Ôn tập Văn học kì II cơ bản Lớp 11

LÖU BIEÄT KHI XUAÁT DÖÔNG
1. Phan Bội Châu (1867- 1940)
- Là nhân vật kiệt xuất của ls đầu thê kỉ XX, lãnh tụ các phong trào: Duy Tân, Động du, VN quang phục hội
- Là một chí sĩ có tinh thần yêu nước và khát vọng cứu nước nồng cháy
- Là một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc(dù không chủ tâm). Văn thơ PBC chủ yếu được viết ra nhằm mục đích tuyên truyền, cổ động CM với bầu nhiệt huyết sôi sục, cuồn cuộn
a. Hoàn cảnh sáng tác: Trước khi sang Nhật Bản để lãnh đạo phong trào Đông Du, PBC làm bài thơ này như một lời tiễn biệt.
b. Nhận xét về những hình ảnh được bhiện trong câu thơ cuối? Tdụng của những h/ả này?
- Bể Đông, sóng, gió và con người bay lên : hình ảnh lãng mạn, bay bổng.
(Trở lại vđề bản dịch→Người bay cùng sóng, gió để đi ra biển Đông. H/ả thơ đẹp, bay bổng. Con người là trung tâm được chắp cánh bởi kvọng lớn lao, cả muôn trùng đại dương như chắp cánh cho con người bay thẳng tới chân trời mơ uớc.)
Khao khát được ra đi tìm đường cứu nước. Người ra đi với quyết tâm và đầy nhiệt huyết
→quyết tâm, nhiệt huyết cháy bỏng của PBC với khao khát tìm ra con đường cứu nước.
c. Từ tp em hiểu thêm điều gì về lớp nhà Nho t/bộ đầu tk XX và vtrò của họ trong sự ptriển của lsử dtộc?
+ Họ là lớp người cũ với học vấn NG, tư tưởg pk.
+ Sớm thấy được sự hết thời của chế độ pk, của tư tưởng Nho giáo.+ Nhìn thấy một con đường mới cho dtộc. Đtranh đến hơi thở cuối cùng với nhiệt huyết cháy bỏng vì sự tồn vong của đnước.
+ Vẻ đẹp: vừa hào hùng vừa lãng mạn.
+ Vai trò: Tạo tiền đề cho sự chuyển hướng đầu tiên cho đất nước cả về chính trị, văn học…
d) III. Chủ đề: Tư thế, quyết tâm và những ý nghĩ mới mẻ của PBC buổi đầu xuất dương cứu nước
HAÀU TRÔØI
Tác giả Tản Đà (1889-1939):
TĐ là “con người của hai thế kỷ” về các phdiện:
- Học vấn: Hán học (đang tàn tạ) / Tây học, sáng tác bằng quốc ngữ;
- Lối sống: xuất thân gia đình quan lại phong kiến / ít chịu khép mình trong khuôn khổ Nho gia;
-Sự nghiệp văn chương: thuộc lớp người đầu tiên của Việt Nam sống bằng nghề viết văn, làm báo, sáng tác văn chương chủ yếu vẫn theo các thể loại cũ nhưng tình điệu cảm xúc lại rất mới mẻ;
ð Tất cả có ả/h k0 nhỏ đến cá tính stạo của thi sĩ.
- Taùc phaåm: SGK
- Giaù trò
 + Noäi dung: Theå hieän caùi “toâi” laõng maïn bay boång, vöøa phoùng khoaùng vöøa ngoâng ngheânh, vöøa caûm thöông öu aùi.
 + Ngheä thuaät: Coù loái ñi rieâng vöøa tìm veà ngoïn nguoàn thô ca daân gian, vöøa coù nhöõng saùng taïo ñoäc ñaùo, taøi hoa.
- Theå thô: Thaát ngoân tröôøng thieân. Loaïi töï söï - tröõ tình coù coát truyeän, dieãn bieán, nhaân vaät, tình tieát ñöôïc keå baèng thô giaøu caûm xuùc.
- Xuất xứ: Được in trong tập Còn chơi, xuất bản lần đầu năm 1921, tuyển tập gồm thơ và văn xuôi..
- HCST: đầu những năm 20 tkXX, thời điểm mà: + Lmạn đã là điệu tâm tình chủ yếu của thời đại;
 + Xh TD nửa pk ngột ngạt, tù hãm, u uất, đầy rẫy những cảnh ngang trái, xót đau. Người trí thức có lương tri không thể chấp nhận nhập cuộc, nhưng chống lại nó thì k0 phải ai cũng có dũng khí để làm.
