dÞ hßa víi ®êi thêng, kh«ng lµm viÖc xÊu ¶nh hëng tíi ®¹o ®øc con ngêi) * ThÕ nµo lµ ®øc tÝnh cÇn kiÖm ( siªng n¨ng, t»n tiÖn) + T¹i sao con ngêi ph¶i cã ®øc tÝnh trong s¹ch, chÊt ph¸c h¨ng h¸i cÇn kiÖm? * §©y lµ ba ®øc tÝnh quan träng cña con ngêi : cÇn kiÖm, liªm chÝnh, ch©n thËt. * Ba ®øc tÝnh Êy gióp con ngêi hµnh tr×nh trong cuéc sèng. * Ba ®øc tÝnh Êy lµm nªn ngêi cã Ých. - Suy nghÜ + VÊn ®Ì cÇn b×nh luËn lµ g× ? B¸c nªu phÈm chÊt quan träng, cho ®ã lµ môc tiªu ®Ó mäi ngêi phÊn ®Êu rÌn luyÖn. §ång thêi Ngêi yªu cÇu xãa bá nh÷ng biÓu hiÖn cña t tëng, hµnh ®éng n« lÖ, cam chÞu trong mçi chóng ta. + Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò : ®óng + Më réng : * Lµm thÕ nµo ®Ó rÌn luyÖn 3 ®øc tÝnh B¸c nªu vµ xãa bá t tëng, hµnh ®éng n« lÖ. * Phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai tr¸i * Nªu ý nghÜa vÊn ®Ò. ĐỀ: 6 “Một quyển sách tốt là một người bạn hiền” Hãy giải thích và chứng minh ý kiến trên GỢI Ý I/ Mở bài: Sách là một phwong tiện quan trọng giúp ta rất nhiều trong quá trình học tập và rèn luyện, giúp ta giải đáp thắc mắc, giải trí…Do đó, có nhận định” Một quyển sách tốt là người bạn hiền II/ Thân bài 1/ Giải thích Thế nào là sách tốt và tại sao ví sách tốt là người bạn hiền + Sách tốt là loại sách mở ra co ta chân trời mới, giúp ta mở mang kiến thức về nhiều mặt: cuộc sống, con người, trong nước, thế giới, đời xưa, đời nay, thậm chí cả những dự định tương lai, khoa học viễn tưởng. + Bạn hiền đó là người bạn có thể giúp ta chia sẻ những nỗi niềm trong cuộc sống, giúp ta vươn lên trong học tập, cuộc sống. Do tác dụng tốt đẹp như nhau mà có nhận định ví von “Một quyển sách tốt là một người bạn hiền”. 2/ Phân tích, chứng minh vấn đề + Sách tốt là người bạn hiển kể cho ta bao điều thương, bao kiếp người điêu linh đói khổ mà vẫn giữ trọn vẹn nghĩa tình: - Ví dụ để hiểu được số phận người nông dân trước cách mạng không gì bằng đọc tác phẩm tắt đèn của Ngô Tất Tố, Lão Hạc của Nam Cao. - Sách cho ta hiểu và cảm thông với bao kiếp người, với những mảnh đời ở những nơi xa xôi, giúp ta vươn tới chân trời của ước mơ, ước mơ một xã hội tốt đẹp. + Sách giúp ta chia sẻ, an ủi những lúc buồn chán: Truyện cổ tích, thần thoại,… 3/ Bàn bạc, mở rộng vấn đề + Trong xã hội có sách tốt và sách xấu, bạn tốt và bạn xấu. + Liên hệ với thực tế, bản thân: ĐỀ 7: Có người yêu thích văn chương, có người say mê khoa học. Hãy tìm nội dung tranh luận cho hai người ấy. GỢI Ý I/ Mở bài: Giới thiệu vai trò, tác dụng của văn chương