Những yêu cầu về sử dụng Tiếng Việt

NHỮNG YÊU CẦU VỀ SỬ DỤNG TIẾNG VIỆT

A. Mục tiêu bài học
 Giúp học sinh:
 - Nắm được những yêu cầu về sử dụng tiếng việt ở các phương diện: phát âm, chữ viết, dùng từ, đặt câu, cấu tạo văn bản, phong cách chức năng ngôn ngữ.
 - Vận dụng những yếu tố đó vào việc sử sụng, phân tích được sự đúng sai, sửa chữa những lỗi khi dùng tiếng việt.
 - Có thái độ cầu tiến, có ý thức vươn tới cái đúng trong khi nói và viết, có ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt.
B. Phương tiện dạy học
 - SGK Ngữ văn 10, ban cơ bản, tập 2
 - SGV Ngữ văn 10, ban cơ bản, tập 2
 - Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Ngữ văn 10
 - Giới thiệu giáo án Ngữ văn 10, tập 2
 - Thiết kế bài học Ngữ văn 10
C. Phương pháp dạy học
 - Đọc
 - Phát vấn, gợi mở
 - Thảo luận nhóm
D. Tiến trình dạy học
 1. Ổn định lớp.
 2. Bài cũ
 - Lịch sử phát triển của tiếng việt?
 - Chữ viết tiếng việt?
 3. Bài mới
 Kể một câu chuyện

Hoạt động của GV, HS
Yêu cầu cần đạt

Hoạt động 1:
- GV phát phiếu bài tập 1 cho HS.
- HS lần lượt thảo luận, làm các bài tập.
- GV sửa chữa, giải thích, tổng kết.


- GV hỏi: Hãy tìm thêm những từ phát âm theo giọng địa phương khác mà em biết?
- GV hỏi: Qua những ví dụ trên, các em hãy thảo luận theo bàn và cho biết: khi nói và viết, chúng ta thường mắc phải những lỗi sai cơ bản nào?

- GV hỏi: Vậy theo em, khi nói và viết cần phải như thế nào?
- HS dựa vào ghi nhớ SGK trang 57 trả lời.
- GV tổng kết.
Hoạt động 2:
- GV yêu cầu HS đọc các BT 2 SGK/65 và trả lời các câu hỏi.











GV hỏi: Em hãy để rút ra những lỗi sai về từ ngữ thường gặp qua những ví dụ trên?


GV hỏi: Khi sử dụng từ, các em cần phải tuân thủ những yêu cầu gì?


GV cho HS đọc và giải BTBS
Hoạt động 3: 
- GV yêu cầu HS đọc các BT 2 SGK/66 và trả lời các câu hỏi.































GV hỏi: Hãy đưa ra ý kiến của em về những lỗi ngữ pháp thường gặp khi nói hoặc viết từ những ví dụ trên?









GV giảng: Phong cách ngôn ngữ: là toàn bộ những đặc điểm về cách thức diễn đạt, tạo thành kiểu diễn đạt ở một loại văn bản nhất định. 

- HS đọc văn bản. Phân tích lỗi sai và chữa đúng.





GV hỏi: Khi nói và viết, cần chú ý những gì về phong cách ngôn ngữ?



Hoạt động 5:
- GV hướng dẫn và gợi ý HS lần lược giải các bài tập 1, 2, 3/67 SGK.


















GV hỏi: Khi nói hoặc viết, chẳng những sử dụng tiếng Việt đúng theo các chuẩn mực của nó, mà còn yêu cầu gì nữa?
Hoạt động 6:
GV cho HS làm bài tập SGK/68































- HS về nhà làm.

