Một vài kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức học sinh

A. ĐẶT VẤN ĐỀ


Chúng ta đang sống trong những năm đầu của thiên niên kỉ mới, kỉ nguyên của nền văn minh trí tuệ, của cạnh tranh quyết liệt và của toàn cầu hoá. Do vậy người học sinh đến trường ngoài việc học tập cho thật tốt để trang bị cho mình một nền tảng tri thức vững vàng thì việc rèn luyện đạo đức vẫn là một yếu tố quan trọng. Đặc biệt nó phản ánh rõ nét mối quan hệ, cách cư xử của con người với con người trong gia đình, làng xóm, bạn bè và ngoài xã hội. Đạo đức còn gắn với bản chất nhân đạo của con người và trình độ văn minh của nhân loại. Với mục đích phát triển toàn diện, con người trở thành trung tâm của sự phát triển. Ngay từ ngày xưa ông cha ta đã khẳng định: “ Tiên học lễ, hậu học văn ’’, hay như sinh thời Hồ Chí Minh đã nói: “ Người có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó ’’. Những yếu tố gốc rễ của đạo đức, của con người Việt Nam là chân lí: “ Uống nước nhớ nguồn ’’, “ Tôn sư trọng đạo ’’, “ Lá lành đùm lá rách ’’, 
“ Yêu tổ quốc, yêu đồng bào ’’…
Việc đẩy mạnh giáo dục đạo đức cho học sinh trong nhà trường sẽ tạo khả năng lớn cho học sinh trong việc vươn lên trong học tập. Những học sinh có đạo đức sẽ hiểu biết tốt hơn về những giá trị truyền thống của dân tộc, biết tôn trọng lao động của gia đình, thầy cô và của chính mình, sống có hoài bão, không sợ khó khăn gian khổ, biết hi sinh vì người khác, vươn tới những hành động cao đẹp.
Và trong thực tế hiện nay, việc bùng nổ của các phương tiện thông tin đại chúng, sự tác động của nền kinh tế thị trường và cùng với nó là sự xâm nhập của văn hoá đồi truỵ, nó ảnh hưởng không nhỏ đến tư tưởng, nhận thức, lối sống của bộ phận thanh thiếu niên mà phần lớn là học sinh và hiện nay tình trạng xuống cấp về đạo đức của một bộ phận học sinh ,những người chủ nhân tương lai của đất nước ,đang la mối đe doạ nghiêm trọng đối với giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc và tương lai của đất nước .Nó đặt ra cho ta một bài toán nan giải trong vấn đê giáo dục đạo đức cho học sinh hiện nay trong nhà trường cũng như ngoài xã hội 
Bản thân tôi qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm trong những năm đó tôi cũng gặp không ít học sinh có ý thức yếu kém về mặt đạo đức ,điều đó khiến tôi không thể không băn khoăn ,trăn trở và suy nghĩ để tìm ra nguyên nhân và cơ bản là giải pháp thiết thực giúp các em nhận ra được những sai trái của bản thân để tích cực sửa đổi, giúp các em hoà mình với tập thể và tiến bộ hơn trong học tập