- Tóm tắt ND: Bài thơ có cấu tứ là một câu chuyện nhỏ. Đó là chuyện thi sĩ NKH, tức TĐà lên hầu Trời, đọc thơ cho Trời và chư tiên nghe.Trời và chư tiên tấm tắc khen hay và hỏi chuyện. Tgiả đã đem những chi tiết rất thực về thơ và chuyện cuộc đời mình, đặc biệt là cảnh nghèo khó của người sáng tác văn chương hạ giới kể cho Trời nghe. Trời cảm động, thấu hiểu tình cảnh, nỗi lòng thi sĩ.


2)Cách vào đề bài thơ:
- Khổ thơ mở đầu 4 câu có tdụng gây nghi vấn, gợi sự tò mò : Chuyện có vẻ như mộng mơ, bịa đặt “chẳng biết có hay k0", n0 dường như lại là thật: 
- Điệp từ “thật”: 4 lần / 2 câu;
- Câu cảm thán, ngắt nhịp 2/2/3: khđịnh chắc chắn, củng cố niềm tin, gây ấn tượng là chuyện có thật htoàn: “Vào đột ngột câu đầu, cũng ra vẻ đặt vđề cho nó khquan, nghi ngờ theo khoa học, để ba câu sau toàn là kđịnh, ăn hiếp người ta” (XDiệu, Lời giới thiệu - Tuyển tập TĐà, NXB Vh, HN, 1986)
ð Lối vào đề có sức hấp dẫn, gây ấn tượng mạnh mẽ, gợi trí tò mò, độc đáo và có duyên.
Tác giả tưởng tượng, hư cấu nên cả một câu chuyện như muốn đưa thơ trữ tình thoát dần sứ mênh “thi dĩ ngôn chí” của thơ xưa.
ð Những dấu hiệu đổi mới của thơ ca VN theo hướng HĐH. Đó là lý do khiến TĐà được đgiá là “dấu gạch nối giữa hai thời đại thi ca” (HThanh)
Nội dung: Mạnh dạn thể hiện cái tôi cá nhân: ngông, phóng túng, ý thức cao về tài năng, khát khao được khẳng định mình giữa cuộc đời.
 VỘI VÀNG
1. Taùc giaû (1916 -1985)
- Teân khai sinh laø Ngoâ Xuaân Dieäu. Queâ cha ôû Haø Tónh, queâ meï ôû Bình Ñònh, lôùn leân ôû Qui Nhôn. Moãi mieàn ñaát coù aûnh höôûng nhaát ñònh ñeán hoàn thô oâng.
- Tröôùc caùch maïng Xuaân Dieäu laø nhaø thô “môùi nhaát trong caùc nhaø thô môùi”. Sau Caùch maïng, oâng nhanh choùng hoaø nhaäp gaén boù vôùi ñaát nöôùc nhaân daân vaø neàn vaên hoïc daân toäc.
- Ñeå laïi moät söï nghieäp vaên hoïc lôùn vaø coù söùc saùng taïo beàn bó, doài daøo.
- Söï nghieäp vaên hoïc: SGK.
Ä Xuaân Dieäu laø moät nhaø thô lôùn, moät ngheä só lôùn, moät nhaø vaên hoaù lôùn.
 2. Vaên baûn
a. Xuaát xöù: In trong taäp Thô thô (1938)
1. Söï caûm nhaän veà thôøi gian vaø taâm traïng soáng cuûa taùc giaû.
- Quan nieäm coå truyeàn: thôøi gian tuaàn hoaøn vónh cöûu hoaëc luaân hoài
- Ñeán Xuaân Dieäu vaø caùc nhaø thô môùi, do coù söï thöùc tænh yù thöùc caù nhaân neân quan nieäm thôøi gian ñoåi khaùc:
 + Thôøi gian tuyeán tính, moät ñi khoâng trôû laïi. Moãi phuùt troâi qua laø maát ñi vónh vieãn.
 “ Xuaân ñöông tôùi… giaø”
 + Laáy tuoåi treû laøm thöôùc ño thôøi gian. Duø vuõ truï coù vónh vieãn, thôøi gian coù tuaàn hoaøn nhöng “ tuoåi treû chaúng hai laàn thaém laïi”.
 “ Maø xuaân … trôøi”
 + Caûm nhaän thôøi gian gaén lieàn vôùi söï maát maùt chia lìa “ Muøi thaùng naêm… tieãn bieät”.