I. Sử dụng đúng theo chuẩn mực của tiếng việt
1. Về ngữ âm và chữ viết
a. Phát hiện lỗi và chữa lại cho đúng
- Giặc " giặt: sai phụ âm cuối.
- Dáo " ráo: sai phụ âm đầu.
- Lẽ, đỗi " lẻ, đổi: sai thanh điệu.
b. Có những từ ngữ nói theo địa phương 
Từ địa phương
Từ toàn dân
Dưng mờ
Nhưng mà
Giời
Trời
Bẩu
Bảo
Mờ
Mà
* Những lỗi cơ bản về phát âm và chữ viết:
- sai phu âm đau
- sai phu âm cuoi
- Sai ve dau
- Sử dụng nhiều từ địa phương
* Kết luận
Khi nói: cần phát âm theo âm thanh chuẩn của tiếng Việt.
Khi viết: cần viết đúng theo quy tắc hiện hành của chữ quốc ngữ.
Hạn chế dùng từ địa phương.

2. Về từ ngữ
a. Phát hiện và sửa lỗi
- Sai về cấu tạo: chót lọt " chót.
- Nhầm lẫn tữ Hán –Việt, gần âm, gần nghĩa:
 Truyền tụng " truyền thụ hoặc truyền đạt.
- Sai về kết hợp từ: " Số người mắc các bệnh truyền nhiễm và chết ( vì các bệnh truyền nhiễm) đã giảm dần
- Sai về kết hợp từ (điều trị, pha chế): " Những bệnh nhân không cần phải mổ mắt được điều trị bằng những thứ thuốc tra mắt đặc biệt mà khoa được đã pha chế.
b. Lựa chọn những câu đúng
- Yếu điểm " điểm yếu.
- Câu 2, 3, 4 đúng.
- Câu 5: linh động " sinh động.
* Khi sử dung từ ngư, chung ta thương gap nhưng lỗi sai như:
Sai ve cau tao từ
Sai ve y nghĩa
Sai ve ket hơp
* Kết luận:
- Đúng với hình thức, cấu tạo.
- Đúng với ý nghĩa
- Đúng đặc điểm ngữ pháp của chúng trong tiếng Việt.