B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

Năm học 2008 – 2009 được ban giám hiệu nhà trường phân công chủ nhiệm lớp8A6. Sau khi nhận nhận nhiệm vụ, ngay từ đầu năm tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng để nắm bắt tình hình với những số liệu cụ thể như sau:
Sĩ số lớp: 45 trong đó Nữ: 23 Dân tộc: 9
Con thương binh: 0
 	Con mồ côi cha hoặc mẹ: 1
 	Gia đình có hoàn cảnh khó khăn: 2
 	Con cán bộ nhân viên: 2
 	Con có cha mẹ làm ngành nghề khác: 	43
 	Lên lớp thẳng: 	37
 	Thi lại lên lớp: 	 3
 	Ở lại lớp: 	 5
*Xếp loại hai mặt giáo dục :
Đạo đức :
Tốt :30 chiếm :	66,66%
Khá:14 chiếm :	31,1%
TB: 1 chiếm :	 2,2%
Học lực :
Giỏi: 0 chiếm :	0
Khá:14 chiếm :	15,5%
Tb: 33 chiếm :	67,6%
Yếu: 5 chiếm:	16%
Sau khi khảo sát và phân loại tôi nhận thấy có những khó khăn và thuận lợi như sau :
1./ Thuận lợi :
Về phía học sinh : đa số các em đều xác định được mục đích học tập, thái độ và ý thức học tập tốt, được trang bị đầy đủ phương tiện và dụng cụ phục vụ tốt cho việc học tập ở lớp cũng như ở nhà 
Về phía nhà trường: nhà trường có đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm, nhiệt tình trong công tác giảng dạy. Ngoài việc truyền thụ kiến thức, các thầy cô bộ môn còn quan tâm chỉ bảo các em về mặt đạo đức, ý thức chấp hành, thái độ học tập 
Về phía lớp: nhiều em có năng lực, gương mẫu và lòng nhiệt tình là nguồn để đào tạo cán bộ lớp 
Về phía giáo viên chủ nhiệm: qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, tôi đã rút ra cho mình bài học kinh nghiệm bổ ích trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh 
Về phía phụ huynh: Hầu hết phụ huynh đều làm nông, gia đình còn khó khăn nhưng cũng tạo mọi điều kiện cho con em học tập tốt, đặc biệt tinh thần phối kết hợp với giáo viên chủ nhiệm trong nhữnh khi cần thiết, nhất là những em thuộc đối tượng ý thức chấp hành kém 
2./ Khó khăn :
Bên cạnh những thuận lợi, trong công tác chủ nhiệm tôi cũng gặp không ít khó khăn 
Về phía học sinh: qua khảo sát chất lượng đầu năm, tôi thấy sự không đồng đều về chất lượng của học sinh, sự chênh lệch giữa học sinh giỏi khá với học sinh trung bình, yếu kém là rất cao, học không đồng đều giữa các môn ở một số em. Một số em chấp hành nội quy nhà trường chưa tốt, chưa nghiêm túc và chú ý trong giờ học, chưa tự giác trong học tập, chưa tự giác chuẩn bị bài và dụng cụ học tập trước khi đến lớp 
Về phía phụ huynh: đa số các gia đình phụ huynh đều làm nông ,thuộc diện khó khăn, ít có thời gian quản lí và chăm lo, đôn đốc đến việc học tập ở nhà của các em dẫn đến hiện tượng lơ là trong việc học tập và chuẩn bị bài của các em khi đến lớp. do tác động của nền kinh tế thị trường đã phát sinh và phát triển nhiều hiện tượng tiêu cực, nhiều tệ nạn xã hội dễ dàng xâm nhập vào nhận thức của các em bởi các em không còn là trẻ con nhưng cũng chưa phải là người lớn, tính hiếu kỳ, tính tò mò,muốn chứng tỏ mình rất dễ bị sa ngã. Trong khi cha mẹ mải lo toan công việc làm ăn, ít gần gũi và kịp thời uốn nắn những biểu hiện sai trái ở các em
Hơn nữa một số em do hoàn cảnh gia đình, cha mẹ li hôn dẫn đến sự tự ti, mặc cảm hoặc bất cần ở các em hoặc một số gia đình có đầy đủ về kinh tế song lại nuông chiều một cách vô lối , muốn gì được nấy hình thành ở các em thái độ ỷ lại, đua đòi, ăn chơi …không quan trọng việc học của bản thân 
 

















I. MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT

Trên cơ sở những thuận lợi và khó khăn khi nhận công tác chủ nhiệm lớp 8A6 trong năm học này,tôi thấy đây là lớp học có nề nếp kém và có những học sinh cá biệt về mặt đạo đức .Thời gian làm công tác chủ nhiệm trong những năm học qua giúp tôi có một số kinh nghiệm có tính chuyên sâu nhằm đưa lớp đi vào nề nếp, để đạt được mục tiêu trên, tôi đã tiến hành một số biện pháp như sau:
1. Nắm đặc điểm tình hình của lớp:
Khi tiếp nhận lớp chủ nhiệm, giáo viên cần tìm hiểu kĩ những mặt mạnh, những điểm còn hạn chế của lớp trong năm học trước. Đây là công việc đầu tiên và hết sức cần thiết đối với một giáo viên chủ nhiệm. Để tiến hành công việc này một cách chính xác và thuận lợi, thì giáo viên chủ nhiệm có thể gặp giáo viên chủ nhiệm của lớp năm trước để nắm bắt tình hình của lớp và xem thông tin cá nhân của các em qua kết quả đánh giá cuối năm trong học bạ, kịp thời nhận ra những mặt mạnh để phát huy và khắc phục những hạn chế mà năm trước còn tồn tại.
Ngoài việc trao đổi với giáo viên chủ nhiệm cũ, xem thông tin qua kết quả đánh giá cuối năm học. Giáo viên chủ nhiệm cho các em viết sơ yếu lí lịch, qua đó nắm bắt thêm thông tin về hoàn cảnh gia đình, nơi ở, phương tiện liên lạc chính xác và gần gũi nhất để kịp thời trao đổi với gia đình khi cần thiết.
	2. Công tác tổ chức lớp học:
Sau khi đã tiến hành nghiên cứu và nắm bắt một số thông tin cần thiết về tập thể lớp và cá nhân học sinh, giáo viên chủ nhiệm tiến hành xây dựng tổ chức lớp học. Đây là công việc cần được chú trọng bởi nó là nền tảng, là cơ sở để quyết định sự thành công hay thất bại của tập thể lớp. 
Công việc đầu tiên trong công tác tổ chức lớp là phân chia học sinh theo tổ. Giáo viên chủ nhiệm dựa vào số lượng học sinh trong lớp để phân chia cho đồng đều giữa các tổ. Muốn phát huy được sức mạnh và đảm bảo công bằng trong thi đua của mỗi tổ thì khi phân chia, giáo viên phải có sự xen kẽ đối tượng học sinh, trong mỗi tổ phải có học sinh giỏi, khá, trung bình, yếu và kém
Sau khi phân tổ, giáo viên chủ nhiệm xếp chỗ ngồi cho mỗi thành viên. Đây là công việc quan trọng tạo sự nghiêm túc trong giờ học và giúp đỡ nhau cùng tiến bộ theo hình thức đôi bạn cùng tiến được dễ dàng và thuận tiện. 
Để đạt được điều đó, giáo viên phải xếp những em học lực khá ngồi xen kẽ với những em có học lực yếu, những em hay nói chuyện, ngồi học không chú ý xếp ngồi xen kẽ với những em có ý thức và thái độ học tập nghiêm túc, ngồi xen kẽ giữa nam và nữ, có như vậy giờ học mới đạt hiệu quả cao.
Yếu tố quan trọng trong công tác tổ chức là xây dựng đội ngũ ban cán sự lớp. Đây là lực lượng then chốt, là cộng sự đắc lực của giáo viên chủ nhiệm, là chỗ dựa tin cậy của các bạn và là cơ sở, nền tảng quyết định sự đi lên hay thụt lùi của lớp 
Vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần chọn ra ban cán sự lớp nhất thiết phải là tấm gương sáng cho các bạn noi theo và cũng là người gần gũi hiểu được những tâm tư tình cảm của các bạn trong lớp 
Ban cán sự lớp là cộng sự đắc lực của giáo viên chủ nhiệm, công việc cũng khá nặng nề do đó giáo viên chủ nhiệm cần phải phân công trách nhiệm và quyền hạn đối với mỗi cán bộ cụ thể như sau:
* Lớp trưởng : có nhiệm vụ điều hành chung, cuối tuần họp cán sự lớp để tổng hợp, đánh giá tình hình hoạt động của lớp trong tuần, nêu lên những ưu điểm để phát huy và những hạn chế để cùng lớp thảo luận đề ra những biện pháp giải quyết, tham mưu với giáo viên chủ nhiệm lên kế hoạch hoạt động của lớp trong tuần sau
* Lớp phó học tập: kiểm tra và đôn đốc việc học bài, làm bài tập ở nhà của các bạn, kết hợp với tổ trưởng để kiểm tra đồng thời cũng phân công cán sự bộ môn giải những bài tập khó cho lớp trong giờ sinh hoạt 15 phút đầu giờ 
* cán sự bộ môn: giúp các bạn giải những bài tập khó vào 15 phút đầu giốc sự phân công và có kế hoạch cụ thể cho từng môn, từng buổi học 
* Lớp phó văn thể mỹ: có nhiệm vụ bắt bài hát cho các bạn vào 15 phút đầu giờ trong buổi sinh hoạt văn nghệ, tập cho lớp một số bài hát , trò chơi, bài múa, đôn đốc các phong trào văn nghệ của lớp, đội, trường 