 + Moãi söï vaät trong vuõ truï ñang töøng giaây, töøng phuùt ngaäm nguøi chia lìa, tieãn bieät moät phaàn ñôøi cuûa mình “ Côn gioù… saép söûa”.
Ä Khoâng theå níu giöõ ñöôïc thôøi gian neân Xuaân Dieäu phaûi soáng “voäi vaøng” taän höôûng nhöõng giaây phuùt tuoåi xuaân cuûa mình vaø taát caû nhöõng gì maø cuoäc ñôøi ban taëng(cho…töôi). Ñoù laø nieàm khao khaùt soáng soâi noåi,maõnh lieät cuûa thanh nieân, tuoåi treû.
2.Quan nieäm veà cuoäc soáng, tuoåi treû, h. phuùc
a. Hình aûnh thieân nhieân vaø söï soáng.
- Phaùt hieän coù moät thieân ñöôøng ngay treân maët ñaát qua söï caûm nhaän ñoäc ñaùo:
 + Hình aûnh ñöôïc gôïi leân raát gaàn guõi, thaân quen, quyeán ruõ ñaày tình töù. Söùc soáng caêng ñaày, moät caûm giaùc ngaát ngaây nhö coù ñoâi, coù löùa, nhö môøi goïi
 “ Cuûa ong böôùm … gaàn”
 + Nhìn thieân nhieân qua laêng kính cuûa tình yeâu, qua ñoâi maét cuûa tuoåi treû neân traøn ngaäp xuaân tình. Laáy con ngöôøi laøm chuaån möïc cho thieân nhieân, quy chieáu thieân nhieân veà veû ñeïp cuûa giai nhaân “ Vaø naøy ñaây … haøng mi”, “ thaùng gieâng… gaàn”, “ hôõi xuaân hoàng… ngöôi”.
 b. Quan nieäm môùi veà cuoäc soáng, tuoåi treû, haïnh phuùc.
- Theá giôùi naøy ñeïp nhaát vì coù con ngöôøi giöõa tuoåi treû vaø tình yeâu.
- Thôøi gian quyù nhaát cuûa ñôøi ngöôøi laø tuoåi treû, maø haïnh phuùc lôùn nhaát laø tình yeâu.
Ä Phaûi bieát thuï höôûng chính ñaùng nhöõng gì maø cuoäc soáng ñaõ ban taëng cho mình, soáng maõnh lieät, soáng heát mình, nhaát laø nhöõng thaùng naêm tuoåi treû. Ñaây laø quan nieäm tích cöïc, ñaäm tính nhaân vaên.

TRÀNG GIANG
1. Tác giả: 
a. Cuộc đời: Huy Cận (1919 - 2005), tên thật Cù Huy Cận, Quê Hương Sơn, Hà Tĩnh.
- Nhỏ học ở quê, sau học trung học ở Huế, 1939 học cao đẳng canh nông ở Hà Nội
- 1942 tham gia mặt trận Việt Minh.
- Sau cách mạng giữ nhiều chức vụ cao trong xã hội và văn hoá.
b. Sáng tác: chia 2 giai đoạn:
- Trước cách mạng tháng Tám: + Tác giả xuất sắc của phong tào thơ mới với tập Lửa thiêng (1937-1940)
+ Thấm đượm nỗi buồn, bơ vơ, hoang vắng, chia lìa
+ Chịu nhiều ảnh hưởng của thơ ca Pháp
- Sau cách mạng: + Sự hoà điệu giữa con người và xã hội, dạt dào niềm vui
+ Tác phẩm: Đất nở hoa (1960), Bài thơ cuộc đời (1963)
- Nghệ thuật: hàm súc, giàu chất suy tưởng, triết lí.
2. Bài thơ: - Xuất xứ: In trong tập Lửa thiêng
- Hoàn cảnh sáng tác:
+ Một buổi chiều mùa thu 1939, HC đứng ở bờ nam bến Chèm, nhìn sang dòng sông Hồng mênh mang và nghĩ về những kiếp người vô định, trôi nổi → sáng tác bài thơ.
1.Nhan đề và lời đề từ: 
a. Nhan đề: - Tràng giang: sông dài
+ Vần “ang” liền nhau: tạo dư âm vang – xa - trầm - lắng → gợi cảm giác mênh mang bát ngát.
+ Âm Hán việt: sắc thái cổ kính, trang trọng.
→ Không chỉ là con sông đơn thuần mà còn là sự triền miên của dòng sông cảm xúc.
b. Lời đề từ: Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài.