3. Về ngữ pháp
a. Phát hiện và sửa lỗi
- Không phân định rõ thành phần trạng ngữ và chủ ngữ
 Cách sửa
+ Bỏ từ “ qua”
+ Bỏ từ “ của” thay vào bằng dấu phẩy
+ Bỏ từ “đã cho” thay bằng dấu phẩy.
- Cấu tạo câu chưa đủ có các thành phần chính Cả câu mới chỉ là một cụm danh từ được phát triễn dài, chưa có các thành phần chính.
:+ Thêm CN: Đó là lòng tin tưởng sâu sắc của những thế hệ cha anh vào lực lượng măng non và xung kích sẽ tiếp bước mình.(thêm chủ ngữ)
+ Thêm VN: Lòng tin tưởng sâu sắc của những thế hệ cha anh vào lực lượng măng non và xung kích đã được biểu hiện bằng những hành động cụ thể.
b. Lựa chọn những câu đúng: 
Câu 2, 3, 4 là câu đúng
Câu 1 là sai vì viết không phân định rõ thành phần phụ đầu câu với CN.
c. Phân tích lỗi và sửa
 Sai chủ yếu ở mối liên hệ, liên kết giữa các câu, các câu lộn xộn, thiếu lôgích.
" Sắp xếp lại: (1) Thuý Kiều và Thuý Vân đều là con gái ông bà Vương viên ngoại. (3) Họ sống êm ấm dưới một mái nhà, hoà thuận và hạnh phúc cùng cha mẹ. Họ đều có những nét xinh đẹp tuyệt vời. Thuý Kiều là một thiếu nữ tài sắc vẹn toàn. Vẻ đẹp của nàng hoa cũng phải ghen, liễu cũng phải hờn. Còn Thuý Vân có nét đẹp đoan trang, thuỳ mị. Về tài thì Thuý Kiều hơn hẳn Thuý Vân. Thế nhưng, nàng đâu có được hưởng hạnh phúc .
* Những lỗi sai về ngữ pháp thường gặp là:
- Câu sai về cấu tạo câu
- Sử dụng dấu câu chưa phù hợp
- Chưa có sự liên kết chặt chẽ trong văn bản
*Kết luận:
- Cấu tạo câu cho đúng với qui tắc ngữ pháp tiếng Việt.
- Diễn đạt đúng các quan hệ ý nghĩa, 
- Sử dụng dấu câu thích hợp.
- Các câu phải được liên kết chặt chẽ.
- Đoạn văn và văn bản có kết cấu chặt chẽ, mach lạc.
4. Về phong cách ngôn ngữ
a. Phân tích và chữa lại
- Hoàng hôn: chỉ dùng trong văn thơ " buổi chiều.
- Hết sức là: dùng trong ngôn ngữ sinh hoạt " rất, vô cùng.
b. Từ ngữ thuộc phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
- Từ xưng hô: bẩm cụ, con.
- Thành ngữ: trời tru đất diệt, một thước cắm dùi không co.
- Từ ngữ khẩu ngữ: sinh ra, có dám nói gian, quả, về làng về nước, chả làm gì nên ăn…
* Không thể sử dụng trong lá đơn đề nghị (phong cách hành chính) 
" Tôi xin cam đoan điều đó là đúng sự thật.
* Kết luận
 Khi nói và viết, cần sử dụng các phương tiện ngôn ngữ (từ ngữ, câu văn, cách phát âm, cách thức trình bày) phù hợp với ngữ cảnh giao tiếp, với phong cách chức năng ngôn ngữ. 
II. Sử dụng hay, đạt hiệu hiệu quả giao tiếp cao
1. Các từ “ đứng, quỳ”: dùng theo nghĩa chuyển " phép ẩn dụ " biểu hiện nhân cách, phẩm giá.
- Chết đứng: chết hiên ngang có khí phách cao đẹp.
- Sống quỳ: quy luỵ, hèn nhát " mang tính biểu tượng biểu cảm.
2. “ Chiếc nôi xanh, máy điều hoà khí hậu”: đều biểu thị cây cối nhưng mang tính hình tượng, biểu cảm 
" mang lại lợi ích cho con người, vừa có tính cụ thể vừa tạo cảm xúc thẩm mĩ.
3. Đoạn văn dùng phép đối, phép điệp
- Phép điệp:+ Điệp từ: “ai”.
 + Điệp cấu trúc: “Ai có...dùng...”
- Phép đối: câu 1- câu 2.
- Nhịp điệu: dứt khoát, khoẻ khoắn tạo âm hưởng hào hùng, vang dội, tác động mạnh đến người nghe (người đọc).
* Kết luận
 Sử dụng một cách sáng tạo, có sự chuyển đổi linh hoạt theo các phương thức và quy tắc chung, theo các phép tu từ để cho lời nói, câu văn có tính nghệ thuật và đạt hiệu quả giao tiếp cao.
III. Luyện tập
1.Lựa chọn những từ viết đúng: bàng hoàng, chất phác, bàng quan, lãng mạn, hưu tí, uống rượu, trau chuốt, nồng nàn, đẹp đẽ, chặt chẽ.
2. Phân tích tính chính xác, biểu cảm
- Từ “lớp”: phân biệt người theo tuổi tác, thế hệ, không có nét nghĩa xấu " phù hợp.
- Từ “ hạng”: phân biệt người theo phẩm chất tốt- xấu, mang nét nghĩa xấu " không phù hợp.
- Từ “ phải”: bắt buộc, cưỡng bức nặng nề, không phù hợp sắc thái nhẹ nhàng vinh hạnh của việc “ đi gặp các vị cách mạng đàn anh”.
- Từ “ sẽ”: nhẹ nhàng, phù hợp hơn.
3. Phân tích chỗ sai
- Lỗi: ý câu đầu và những câu sau không nhất quán, quan hệ thay thế của từ “ họ” ở câu 2, 3 không rõ, một số từ ngữ diễn đạt chưa rõ ràng.
- Cách sửa: Trong ca dao Việt Nam, những bài nói về tình yêu nam nữ là nhiều nhất, nhưng còn có nhiều bài thể hiện những tình cảm khác. Những con người trong ca dao yêu gia đình, yêu cái tổ ấm cùng nhau sinh sống, yêu nơi chôn nhau cắt rốn. Họ yêu người làng, người nước, yêu từ cảnh ruộng đồng đến công việc trong xóm, ngoài làng. Tình yêu đó nồng nhiệt, đằm thắm và sâu sắc.
4. Phân tích
 Câu văn có tính hình tượng cụ thể và tính biểu cảm (so sánh với cách biểu hiện khác: chị Sứ rất yêu chốn này, nơi chị đã sinh ra, nơi chị đã lớn lên) là nhờ : dùng quán ngữ tình thái ( biết bao nhiêu), dùng nhiều từ miêu tả âm thanh, hình ảnh ( oa oa cất tiếng khóc đầu tiên) dùng hình ảnh ẩn dụ ( quả ngọt trái sai… ).
5. HS tự xem bài làm văn số 5 của mình, phát hiện và sửa lỗi.
E. Củng cố - dặn dò
 1. Củng cố
 Khi sử dụng tiếng việt trong giao tiếp, cần đảm bảo những yêu cầu cơ bản về ngữ âm, chữ viết, từ ngữ, ngữ pháp…
 2. Dặn dò
- Làm bài tập.
- Soạn: Tóm tắt văn bản thuyết minh.