và khoa học. Nêu nội dung yêu cầu đề II/ Thân bài: 1/ Tìm lập luận cho người yêu khoa học + Khoa học đạt được những thành tựu rực rỡ với những phát minh có tính quyết định đưa loài người phát triển. - Hàng trăm phát minh khoa học: máy móc, hạt nhân,…Tất cả đã đẩy mạnh mọi lĩnh vực sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, văn hóa, giáo dục,… - Ví dụ: Sách vở nhờ kĩ thuật in ấn, con người mới ghi chép được + Nhờ khoa học mà con người mới khám phá ra được những điều bí ẩn trong vũ trụ, về con người. Đời sống con người mới phát triển nâng cao. + Trái với lợi ích của khoa học, văn chương không mang lại điều gì cho xã hội: lẫn lộn thực hư, mơ mộng viển vông; chỉ để tiêu khiển, đôi khi lại có hại… 2/ Lập luận của người yêu thích văn chương + Văn chương hình thành và phát triển đạo đức con người, hướng con người đến những điều: chân, thiện, mỹ. + Văn chương hun đúc nghị lực, rèn luyện ý chí, bản lĩnh cho ta + Văn chương còn là vũ khí sắc bén để đấu tranh cho độc lập dân tộc. + Trái với mọi giá trị về tư tưởng, tình cảm mà văn chương hình thành cho con người. KHKT chỉ mang lại một số tiến nghi vật chất cho con người, mà không chú ý đến đời sống tình cảm, làm con người sống bàng quang, thờ ơ, lạnh lùng. Hơn nữa KHKT có tiến bộ như thế nào mà không được soi rọi dưới ánh sáng của lương tri con người sẽ đẩy nhân loại tới chỗ bế tắc. III/ Kết luận: Khẳng định vai trò cả hai (Vật chất và tinh thần) ĐỀ 8: “Điều gì phải thì cố làm cho kì được dù là điều phải nhỏ. Điều gì trái thì hết sức tránh, dù là một điều trái nhỏ” Suy nghĩ về lời dạy của Bác Hồ. GỢI Ý I/ Mở bài: Giới thiệu lời dạy của Bác. II/ Thân bài 1/ Giải thích câu nói + Điều phải là gì? Điều phải nhỏ là gì? Điều phải là những điều đúng, điều tốt, đúng với lẽ phải, đúng với quy luật, tốt với xã hội với mọi người, với tổ quốc, dân tộc. Ví dụ + Điều trái là gì? Điều trái nhỏ là gì? => Lời dạy của Bác Hồ: Đối với điều phải, dù nhỏ, chúng ta phải cố sức làm cho kì được, tuyệt đối không được có thái độ coi thường những điều nhỏ. Bác cũng bảo chúng ta: đối với điều trái, dù nhỏ cũng phải hết sức tránh tức là đừng làm và tuyệt đối không được làm. 2/ Phân tích chứng minh vấn đề + Vì sao điều phải chúng ta phải cố làm cho kì được, dù là nhỏ? Vì việc làm phản ánh đạo đức của con người. Nhiều việc nhỏ hợp lại sẽ thành việc lớn. + Vì sao điều trái lại phải tránh. Vì tất cả đều có hại cho mình và cho người khác. Làm điều trái, điều xấu sẽ trở thành thói quen. 3/ Bàn bạc mở rộng vấn