- Thâu tóm: + Tình: bâng khuâng, thương nhớ
+ Cảnh: trời rộng, sông dài
- Nét nhạc chủ âm, cảm xúc chủ đạo của bài thơ 
2. Aâm ñieäu chung cuûa toaøn baøi thô.
- Laø noãi buoàn trieàn mieân, voâ taän. Moãi khoå thô laø söï trieån khai khaùc nhau cuûa noãi buoàn.
 a. Khoå 1
- Caâu 1,2: gôïi aán töôïng veà noãi buoàn trieàn mieân keùo daøi theo khoâng gian (traøng giang) vaø thôøi gian (buoàn ñieäp ñieäp).
- Cuûi moät caønh khoâ: ñaûo ngöõ "gôïi noãi buoàn veà kieáp ngöôøi nhoû beù, voâ ñònh.
 b. Khoå 2: Noãi buoàn thaám saâu vaøo caûnh vaät.
- Lô thô, ñìu hiu: töø laùy "gôïi söï buoàn baõ, quaïnh vaéng, coâ ñôn.
- Ngay caû tieáng chôï chieàu ñaõ vaõn ôû moät laøng xa naøo ñaáy cuõng khoâng coù nöõa "taát caû ñeàu vaéng laëng, coâ tòch.
- Naéng xuoáng… coâ lieâu: khoâng gian môû ra ba chieàu roäng, cao, xa " caûnh vaät caøng theâm vaéng laëng, chæ coù soâng daøi, beán leû loi, con ngöôøi trôû neân nhoû beù, rôïn ngôïp tröôùc vuõ truï.
 c. Khoå 3
- Caùnh beøo troâi daït, leânh ñeânh "aán töôïng veà söï chia lìa.
- Khoâng moät chuyeán ñoø, khoâng moät caây caàu 
" khoâng coù boùng daùng con ngöôøi, chæ coù thieân nhieân (bôø xanh) vôùi thieân nhieân (baõi vaøng) xa vaéng, hoang vu.
Ä Khoâng chæ laø noãi buoàn meânh moâng tröôùc trôøi roäng, soâng daøi maø laø noãi buoàn nhaân theá, cuoäc ñôøi.
 d. Khoå 4
- Lôùp… baïc: noãi buoàn thaät traùng leä, ñoäc ñaùo.
- Caùnh chim ñôn leû trong buoåi chieàu taø>< vuõ truï bao la "caûnh roäng, huøngvó vaø buoàn hôn.
Keát luaän:
- Noãi buoàn trong baøi thô laø noãi buoàn cuûa caû moät theá heä soáng ngoät ngaït döôùi thôøithuoäcPhaùp
- Xuaát phaùt töø quan nieäm mó hoïc cuûa caùc nhaø thô laõng maïn (caùi ñeïp soùng ñoâi vôùi caùi buoàn).
3. Böùc tranh thieân nhieân ñaäm maøu saéc coå ñieån maø vaãn gaàn guõi, quen thuoäc.
- Thieân nhieân coå kính, hoang sô ñaäm chaát Ñöôøng thi:
 + Hình aûnh coå ñieån: maây, nuùi, caùnh chim…
 + Vaän duïng töï nhieân loái ñoái.
 + Hieäu quaû cuûa töø laùy.
 + Caùch ngaét nhòp truyeàn thoáng (2/2/3; 4/3).
 + Caâu keát roõ tính coå ñieån nhaát: Thoâi Hieäu nhìn khoùi soùng nhôù queâ höông, Huy Caän khoâng caàn khoùi soùng maø vaãn “dôïn dôïn” nhôù nhaø "Noãi nhôù HC thöôøng tröïc, da dieát, chaùy boûng (hieän ñaïi).
 + Heä thoáng hình aûnh öôùc leä, töôïng tröng(traøng giang, khoùi hoaøng hoân, caùnh chim chieàu…).
- Tuy nhieân laïi coù neùt quen thuoäc, gaàn guõi, phaûng phaát caûnh vaät soâng nöôùc Vieät Nam (doøng soâng, con thuyeàn, caùnh beøo, baõi caùt…)
Chủ đề :
- Bài thơ thể hiện tâm trạng, nổi lòng của tác giả trước thiên nhiên đất nước. Đó là một tâm hồn khao khát giao hoà với con người, đất trời, đồng thời cũng hàm chứa một tình yêu quê hương tha thiết, sâu nặng, thầm kín.
ĐÂY THÔN VĨ DẠ
1. Taùc giaû (1912 -1940)
- Teân khai sinh laø Nguyeãn Troïng Trí, queâ ôû Ñoàng Hôùi (nay laø Quaûng Bình) trong moät gia ñình coâng giaùo ngheøo, cha maát sôùm.