Về chữ viết:
Cha tôi là một người nông dân chất phác. (thật thà)
Tên tội phạm khi bị bắt thường giấu giếm, không khai hết sự thật. (che dấu những việc làm thường là không tốt)
Cậu ấy luôn có thái độ bàng quan trước khó khăn của bạn bè. (Đứng ngoài cuộc mà nhìn, coi là không dính lúi đến mình) bàng quang (bọng đái)
Ngày này, cán bộ móc ngoặc với gian thương (thông đồng với nhau, để cùng kiếm lợi.)
Hương bưởi thơm nồng nàn (Đậm mùi một cách dễ chụi)
bài viết trình bày lan man. (Nói, viết, suy nghĩ hết cái này đến cái khác một cách không mạch lạc và không có hệ thống)
Việc học hành của lan lỡ dở (ở vào tình trạng bị dở dang)
Những tên du đãng cuối cùng của xã hội đã không còn (Ăn chơi lêu lỏng, phóng túng). Quen lối sống du đãng
lan làm ra bộ giận dỗi, ngúng nguẩy bỏ đi. (gợi tả bộ điệu tỏ ra khong bằng lòng hay giận dỗi, bằng những động tác tay chân, lắc đầu, quay ngoắt người đi
 Cô ấy chỉ giỏi được cái khuếch khoác (khoác lác)
b. Về ngữ âm
'' Răng không, cô gái trên sông
Ngày mai cô sẽ từ trong đến ngoài
Thơm như hương nhụy hoa lài
Sạch như nước suối ban mai giữa rừng
 (Tố Hữu)
(Răng: sao
Thừa Thiên - Huế)

'' Chồng chèo thì vợ cũng chèo
Hai đưa cùng nghèo lại đụng với nhau”
( Ca dao)
“ Thương chi cho uổng tấm tình
Nẩu về xứ nẩu bỏ mình bơ vơ”
(Ca dao)
(Đụng: lấy nhau)