đề + Tác dụng của lời dạy: nhận thức, soi đường. + Phê phán những việc làm vô ý thức, thiếu trách nhiệm. ĐỀ SÔ 9: “ Sự cẩu thả trong bất cứ nghề gì cũng là một sự bất lương”. (Nam Cao) Suy nghĩ của anh, chị về ý kiến trên. GỢI Ý 1/: Giải thích ý kiến của Nam Cao: Cẩu thả: làm việc thiếu trách nhiệm, vội vàng, hời hợt, không chú ý đến kết quả. Bất lương: không có lương tâm. Nam Cao phê phán với một thái độ mạnh mẽ, dứt khoát (dùng câu khẳng định): cẩu thả trong công việc là biểu hiện của thái độ vô trách nhiệm, của sự bất lương.( Vấn đề cần nghị luận) 2/ Phân tích, chứng minh, bàn luận vấn đề: Vì sao lại cho rằng cẩu thả trong công việc là biểu hiện của thái độ vô trách nhiệm, của sự bất lương. Vì: +Trong bất cứ nghề nghiệp, công việc gì, cẩu thả, vội vàng cũng đồng nghĩa với gian dối, thiếu ý thức, + Chính sự cẩu thả trong công việc sẽ dẫn đến hiệu quả thấp kém, thậm chí hư hỏng, dẫn đến những tác hại khôn lường. 3/ Khẳng định, mở rọng vấn đề: Mỗi người trên bất cứ lĩnh vực, công việc gì cũng cần cẩn trọng, có lương tâm, tinh thần trách nhiệm với công việc; coi kết quả công việc là thước đo lương tâm, phẩm giá của con người. Thực chất, Nam Cao muốn xây dựng, khẳng định một thái độ sống có trách nhiệm, gắn bó với công việc, có lương tâm nghề nghiệp. Đó là biểu hiện của một nhân cách chân chính. Đối với thực tế, bản thân như thế nào? ĐỀ 10 Vận dụng kiến thức xã hội và đời sống để viết bài nghị luận xã hội ngắn (không quá 400 từ). Có ý kiến cho rằng: “Vào đại học là con đường tiến thân duy nhất của tuổi trẻ ngày nay”. Suy nghĩ của anh (chị) về vấn đề trên? Gợi ý Yêu cầu về kỹ năng Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội; kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; không mắc lỗi chính tả; lỗi dùng từ và ngữ pháp. Yêu cầu về kiến thức Thí sinh có thể đưa ra những ý kiến riêng và trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần chân thành thiết thực, hợp lý, chặt chẽ và thuyết phục. Cần nêu bật được các ý chính sau: - Vào đại học, con đường tiến thân quan trọng và đẹp đẽ, rất đáng mơ ước: Nền kinh tế ngày nay là nền kinh tế tri thức, phát triển trên nền tảng của những tri thức hiện đại về tất cả mọi phương diện; tuổi trẻ là thời kỳ tốt nhất cho việc tiếp thu kiến thức mới, nhất là những kiến thức khoa học hiện đại… - Tuy nhiên, không phải bất kỳ ai sau khi học xong THPT, cũng phải vào đại học (Do nhiều nguyên nhân chủ quan, khách quan ) - Còn nhiêù con đường tiến thân khác (mỗi thanh niên tuỳ vào