- Soáng ôû Qui Nhôn sau ñoù vaøo Saøi Goøn laøm baùo vôùi nhieàu buùt danh.
- Cuoäc ñôøi chòu nhieàu bi thöông nhöng coù söùc saùng taïo doài daøo, maïnh meõ.
- Taùc phaåm: SGK.
 2. Vaên baûn
- Xuaát xöù: in trong taäp Thô ñieân (1938) sau ñoåi thaønh Ñau thöông.
- YÙ chính: Baøi thô ñöôïc gôïi caûm höùng töø moái tình Cuûa HMT vôùi coâ gaùi ôû Vó Daï. Ñoù laø duyeân côù ñeå nhaø thô baøy toû tình yeâu tha thieát vôùi thieân nhieân, cuoäcsoáng, con ngöôøi.
1. Khoå 1: Caûnh Vó Daï buoåi sôùm mai.
- “Sao anh… Vó”:
 + Lôøi traùch nheï nhaøng cuõng laø lôøi môøi goïi tha thieát cuûa coâ gaùi thoân Vó vôùi nhaø thô (anh).
 + Lôøi nhaø thô töï traùch,töï hoûi mình, lôøi öôùc ao thaàm kín cuûa ngöôøi ñi xa veà laïi thoân Vó.
Ä Caâu thô laø duyeân côù ñeå khôi daäy nhöõng kæ nieäm saâu saéc, ñeïp ñeõ ñaùng yeâu veà con ngöôøi vaø caûnh thoân Vó trong aùnh bình minh. 
* Böùc tranh thoân vó trong hoài töôûng vôùi nhöõng quan saùt tinh teá cuûa nhaø thô:
- “Nhìn naéng … môùi leân”
 + Caùi ñeïp khoâng phaûi do naéng, hay do naéng haøng cau maø do söï haøi hoaø aùnh naéng vaøng röïc rôõ treân haøng cau töôi xanh.
 + Laëp 2 laàn töø naéng: gôïi ñuùng ñaëc ñieåm naéng mieàn trung- naéng nhieàu vaø choùi chang ngay töø luùc bình minh.
 +Naéng môùi leân: trong treûo, tinh khieát- laøm böøng saùng doøng hoài töôûng cuûa nhaø thô.
- “Vöôøn ai … ngoïc”
 + Möôùt: gôïi söï chaêm soùc, veû töôi toát cuûa vöôøn caây cuõng nhö caùi saïch seõ laùng boùng cuûa töøng chieác laù caây döôùi aùnh maët trôøi.
 + Vöôøn ai möôùt quaù: saéc thaùi ngôïi ca.
 + Xanh nhö ngoïc: so saùnh- gôïi hình aûnh laù caây ñöôïc naéng môùi leân chieáu qua coù maøu xanh trong suoát vaø aùnh leân nhö ngoïc.
- “Laù truùc che ngang … chöõ ñieàn”: con ngöôøi xuaát hieän kín ñaùo thaáp thoaùng sau laù truùc (che ngang)- ñuùng vôùi baûn tính ngöôøi Hueá.
ÄKL: Caûnh xinh xaén, ngöôøi phuùc haäu. Thieân nhieân vaø con ngöôøi haøi hoaø vôùi nhau.
2. Khoå 2: Caûnh trôøi, maây, soâng nöôùc thoân Vó vaøo ñeâm traêng.
- “Gioù theo loái gioù, maây ñöôøng maây”: Söï chuyeån ñoäng ngöôïc chieàu cuûa gioù maây laøm taêng söï troáng vaéng cuûa khoâng gian (thieân nhieân rôøi raïc, khoâng haøi hoaø)
- “Doøng nöôùc… lay”: raát ít maây vaø gioù neân doøng doâng laëng leõ buoàn thiu vaø coû caây chæ lay ñoäng nheï.
Ä Hình aûnh ñeïp nhöng laïnh leõo phaûng phaát taâm traïng buoàn coâ ñôn cuûa nhaø thô tröôùc cuoäc ñôøi.
- “Thuyeàn ai … toái nay”:
 + Beán soâng traêng: Khoâng phaûi doøng soâng cuûa soùng nöôùc maø laø doøng soâng laáp laùnh aùnh traêng vaøng" laøm cho khoâng gian theâm hö aûo, meânh mang.
 + Con thuyeàn: voán coù thöïc trôû thaønh hình aûnh cuûa moäng töôûng ñeå chôû traêng veà moät nôi naøo ñoù trong mô.