(Nẩu: người ta)
Bữa ni, chay đi cắn ở mô? Bữa nay, chị đi cấy ở đâu?
Dưng mờ hôm nay, chế dí hia ga guộng mần hết gồi. Nhưng mà hôm nay, anh với chị ra ruộng làm hết rồi.
Từ địa phương
Những từ tình thái có quan hệ tương đương giữa phương ngữ Nam Bộ và phương ngữ Bắc Bộ
Phương ngữ Nam Bộ
Phương ngữ Bắc Bộ
Ví dụ
Há
Nhỉ
- Mưa lớn quá há! 
 nhỉ
Hén (hen)
Nhỉ, nhé
Ngày mai tụi mình đi hén?
 nhé
Bữa nay nước lớn quá hén!
 nhỉ 
Nghen
Nhé (hoặc đấy nhé)
- Còn anh, gác đó đừng có ngủ quên nghen!
nhé
- Tao méc má nghen! 
 đấy nhé
Lận
Kia, cơ đấy 
- Anh ấy đi từ hồi nãy lận.
 kia
- Cuốn sách này giá tới năm chục ngàn lận.
cơ đấy 
Hà
Thôi
- Em khóc có một chút hà.
 thôi
Nè (nà)
Này (hoặc nào)
- Đừng có nói bậy nà!
 nào
- Cho mỗi đứa một cái bánh nè.
 này
Chớ bộ
Chứ (chứ lị)
Nè, sao em dám lấy tiền mua bánh?
Má cho em chớ bộ.
 chứ lị
Đa
Đây, đấy (hoặc đâu)
Anh ráng sửa, chớ nếu nằm đường chỗ này thì khổ lắm đa. (Hồ Biểu Chánh)
 đấy
Tôi không có tiền đa. (Hồ Biểu Chánh)
 đâu

MIỀN NAM
MIỀN TRUNG
MIỀN BẮC
Gì
Thế
À
Ôi
(Ôi trời ơi)
Chẳng
Coi
Lắm
Sao
Hông, nào, đâu
Với
Ấy, đó, đấy
Như thế này
Ghê
Chi
Rứa
Nờ
Ối
(Ối giời ơi)
Chả
Xem
Thế
Răng
Mô
Ví
Nớ
Ra ri
Hung
Chi
Thế
À
Ối
(Ối giời ơi)
Chả
Xem
Thế
Sao
Không, nào, đâu
Với
Ấy, đó, đấy
Như thế này
Ghê