hoàn cảnh cụ thể, chọn cho mình con đường phù hợp để lập nghiệp...) ĐỀ 11 LÝ tëng lµ ngän ®Ìn chØ ®êng, kh«ng cã lÝ tëng th× kh«ng cã ph¬ng híng kiªn ®Þnh, mµ kh«ng cã ph¬ng híng th× kh«ng cã cuéc sèng (LÐp-T«i-xt«i ) . Anh (chÞ )hiÓu c©u nãi Êy thÕ nµo vµ cã suy nghÜ g× trong qu¸ tr×nh phÊn ®Êu tu dìng lÝ tëng cña m×nh GỢI Ý 1. Giải thích: LÝ tëng: §iÒu cao c¶ nhÊt, ®Ñp ®Ï nhÊt, trë thµnh lÏ sèng mµ ngêi ta mong íc vµ phÊn ®Êu thùc hiÖn. 2. Lý giải: - Kh«ng cã lÝ tëng th× kh«ng cã ph¬ng híng + Kh«ng cã môc tiªu phÊn ®ấu cô thÓ + ThiÕu ý chÝ v¬n lªn ®Ó giµnh ®iÒu cao c¶ + Kh«ng cã lÏ sèng mµ ngêi ta m¬ íc - Kh«ng cã ph¬ng híng th× kh«ng cã cuéc sèng + Kh«ng cã ph¬ng híng phÊn ®Êu th× cuéc sèng con ngêi sÏ tÎ nh¹t, sèng v« vÞ, kh«ng cã ý nghÜa , sèng thõa + Kh«ng cã ph¬ng híng trong cuộc sống gièng ngêi lÇn bíc trong ®ªm tèi kh«ng nh×n thÊy ®êng. + Kh«ng cã ph¬ng híng, con ngêi cã thÓ hµnh ®éng mï qu¸ng nhiÒu khi sa vµo vßng téi lçi ( chøng minh ) 3. Bàn luận: Suy nghÜ nh thÕ nµo ? + Con ngêi ph¶i sèng cã lÝ tëng. Kh«ng cã lÝ tëng, con ngêi thùc sù sèng kh«ng cã ý nghÜa. + Phª ph¸n nh÷ng ngêi sèng kh«ng cã lÝ tëng + LÝ tëng cña thanh niªn ta ngµy nay lµ: PhÊn ®Êu, ren luyện ®ể cã tài, đức xây dựng đất nước + VÊn ®Ò ®Æt ra hoµn toµn ®óng. ĐỀ 12 Có một nhà xã hội học, trong khi đi tìm hiểu thực tế cho đề tài của mình sắp viết thì gặp một trường hợp khá thú vị: Anh A và anh B đều có một người cha nghiện ngập và vũ phu. Sau này, anh A trở thành một chàng trai luôn đi đầu trong công tác phòng chống tệ nạn xã hội và bạo lực gia đình. Còn anh B thì lại là một phiên bản của cha anh. Nhà xã hội học đã đặt cùng một câu hỏi cho cả hai người: "Điều gì khiến anh trở nên như thế ?” Và nhà xã hội học đã nhận được cùng một câu trả lời: "Có một người cha như thế, nên tôi phải như thế". Anh, chị hãy viết một bài luận ngắn (không quá 400 từ), trình bày suy nghĩ của mình về câu chuyện trên. GỢI Ý - Yêu cầu về hình thức: Viết được kiểu bài nghị luận về một tư tưởng, đạo lí. - Yêu cầu về nội dung: Bài làm có thể có nhiều cách diễn đạt, nhưng phải đảm bảo được hai ý sau: + Một trong những nền tảng quan trọng hình thành nên nhân cách con người là gia đình. (Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài - Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng) + Sức mạnh của con người nằm ở ý chí và nghị lực. 1- Kh¸i niÖm - Sö dông tæng hîp c¸c thao t¸c lËp luËn ®Ó lµm cho ngêi ®äc hiÓu râ, hiÓu ®óng, hiÓu s©u ®Ó ®ång t×nh tríc nh÷ng hiÖn tîng ®êi sèng, cã ý nghÜa XH. §ã lµ NL vÒ mét hiÖn tîng ®êi sèng 2-Yªu cÇu a. Ph¶i hiÓu râ, hiÓu ®óng, hiÓu s©u b¶n chÊt hiÖn tîng. Muèn vËy ph¶i ®i s©u t×m tßi, gi¶i thÝch. b. Qua hiÖn tîng ®ã chØ ra vÊn ®Ò cÇn quan t©m lµ g×? Trªn c¬ së nµy mµ ph©n tÝch, bµn b¹c hoÆc so s¸nh, b¸c bá.... NghÜa lµ ph¶i biÕt phèi hîp nhiÒu thao t¸c lËp luËn chØ ra ®óng, sai, nguyªn nh©n c¸ch kh¾c phôc, bµy tá th¸i ®é cña m×nh. 3-C¸ch lµm + X¸c ®Þnh vÊn ®Ò cÇn nghị luận. + Giải thích, chứng minh vấn đề: Có thể triển khai các ý: + Suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh thÕ nµo trước vấn đề? MỘT SỐ ĐỀ THAM KHẢO ĐỀ 1: Anh ( chÞ ) cã suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh thÕ nµo tríc t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng hiÖn nay. a- Sau khi vµo ®Ò bµi viÕt cÇn ®¹t ®îc c¸c ý. 1/ X¸c ®Þnh vÊn ®Ò cÇn nghị luận. + Tai n¹n giao th«ng ®©y lµ vÊn ®Ò bøc xóc ®Æt ra ®èi víi mäi ph¬ng tiÖn, mäi ngêi tham ra giao th«ng nhÊt lµ giao th«ng trªn ®êng bé. + VÊn ®Ò Êy ®Æt ra ®èi víi tuæi trÎ häc ®êng. Chóng ta ph¶i suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh thÕ nµo ®Ó lµm gi¶m tíi møc tèi thiÓu tai n¹n giao th«ng. VËy vÊn ®Ò cÇn bµn luËn lµ: Vai trß tr¸ch nhiÖm tõ suy nghÜ ®Õn hµnh ®éng cña tuæi trÎ häc ®êng gãp phÇn lµm gi¶m thiÓu tai n¹n giao th«ng. 2/ Giải thích, chứng minh vấn đề: Có thể triển khai các ý: + Tai n¹n giao th«ng nhÊt lµ giao th«ng ®êng bé ®ang diÔn ra thµnh vÊn ®Ò lo ng¹i cña x· héi. + C¶ XH ®ang hÕt søc quan t©m. Gi¶m thiÓu TNGT ®©y lµ cuéc vËn ®äng lín cña toµn x· héi. + Tuæi trÎ häc ®êng lµ mét lùc lîng ®¸ng kÓ trùc tiÕp tham gia giao th«ng. Vi thÕ tuæi trÎ häc ®êng cÇn suy nghÜ vµ hµnh ®éng phï hîp ®Ó gãp phÇn lµm gi¶m thiÓu tai n¹n giao th«ng. 3/ Suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh thÕ nµo trước vấn đề? + An toµn giao th«ng gãp phÇn gi÷ g×n an ninh trËt tù x· héi vµ ®¶m b¶o h¹nh phóc gia ®×nh. BÊt cø trêng hîp nµo, ë ®©u ph¶i nhí “an toµn lµ b¹n tai n¹n lµ thï”. + An toµn giao th«ng kh«ng chØ cã ý nghÜa x· héi mµ cßn cã ý nghÜa quan hÖ quèc tÕ nhÊt lµ trong thêi buæi héi nhËp nµy. + B¶n th©n chÊp hµnh tèt luËt lÖ giao th«ng ( kh«ng ®i dµn hµng ngang ra ®êng, kh«ng ®i xe m¸y tíi trêng, kh«ng phãng xe ®¹p nhanh hoÆc vît Èu, chÊp hµnh c¸c tÝn hiÖu chØ dÉn trªn ®êng giao th«ng. Ph¬ng tiÖn b¶o ®¶m an toµn… + VËn ®éng mäi ngêi chÊp hµnh luËt lÖ giao th«ng. Tham ra nhiÖt t×nh vµo c¸c phong trµo tuyªn truyÒn cæ ®éng hoÆc viÕt b¸o nªu ®iÓn h×nh ngêi tèt , viÖc tèt trong