* Lớp phó lao động: kiểm tra vệ sinh lớp học, đánh giá ý thức lao động của các bạn trong những buổi lao động do trường phân công 
* Tổ trưởng: Đây là người trực tiếp kiểm tra các thành viên trong tổ về thực hiện nề nếp và học tập, nắm rõ đặc điểm của từng cá nhân trong tổ 
* Thủ quỹ: có nhiệm vụ nhắc nhở các bạn hoàn thành tốt các khoản đóng góp của lớp, đội, trường quy định, mua kịp thời những đồ dùng phục vụ cho việc học tập của lớp cũng như công việc vệ sinh chung
* Giáo viên chủ nhiệm: thường xuyên họp ban cán sự lớp để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và những đề xuất của các em ,Đồng thời cũng giúp các em hoàn thành tốt nhiệm vụ được phân công 
 3. Xây dựng nề nếp lớp học 
Ngay từ những buổi đàu đi học, giáo viên chủ nhiệm cho cấc em học nội quy của trường, và từ đó triển khai, cụ thể hoá thành nội quy phù hợp với đặc điểm của lớp phụ trách, cùng học sinh trong lớp đề ra và xây dựng thành những kế hoạch, nội quy có tính bắt buộc, tiến hành viết cam kết về thực hiện nội quy nhà trường, an ninh học đường, an toàn giao thông, giúp các em thấy rõ và thực hiện tốt quyền lợi và nghĩa vụ của mình khi đến trường 
Ngoài việc học và thực hiện tốt nội quy nhà trường, giáo viên chủ nhiệm cùng với lớp đưa ra những khung hình phạt áp dụng đối với những em vi phạm như: phạt trực nhật, viết bản kiểm điểm, hạ hạnh kiểm, tự hứa sửa đổi trước lớp, chép phạt, mời phụ huynh …Hàng tuần mỗi em tự nhận xét ưu khuyết điểm của mình vào sổ cá nhân, đối chiếu với sổ theo dõi của tổ .Cuối tuần tổ trưởng, lớp trưởng, giáo viên chủ nhiệm kí xác nhận. Sau đó đứa sổ về cho phụ huynh ký xác nhận và đề xuất ý kiến. Như vậy bản thân học sinh tự nhận ra những tồn tại của mình, đồng thời qua đó phụ huynh cũng nắm bắt được tình hình của con em mình khi ở trường .Từ đó có sự phối hợp tốt hơn
4. công tác giáo dục 
Để giáo dục học sinh, trước hết đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải có đạo đức, lối sống chuẩn mực, sự nhgiêm khắc và công bằng,có cách ứng xử linh hoạt nhẹ nhàng ,tế nhị, tạo niềm tin vững chắc cho các em Đồng thời giáo dục các em thêm nhân ái, cử chỉ và cách sống cao đẹp thông qua câc hoạt động tương thân tương ái, thăm hỏi giúp đỡ bạn bè khi gặp khó khăn hoạn nạn, nhiệt tình hưởng ứng các đợt quyên góp, ủng hộ do đội phát động. Nhiệt tình giúp đỡ các bạn trong học tập 
Trong quá trình cán bộ lớp theo dõi các thành viên trong tổ, lớp trưởng có đánh giá cụ thể vào cuối tuần sinh hoạt. Cần động viên và khen thưởng kịp thời đối với học sinh thực hiện tốt nội quy, nhiệm vụ của người học sinh, giáo viên có thể tìm nhiều hình thức để động viên, khen thưởng như: tuyên dương trước lớp, trước cờ, trích quỹ lớp mua phần thưởng để tặng hoặc có thể cộng thêm vào điểm đạo đức ở cuối học kì hoặc cuối năm 
Đối với những em vi phạm, giáo viên chủ nhiệm phải xử lí nghiêm khắc, công bằng, áp dụng mức hình phạt đã đưa ra trong phần nội quy của lớp .Tuỳ vào tính chất, mức độ vi phạm mà có thể có nhữnh hình phạt phù hợp như: phê bình trước lớp, trước trường , viết bản kiểm điểm, mời phụ huynh
5. kết hợp với phụ huynh học sinh
Giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên gặp gỡ trao đổi tình hình của lớp với chi hội phụ huynh hoặc gặp trực tiếp một số phụ huynh có con em vi phạm để phối kết hợp, kịp thời uốn nắn nhữnh sai phạm và khắc phục những mặt còn hạn chế, đồng thời nếu cần thiết giáo viên chủ nhiệm có thể triển khai họp phụ huynh học sinh giữa kì để báo cáo tình hình học tập của con em nhằm thông báo cho phụ huynh biết để phụ huynh có hướng giúp đỡ các em kịp thời trong quá trình rèn luyện đạo đức cũng như học tập ở nhà 
6. về phía giáo viên chủ nhiệm 
khi nhận nhiệm vụ làm công tác chủ nhiệm đòi hỏi giáo viên phải có lòng nhiệt tình thực sự quan tâm đến lớp, có tâm huyết với công việc được giao, phải có long thương yêu, giúp đỡ học sinh, quan tâm và giúp đỡ các em một cách thật sâu sắc, hiểu và tôn trọng các em, hình thành cho các em nề nếp tự quản,luôn tìm ra phương pháp giáo giục học sinh phù hợp với từng đối tượng học sinh 


II. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

Sau một học kì lớp chủ nhiệm có sự tiến bộ rõ rệt, số học sinh khá giỏi tăng lên, số học sinh yếu kém giảm xuống, nhữnh học sinhcá biệt đầu năm đã có sự cố gắng nỗ lực vươn lên trở thành học sinh trung bình, có em còn đạt học sinh tiên tiến, đa số các em đều đạt hạnh kiểm khá trở lên .Nhiều học sinh đã nhiệt tình tham gia vào các hoạy động của trường, đội tổchức trong các ngày lễ lớn 
Kết quả đạt được cụ thể như sau :
Về học lực : 
Giỏi: 0	Chiếm 0%
Khá: 9	Chiếm 20% 
Tb: 34	Chiếm 75,5%
Yếu : 2	Chiếm 45,5%
Về hạnhkiểm :
Tốt :35 	Chiếm 77,7%
Khá: 10	Chiếm 22,3%
Tb : 0	Chiếm 0%
Để làm công tác chủ nhiệm tôi thiết nghĩ mỗi giáo viên phải có một lập trường tư tưỏng vững vàng .khi tiếp nhận một lớp có nề nếp yếu hay một lớp bình thường như nhưng lớp khác cần tôn trọng và không tạo tư tưởng tự ti hoặc chán nản ở các em .Trách nhiệm của thầy cô là rất nặng nề vì thế bản thân giáo viên phải hiểu được tâm sinh lí của học sinh ở lứa tuổi này của lớp mình phụ trách, tìm hiểu hoàn cảnh điều kiện gia đình của các em. Từ đó đề ra biện pháp giáo dục để đạt hiệu quả cao trong giáo dục 
Về phía giáo viên chủ nhiệm có tâm huyết, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, say mê với công việc được giao 














C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ VÀ ĐỀ XUẤT

Qua áp dụng một số phương pháp tôi nhận thấy các em học sinh đã có ý thức và thái độ tốt hơn trong học tập và rèn luyện .Để đạt được điều đó không chỉ là sự nỗ lực của giáo viên chủ nhiệm mà còn là sự phối kết hợp từ nhiều phía : sự định hướng của các cấp lãnh đạo, sự chỉ đạo trực tiếp của ban giám hiệu nhà trường,sự kết hợp của giáo viên bộ môn và các tổ chức đoàn đội, đặc biệt là sự phối hợp kịp thời từ phía phụ huynh .Qua đây tôi cũng mong muốn rằng : Cần có sự quan tâm hơn nữa của các cấp lãnh đạo, sự chỉ đạo sát sao của ban giám hiệu nhà trường, sự kết hợp chạt chẽ của giáo viên bộ môn và gia đình, tổ chức nhiều hoạt động của đoàn đội để các em có được sân chơi bổ ích, học tập và rèn luyện được tốt hơn 
Trên đây là những kinh nghiệm được rút ra từ bản thân và một số đồng nghiệp có kinh nghiệm lâu năm. Tuy nhiên cũng không tránh khỏi những hạn chế, mong các bạn đồng nghiệp tham gia góp ý, bổ sung để tôi thực hiện tốt hơn nữa công tác chủ nhiệm của mình 
 

 Chư sê: Ngày 02 tháng 02 năm 2009
 NGƯỜI VIẾT 



 	
 Nguyễn Thị Thoa
















MỤC LỤC

Tên đề mục	Trang

Đặt vấn đề	 01
Giải quyết vấn đề	 02
Một số biện pháp giải quyết	 04
Kết quả đạt được	 08
Kết luận, kiến nghị và đề xuất	 09