2. Về từ ngữ
a. Sai về nghĩa
Máy bay rơi xuống sa mạc hoang vu/ hoang vắng
Kiến thức/nhận thức là hiểu biết do khả năng suy luận, phán đoán mà có
b. Nhầm lẫn từ hán việt
Việt Nam đã trải qua hơn 4 nghìn năm văn minh rực rỡ.
“Cố nhân/cổ nhân tây từ hoàng hạc….”
Người nhân công đang bị bốc lột sức lao độngtrong các nhà máy xí nghiệp.
Chúng tôi tiếp tục kháng cáo/kháng án lên tòa án cấp trên để yêu cầu xét xử lại.
C, Dùng từ đúng âm
Ông tôi rất thích tranh thủy mặc/thủy mạc
ở trong tù, người chiến sĩ ấy ngâm thơ với giọng đầy cảm khái/ cảm khoái.
BTBS.
Em có suy nghĩ gì về câu nói của Bác, vì sao trong lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến “hỡi đồng bào! Chúng ta phải đứng lên!” không phải là “hỡi đồng bào! Chúng ta hãy đứng lên!”
Giải: Phải đứng lên và hãy đứng lên khác nhau: hãy đứng lên là lời khuyên nhủ, kêu gọi. còn phải đứng lên là ra lệnh chiến đấu một mất, một còn với giặc.
Gv giải nghĩa các từ:
+ Chót: cuối cùng.
+ Chót lọt: xong xuôi, thường chỉ việc làm một công việc bất chính.
+ Truyền tụng (động từ): truyền miệng cho nhau rộng rãi và ca ngợi.
+ Truyền đạt (động từ): làm cho người khác nắm bắt được một vấn đề, kiến thức nào đó.
Gv giải thích các từ:
+ Yếu điểm (d): điều quan trọng nhất.
+ Linh động (t): có tính chất động, có vẻ rất sống.
3. về ngữ pháp
a.- Bộ đội ta đánh đồn giặc chết như rạ
Câu chưa có dấu ngắt nhịp dẫn đến hiểu nhầm nghĩa
Tất cả những chiếc áo dài hôm qua Lan may ở tiệm.
Người gác rừng cưỡi ngựa, lao vào bóng chiều, nhảy lên lưng ngựa, đóng chặt yên ngựa.
Ba đã biếu thầy giáo chủ nhiệm lớp bảy quyển sách mới mua hôm qua .
Ăn cơm không được uống rượu.
Gia đình hai con vợ chồng hạnh phúc.
Ông bị câm. Mọi người coi ông như điếc luôn. Ông thật hạnh phúc. Ông toàn được nghe những lời nói thật trong quán rượu. Những kẻ uống rượu say bao giờ cũng nói thật.
4. Về phong cách
Trong một lá đơn xin nghỉ học:
Kính gửi: Ban giám hiệu nhà trường cùng cô giáo chủ nhiệm vô cùng kính yêu của lớp 10A.
Bỏ cụm từ vô cùng kính yêu của
Kính gửi: Ban giám hiệu nhà trường cùng cô giáo chủ nhiệm lớp 10A.
Tieát 74 - 75
NHÖÕNG YEÂU CAÀU VEÀ SÖÛ DUÏNG TIEÁNG VIEÄT
A. Muïc tieâu baøi hoïc
 Giuùp hoïc sinh:
- Naém ñöôïc nhöõng yeâu caàu veà söû duïng tieáng vieät ôû caùc phöông dieän: phaùt aâm, chöõ vieát, duøng töø, ñaët caâu, caáu taïo vaên baûn, phong caùch chöùc naêng ngoân ngöõ.
- Vaän duïng nhöõng yeáu toá ñoù vaøo vieäc söû suïng, phaân tích ñöôïc söï ñuùng sai, söûa chöõa nhöõng loãi khi duøng tieáng vieät.
- Coù thaùi ñoä caàu tieán, coù yù thöùc vöôn tôùi caùi ñuùng trong khi noùi vaø vieát, coù yù thöùc giöõ gìn söï trong saùng cuûa tieáng vieät.
B. Phöông tieän thöïc hieän: SGK, SGV, thieát keá baøi hoïc.
C. Caùch thöùc tieán haønh: Toå chöùc giôø daïy keát hôïp caùc phöông phaùp ñoïc, gôïi tìm, phaùt vaán, thaûo luaän, laøm baøi taäp.
D. Tieán trình daïy hoïc
1. Oån ñònh lôùp.
2. Baøi cuõ
- Lòch söû phaùt trieån cuûa tieáng vieät?
- Chöõ vieát tieáng vieät?
3. Baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa GV, HS
Yeâu caàu caàn ñaït

- GV cho HS laàn löôït thaûo luaän, laøm caùc baøi taäp.
-GV söûa chöõa, toång keát theo noäi dung ôû phaàn ghi nhôù.



































- GV giôùi thieäu ñoaïn vaên ñuùng.











- HS ñoïc vaên baûn. Phaân tích loãi sai vaø chöõa ñuùng.







- GV höôùng HS ñeán phaàn ghi nhôù. Goïi HS ñoïc ghi nhôù.
- Höôùng daãn HS laàn löôïc phaân tích 3 ngöõ lieäu.









- GV choát laïi ghi nhôù.

- Gôïi yù HS laàn löôïc giaûi caùc baøi taäp.






- Giôùi thieäu ñoaïn vaên ñuùng.





- HS veà nhaø laøm.