Ä Nhaø thô phaùc hoaï neùt ñeïp nhaát cuûa soâng Höông: thô moäng, huyeàn aûo döôùi aùnh traêng.
 + Mong muoán con thuyeàn chôû traêng veà kòp toái nay- buoàn, coâ ñôn muoán taâm söï vôùi traêng vaø chæ coù traêng môùi hieåu ñöôïc nhaø thô.
* KL: Haøn Maëc Töû yeâu Hueá nhöng caûnh vaø con ngöôøi xöù Hueá khoâng hieåu, khoâng ñaùp laïi tình yeâu aáy neân nhaø thô phaûi taâm söï vôùi vaàng traêng- aùnh traêng xoa dòu noãi xoùt xa vaø laøm con ngöôøi bôùt coâ ñôn.
3. Khoå 3: Taâm söï cuûa nhaø thô vôùi ngöôøi xöù Hueá.
- Khaùch ñöôøng xa: ñieäp ngöõ- laø chuû theå tröõ tình (nhaø thô)- chæ laø khaùch trong mô.
- “Aùo em traéng quaù nhìn khoâng ra”:
 + Taû thöïc: Hueá naéng nhieàu, möa nhieàu laém söông khoùi (ñeàu maøu traéng)+ aùo em traéng " Chæ thaáy boùng ngöôøi thaáp thoaùng, môø aûo.
 + Töôïng tröng cho bao caùi huyeàn hoaëc cuûa cuoäc ñôøi ñang laøm cho tình ngöôøi khoù hieåu, xa vôøi.
Ä Haøn Maëc Töû ñaém say caûnh ñeïp Hueá ñeán möùc hoaø nhaäp vaøo caûnh; noùi ñeán veû ñeïp cuûa coâ gaùi Hueá, nhaø thô nhö luøi ra xa moät khoaûng caùch môø mòt söông khoùi khieán cho ngöôøi chæ coøn laø boùng aûnh nhaït nhoaø.
- “Ai”: ñaïi töø phieám chæ
 + Tình ngöôøi xöù Hueá coù ñaäm ñaø hay khoâng, hay cuõng môø aûo, choùng tan nhö söông khoùi.
 + Ngöôøi xöù Hueá coù bieát chaêng tình caûm cuûa nhaø thô heát söùc thaém thieát, ñaäm ñaø.
Ä Laøm taêng noãi coâ ñôn, troáng vaéng cuûa taâm hoàn tha thieát yeâu thöông con ngöôøi vaøcuoäcñôøi
Đây thôn Vĩ Dạ trước hết là một bài thơ về tình yêu. Xuyên qua sương khói hư ảo của tình yêu mơ mộng là tình yêu thiết tha, đằm thắm với đất nước quê hương. Với việc khơi gợi lên tình cảm chung của nhiều người như thế, bài thơ diễn tả tâm trạng riêng của tác giả lại tạo được sự cộng hưởng rộng rãi và lâu bền trong tâm hồn của các thế hệ độc giả.
CHIEÀU TOÁI
(Hoà Chí Minh)
2. Hai caâu ñaàu: Böùc tranh thieân nhieân vaø caûm xuùc nhaø thô.
 a. Böùc tranh thieân nhieân: 2 hình aûnh.
- Caùnh chim moûi (quyeän ñieåu): hình aûnh öôùc leä ñeå taû buoåi chieàu "caùnh chim vöøa mang yù nghóa khoâng gian (röøng nuùi), vöøa mang yù nghóa thôøi gian (buoåi chieàu).
- Choøm maây leû loi troâi löûng lôø (coâ vaân maïn maïn): hình aûnh mang ñaäm chaát Ñöôøng thi. Gôïi caùi cao, roäng" caûnh chieàu toái aâm u, hiu quaïnh.
Ä Khung caûnh thieân nhieân ñöôïc phaùc hoaï baèng buùt phaùp coå ñieån (duøng ñieåm noùi dieän, laáy ñoäng taû tónh) 
b. Caûm xuùc nhaø thô:
- “Quyeän ñieåu”(caùnh chim moûi):söï caûm nhaän saâu saéc traïng thaùi beân trong cuûa söï vaät"söï töông ñoàng giöõa caùnh chim vôùi con ngöôøi"söï hoaø hôïp, caûm thoâng giöõa taâm hoàn nhaø thô vôùi thieân nhieân, theå hieän tình yeâu cuûa Baùc vôùi moïi söï soáng treân ñôøi
- Chim bay veà toå" nieàm öôùc mong sum hôïp.