viÖc gi÷ g×n an toµn giao th«ng. ĐỀ 2: Anh ( chÞ ) cã suy nghÜ g× vµ hµnh ®éng nh thÕ nµo tríc hiÓm ho¹ cña c¨n bÖnh HIV/AIDS. - Giíi thiÖu vÊn ®Ò: ë thÕ kØ 21 chóng ta chøng kiÕn nhiÒu vÊn ®Ò hÖ träng. Trong ®ã hiÓm häa c¨n bÖnh HIV/AIDS lµ ®¸ng chó ý. - Nh÷ng con sè biÕt nãi. + Mçi phót ®ång hå cña mét ngµy tr«i ®i cã kho¶ng 10 ngêi bÞ nhiÔm HIV. + ë nh÷ng n¬i bÞ ¶nh hëng nÆng nÒ, tuæi thä cña ngêi d©n bÞ gi¶m sót nghiªm träng. + HIV dang l©y lan b¸o ®éng ë phô n÷, chiÕm mét nö sè ngêi bÞ nhiÔm trªn toµn thÕ giíi. + Khu vùc §«ng ¢u vµ toµn bé Ch©u ¸. - Lµm thÕ nµo ®Ó ng¨n chÆn hiÓm häa nµy? + §a vÊn ®Ò AIDS lªn vÞ trÝ hµng ®Çu trong ch¬ng tr×nh nghÞ sù cña mçi quèc gia. + Mçi ngêi ph¶i tù ý thøc ®Ó tr¸nh xa c¨n bÖnh nµy. + Kh«ng k× thÞ ph©n biÖt ®èi xö víi nh÷ng ngêi m¾c bÖnh AIDS. + Më réng m¹ng líi tuyªn truyÒn. Đề tham khảo Anh(chị) có suy nghĩ gì về tệ nạn nghiện ma tuý hiện nay? GỢI Ý * Đặt vấn đề : - Cùng với sự phát triển của đất nước, có rất nhiều tệ nạn xã hội đã và đang gây tác hại không nhỏ cho cuộc sống của chúng ta. - Tệ nạn xã hội : nghiện ma tuý đang gay khủng hoảng ở nước ta và trên thế giới. * Giải quyết vấn đề : - Giải thích : + Tệ nạn xã hội là hiện tượng xã hội bao gồm những hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội, gây hậu quả xấu về mọi mặt đời sống xã hội. + Ma tuý là tên gọi chung các chất kích thích, gây trạng thái ngây ngất, đờ dẫn, dùng quen thành nghiện như thuốc phiện, heroin... → Ma tuý là một tệ nạn xã hội cần được loại bỏ càng nhanh càng tốt. - Lý giải tại sao - bởi những tác hại ghê gớm : + Với người nghiện : sức khoẻ giảm, học tập và làm việc sa sút, mất đạo đức, nhân cách, chết do dùng quá liều... + Với gia đình người nghiện : mất yên ổn, hạnh phúc, tán gia bại sản... + Với xã hội : ảnh hưởng đến trật tự an ninh- tội phạm gia tăng, kéo sự phát triển của xã hội xuống. + Với đất nước : ảnh hưởng đến sự phát triển, làm suy yếu thế hệ trẻ- thế hệ tương lai sẽ làm chủ đất nước. - Cần bài trừ tệ nạn này : + Thấy nguyên nhân để tránh : * Thất nghiệp * Thiếu sự quan tâm của gia đình * Ham vui, đua đòi, bạn bè rủ + Biện pháp : * Giáo dục, tuyên truyền - một số phim ảnh có tính giáo dục. * Xử phạt nghiêm khắc những kẻ buôn bán. * Kết hợp gia đình- nhà trường-xã hội. 3. Kết thúc vấn đề : - Hãy nói không với ma tuý. - Sống cần có ý chí, nghị lực và lý tưởng để vững bước vào tương lai. ĐỀ 3: M«i trêng sèng ®ang hñy ho¹Þ Gợi ý : Sau khi vµo ®Ò bµi viÐt cÇn ®¹t ®îc c¸c ý. - M«i trêng sèng bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò g× (nguån níc, nguån thøc ¨n, bÇu kh«ng khÝ, c©y xanh trªn mÆt ®Êt). - M«i trêng sèng ®ang bÞ ®e däa nh thÕ nµo? + Nguån níc. + Nguån thøc ¨n. + BÇu kh«ng khÝ. + Rõng ®Çu nguån. - Tr¸ch nhiÖm cña mçi chóng ta. ĐỀ SỐ 4: “Trong thế giới AIDS khốc liệt này không có khái niệm chúng ta và họ. Trong thế giới đó, im lặng đồng nghĩa với cái chết” (Thông điệp nhân Ngày Thế giới phòng chống AIDS, 1-12-2003 – Cô-phi An-nan. Theo Ngữ văn 12, tập một, trang 82,NXB Giáo dục, 2008) Anh/ chị suy nghĩ như thế nào về ý kiến trên? Gợi ý Yêu cầu về kiến thức: - Nhận thức rõ nguy cơ của đại dịch AIDS đang hoành hành trên thế giới. + Mçi phót ®ång hå cña mét ngµy tr«i ®i cã kho¶ng 10 ngêi bÞ nhiÔm HIV. + ë nh÷ng n¬i bÞ ¶nh hëng nÆng nÒ, tuæi thä cña ngêi d©n bÞ gi¶m sót nghiªm träng. + HIV dang l©y lan b¸o ®éng ë phô n÷, chiÕm mét nö sè ngêi bÞ nhiÔm trªn toµn thÕ giíi. + Khu vùc §«ng ¢u vµ toµn bé Ch©u ¸. - Lµm thÕ nµo ®Ó ng¨n chÆn hiÓm häa nµy? + Thái độ đối với những những người bị HIV/AIDS: không nên có sự ngăn cách, sự kỳ thị phân biệt đối xử (không có khái niệm chúng ta và họ). Lấy dẫn chứng cụ thể. + Phải có hành động tích cực bởi im lặng là đồng nghĩa với cái chết.( tự nêu phương hướng hành động: đưa vÊn ®Ò AIDS lªn vÞ trÝ hµng ®Çu trong ch¬ng tr×nh nghÞ sù cña mçi quèc gia; Mçi ngêi ph¶i tù ý thøc ®Ó tr¸nh xa c¨n bÖnh nµy; kh«ng k× thÞ ph©n biÖt ®èi xö víi nh÷ng ngêi m¾c bÖnh AIDS; më réng m¹ng líi tuyªn truyÒn…) ĐỀ THAM KHẢO Trong Th«ng ®iÖp nh©n Ngµy ThÕ giíi phßng chèng AIDS, 1-2-2003, C«-phi An-nan viÕt: " Trong thÕ giíi khèc liÖt cña AIDS, kh«ng cã kh¸i niÖm chóng ta vµ hä. Trong thÕ giíi ®ã, im lÆng ®ång nghÜa víi c¸i chÕt" (Ng÷ v¨n 12, tËp, NXB Gi¸o dôc, 2008, tr. 82) Anh/ chÞ suy nghÜ nh thÕ nµo vÒ ý nghÜ trªn? GỢI Ý 1. Yªu cÇu vÒ kÜ n¨ng: BiÕt c¸ch lµm bµi nghÞ luËn x· héi. kÕt cÊu bµi viÕt chÆt chÏ, diÔn ®¹t lu lo¸t, kh«ng m¾c lçi chÝnh t¶, dïng tõ, ng÷ ph¸p. 2. Yªu cÇu vÒ kiÕn thøc: a. Më bµi: - Giíi thiÖu vÒ vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn - TrÝch dÉn ý kiÕn cña C«-phi An-nan. b. Th©n bµi: ThÝ sinh cã thÓ tr×nh bµy theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nhng ®¶m b¶o tÝnh chÆt chÏ vµ hîp lÝ theo hÖ thèng ý sau - Nªu râ hiÖn tîng: + Thùc tr¹ng cña ®¹i dÞch HIV/AIDS trªn thÕ giíi nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng: tèc ®é l©y nhiÔm, con ®êng l©y nhiÔm, møc ®é l©y nhiÔm... +
File đính kèm:
MOT SO NGHI LUAN XA HOI.doc