I. Söû duïng ñuùng theo chuaån möïc cuûa tieáng vieät
1. Veà ngöõ aâm vaø chöõ vieát
a. Phaùt hieän loãi vaø chöõa laïi cho ñuùng
- Giaëc " giaët: sai phuï aâm cuoái.
- Daùo " raùo: sai phuï aâm ñaàu.
- Leõ, ñoãi " leû, ñoåi: sai thanh ñieäu.
b. Coù nhöõng töø ngöõ noùi theo ñòa phöông " caàn thoáng nhaát theo chuaån chung, khaéc phuïc loãi.
- Döng maø " nhöng maø.
- Môø " maø.
- Baåu " baûo.
2. Veà töø ngöõ
a. Phaùt hieän vaø söûa loãi
- Sai veà caáu taïo: choùt loït " choùt.
- Nhaàm laãn töõ Haùn –Vieät, gaàn aâm, gaàn nghóa:
 Truyeàn tuïng " truyeàn thuï hoaëc truyeàn ñaït.
- Sai veà keát hôïp töø: " Soá ngöôøi maéc caùc beänh truyeàn nhieãm vaø cheát ( vì caùc beänh truyeàn nhieãm) ñaõ giaûm daàn
- Sai veà keát hôïp töø ( ñieàu trò, pha cheá): " Nhöõng beänh nhaân khoâng caàn phaûi moå maét ñöôïc ñieàu trò baèng nhöõng thöù thuoác tra maét ñaëc bieät maø khoa döôïc ñaõ pha cheá.
b. Löïa choïn nhöõng caâu ñuùng
- Yeáu ñieåm " ñieåm yeáu.
- Caâu 2, 3, 4 ñuùng.
- Caâu 5: linh ñoäng " sinh ñoäng.
3. Veà ngöõ phaùp
a. Phaùt hieän vaø söûa loãi
- Khoâng phaân ñònh roõ thaønh phaàn traïng ngöõ vaø chuû ngöõ
Söûa: Boû töø “ qua”; hoaëc boû töø “ cuûa” thay vaøo baèng daáu phaåy; hoaëc boû töø “ñaõ cho” thay baèng daáu phaåy.
- Caû caâu môùi chæ laø moät cuïm danh töø ñöôïc phaùt trieãn daøi, chöa coù caùc thaønh phaàn chính " taïo cho caâu coù ñuû thaønh phaàn chính( theâm chuû ngöõ).
b. Löïa choïn nhöõng caâu ñuùng: 2, 3, 4
c. Phaân tích loãi vaø söûa
 Sai chuû yeáu ôû moái lieân heä, lieân keát giöõa caùc caâu, caùc caâu loän xoän thieáu loâgích.
" Saép xeáp laïi: Thuyù Kieàu vaø Thuyù Vaân ñeàu laø con gaùi oâng baø Vöông vieân ngoaïi. Hoï soáng eâm aám döôùi moät maùi nhaø, hoaø thuaän vaø haïnh phuùc cuøng cha meï. Hoï ñeàu coù nhöõng neùt xinh ñeïp tuyeät vôøi. Thuyù Kieàu laø moät thieáu nöõ taøi saéc veïn toaøn. Veû ñeïp cuûa naøng hoa cuõng phaûi ghen, lieãu cuõng phaûi hôøn. Coøn Thuyù Vaân coù neùt ñeïp ñoan trang, thuyø mò.Veà taøi thì Thuyù Kieàu hôn haún Thuyù Vaân. Theá nhöng, naøng ñaâu coù ñöôïc höôûng haïnh phuùc .
4. Veà phong caùch ngoân ngöõ
a. Phaân tích vaø chöõa laïi
- Hoaøng hoân: chæ duøng trong vaên thô " buoåi chieàu.
- Heát söùc laø: duøng trong ngoân ngöõ sinh hoaït " raát, voâ cuøng.
b. Töø ngöõ thuoäc phong caùch ngoân ngöõ sinh hoaït
- Töø xöng hoâ: baåm cuï, con.
- Thaønh ngöõ: trôøi tru ñaát dieät, moät thöôùc caém duøi khoâng co.ù
- Töø ngöõ khaåu ngöõ: sinh ra, coù daùm noùi gian, quaû, veà laøng veà nöôùc, chaû laøm gì neân aên…
* Khoâng theå söû duïng trong laù ñôn ñeà nghò ( phong caùch haønh chính) " Toâi xin cam ñoan ñieàu ñoù laø ñuùng söï thaät.
 @ Ghi nhôù: SGK