- “Coâ vaân maïn maïn”:
 + Taâm hoàn ung dung thö thaùi.
 + Taâm traïng coâ ñôn, leû loi, lang thang troâi daït choán queâ ngöôøi.
Ä Hai caâu thô thaám thía noãi buoàn: caûnh buoàn, ngöôøi buoàn ñoàng thôøi cuõng theå hieän baûn lónh kieân cöôøng cuûa ngöôøi chieán só- coù yù chí nghò löïc, phong thaùi ung dung, töï chuû, töï do hoaøn toaøn veà tinh thaàn.
3. Hai caâu cuoái: Böùc tranh cuoäc soáng.
- Con ngöôøi hieän leân nhö laø trung taâm cuûa böùc tranh thieân nhieân (caâu 3).
- “Coâ gaùi xoùm nuùi xay ngoâ”: hình aûnh lao ñoäng giaûn dò " Toaùt leân veû treû trung, khoeû maïnh, soáng ñoäng. Noù ñöa laïi cho ngöôøi ñi ñöôøngchuùt nieàm vui, hôi aám cuûa söï soáng.
- Pheùp ñieäp lieân hoaøn “ma bao tuùc- bao tuùc ma hoaøn” " voøng quay maûi mieát cuûa coái xay " cuoäc soáng lao ñoäng caàn maãn, vaát vaû ] söï quan taâm, tình thöông cuûa Baùc vôùi nhöõng ngöôøi lao ñoäng ngheøo.
- Khoâng gian thu heïp daàn: trôøi "coâ gaùi xay ngoâ " beáp löûa; Thôøi gian vaän ñoäng: chieàu (caùnh chim, laøn maây) "toái (beáp löûa).
- Hình aûnh beáp löûa hoàng: gôïi öôùc mô thaàm kín veà maùi aám gia ñình "taâm hoàn vöôït leân treân hoaøn caûnh khaéc nghieät.
- Töø “hoàng”- thi nhaõn: hình aûnh aám aùp, böøng saùng " nieàm laïc quan yeâu ñôøi vaø tình yeâu thöông nhaân daân cuûa Baùc.
TỪ ẤY
1. Tiểu sử. Tố Hữu (1920-2002), tên khai sinh Nguyễn Kim Thành.
- Quê: Phù Lai, Quảng Thọ, Quảng Điền, TT- Huế
- Lúc nhỏ : học trường Quốc Học Huế
- 1938, 18 tuổi được kết nạp vào ĐCS. Từ đó, sự nghiệp thơ ca gắn liền với sự nghiệp cách mạng. 
2. Bài thơ:
 a. Tập thơ Từ ấy
- Phản ánh chặng đường của Tố Hữu trong đấu tranh cách mạng từ khi giác ngộ lí tưởng đến Cách mạng tháng Tám.
- Tiếng hát hân hoan nồng nhiệt của một thanh niên trí thức khát khao lẽ sống, say mê lí tưởng, hăng hái đấu tranh cách mạng.
b. Hoàn cảnh sáng tác 
- Nằm trong phần Máu lửa, thuộc tập thơ Từ ấy.
- Sáng tác khi Tố Hữu gặp lí tưởng của Đảng cộng sản.
- Bài thơ đề từ của tập thơ, định hướng cuộc đời và con đường thơ ca của Tố Hữu
→ Tuyên ngôn nghệ thuật và lẽ sống của nhà thơ.
1. Niềm vui sướng say mê khi giác ngộ LT CS .
- Câu 1-2 : “từ ấy …./ Mặt trời…”
+ Từ ấy : điểm nhìn từ hiện tại về quá khứ, mốc thời gian có ý nghĩa quan trọng, là bước ngoặt trong cuộc đời hoạt động c/m và sáng tạo nghệ thuật.
+ Hình ảnh ẩn dụ- biểu tượng – so sánh ngầm : Nắng hạ, mặt trời chân lí …chỉ cho lý tưởng cộng sản. Một sự liên kết sáng tạo giữa h/ả và ngữ nghĩa .
® Mặt trời LT CS xhiện, chiếu ánh nắng sáng bừng như mùa hạ, là chân lý csống đang dẫn dắt nhân quần đi tới, xua tan ý thức hệ TTS mơ hồ của tg.
- Câu 3- 4 : “Hồn tôi…/Rất đậm…”
+ Bút pháp lãng mạn và giàu hình ảnh so sánh : Tâm hồn = vườn hoa lá đậm hương, rộn tiếng chim . Á/s LT mang sự sống đến cho t/hồn tg đâm chồi, nảy lộc, nở hoa, rộn ràng chim đua nhau ca hát.