II. Söû duïng hay, ñaït hieäu hieäu quaû giao tieáp cao
1. Caùc töø “ ñöùng, quyø”: duøng theo nghóa chuyeån " pheùp aån duï " bieåu hieän nhaân caùch, phaåm giaù.
- Cheát ñöùng: cheát hieân ngang coù khí phaùch cao ñeïp.
- Soáng quyø: quy luî, heøn nhaùt " mang tính bieåu töôïng bieåu caûm.
2. “ Chieác noâi xanh, maùy ñieàu hoaø khí haäu”: ñeàu bieåu thò caây coái nhöng mang tính hình töôïng, bieåu caûm " mang laïi lôïi ích cho con ngöôøi, vöøa coù tính cuï theå vöøa taïo caûm xuùc thaåm mó.
3. Ñoaïn vaên duøng pheùp ñoái, pheùp ñieäp: nhòp ñieäu döùt khoaùt, khoeû khoaén " mang aâm höôûng huøng hoàn, vang doäi, taùc ñoäng maïnh ñeán ngöôøi nghe (ñoïc).
 @ Ghi nhôù: SGK

III. Luyeän taäp
1.Löïa choïn nhöõng töø vieát ñuùng: baøng hoaøng, chaát phaùc, baøng quan, laõng maïn, höu tí, uoáng röôïu, trau chuoát, noàng naøn, ñeïp ñeõ, chaët cheõ.
2. Phaân tích tính chính xaùc, bieåu caûm
- Töø “lôùp”: phaân bieät ngöôøi theo tuoåi taùc, theá heä, khoâng coù neùt nghóa xaáu " phuø hôïp.
- Töø “ haïng”: phaân bieät ngöôøi theo phaåm chaát toát- xaáu, mang neùt nghóa xaáu " khoâng phuø hôïp.
- Töø “ phaûi”: baét buoäc, cöôõng böùc naëng neà, khoâng phuø hôïp saéc thaùi nheï nhaøng vinh haïnh cuûa vieäc “ ñi gaëp caùc vò caùch maïng ñaøn anh”.
- Töø “ seõ”: nheï nhaøng, phuø hôïp hôn.
3. Phaân tích choã sai
- Loãi: yù caâu ñaàu vaø nhöõng caâu sau khoâng nhaát quaùn, quan heä thay theá cuûa töø “ hoï” ôû caâu 2, 3 khoâng roõ, moät soá töø ngöõ dieãn ñaït chöa roõ raøng.
- Chöõa: Trong ca dao Vieät Nam, nhöõng baøi noùi veà tình yeâu nam nöõ laø nhieàu nhaát, nhöng coøn coù nhieàu baøi theå hieän nhöõng tình caûm khaùc. Nhöõng con ngöôøi trong ca dao yeâu gia ñình, yeâu caùi toå aám cuøng nhau sinh soáng, yeâu nôi choân nhau caét roán. Hoï yeâu ngöôøi laøng, ngöôøi nöôùc, yeâu töø caûnh ruoäng ñoàng ñeán coâng vieäc trong xoùm, ngoaøi laøng. Tình yeâu ñoù noàng nhieät, ñaèm thaém vaø saâu saéc.
4. Phaân tích
 Caâu vaên coù tính hình töôïng cuï theå vaø tính bieåu caûm ( so saùnh vôùi caùch bieåu hieän khaùc: chò Söù raát yeâu choán naøy, nôi chò ñaõ sinh ra, nôi chò ñaõ lôùn leân) laø nhôø : duøng quaùn ngöõ tình thaùi ( bieát bao nhieâu), duøng nhieàu töø mieâu taû aâm thanh, hình aûnh ( oa oa caát tieáng khoùc ñaàu tieân) duøng hình aûnh aån duï ( quaû ngoït traùi sai… ).
5. HS töï xem baøi laøm vaên soá 5 cuûa mình, phaùt hieän vaø söûa loãi.
4. Cuûng coá
 Khi söû duïng tieáng vieät trong giao tieáp, caàn ñaûm baûo nhöõng yeâu caàu cô baûn veà ngöõ aâm, chöõ vieát, töø ngöõ, ngöõ phaùp…
5. Daën doø
- Laøm baøi taäp.
- Soaïn: Toùm taét vaên baûn thuyeát minh.