 Þ Với nhiều biện pháp NT đặc sắc, nhiều h/ả tuyệt đẹp giàu ý nghĩa và đậm chất lmạn, nhịp thơ thay đổi ® thể hiện niềm vui sướng, say mê vô hạn của tg khi được giác ngộ LT CS, được đứng vào hàng ngũ những người CS. LT CS tiếp thêm sức sống cho con người, làm cho con người thêm yêu đời, yêu cuộc sống ® Vẻ đẹp và sức sống của LT CS, của tâm hồn cũng là vẻ đẹp của tâm hồn thơ TH.
2. Tg bhiện những nthức mới về lẽ sống ( Khổ 2)
- Dùng động từ và ngoa dụ : Buộc lòng, trang trải lòng ® tác giả khéo léo chuyển hình ảnh mang nghĩa trừu tượng thành cụ thể để thể hiện nhận thức 
- Dùng ẩn dụ: H/ả “khối đời”: chỉ qchúng đông đảo.
- Trong quan niệm lẽ sống ( C1, 2), tác giả nhận thức và khẳng định lẽ sống cho mình là hài hoà giữa cái “tôi” cá nhân và cái “ta” chung của cộng đồng quần chúng ( g/c TTS đề cao cá nhân) ® sự đồng cảm sâu xa với hoàn cảnh của từng con người.
- Trong qn tình yêu thương (C 3,4), ta thấy ty thương con người của tác giả k0 chung chung mà cụ thể rõ ràng . Đó là ty thương g/cấp: Hồn tôi gần gũi với bao hồn khổ, gần gũi mặn nồng với khối đời .
 Þ Một qn lẽ sống đúng đắn, tuyệt đẹp !.Từ lẽ sống đẹp đã được xác định, tác giả tìm thấy niềm vui, sức mạnh cuộc sống bằng cả nthức, tcảm trong sáng.
 Đây cũng là sự khẳng định mối liên hệ máu thịt giữa vhọc với csống, nhất là với số đông cần lao.
3. Sự chuyển biến sâu sắc trong tcảm của tác giả
“ Tôi đã là .../Là con của .../Là anh .../Là em...”
- Điệp từ : là : Lời khẳng định dứt khoát
- Con, anh, em : Chỉ tình cảm gắn bó máu thịt như anh em một nhà.
- Điệp từ “vạn” là số từ ước lệ- chỉ số đông qchúng 
- Kiếp phôi pha, em nhỏ cù bất cù bơ : Chỉ quần chúng cần lao, bất hạnh khổ đau, không nơi nương tựa rất đáng thương.
→ Tg vốn là thanh niên TTS với tcảm ích kỉ nhờ giác ngộ LTCS đã giúp cho tgiả vượt qua tcảm hẹp hòi trước đó để có được ty bao la của g/cấp cần lao.
-Tác giả bộc lộ lòng căm giận cuộc đời cũ bất công ngang trái. Ghét và yêu thật rõ ràng, tác giả nguyện sẽ hoạt động cách mạng. Và sáng tạo nghệ thuật để phản ánh, bênh vực, đồng cảm, góp phần chở che nhưng con người đồng cảnh, đồng cảm.
 Þ Một sự chuyển biến tình cảm sâu sắc dứt khoát.
	LAI TÂN
	Hồ Chí Minh
 -Hcảnh stác: Bài thơ được stác trong khoảng bốn tháng đầu của thgian HCM bị giam giữ tại các nhà tù của bọn Quốc dân đảng TQ ở Quảng Tây.
 -Mảng đề tài : Bài thơ thuộc mảng thơ hướng ngoại, nội dung phê phán nhà tù và xã hội Trung Quốc với nghệ thuật châm biếm sắc sảo.
 2/Chân dung tầng lớp chóp bu ở Lai Tân:
 -Ba câu thơ đầu là ba nét vẽ rạch ròi chân dung của những kẻ đứng đầu trong bộ máy quản lí nhà tù của Tưởng Giới Thạch ở Lai Tân:
Ban trưởng: ngày ngày đánh bạc.
Cảnh trưởng: ăn tiền của phạm nhân.
Huyện trưởng: chong đèn làm việc công ( Việc mờ ám - hút thuốc phiện? )
 -Lần lượt từng tên, hiện ra rõ mồn một, tất cả đều thối nát, đều hoàn toàn vô trách nhiệm. Đó là những kẻ đại diện thực thi , bảo vệ công lí, pháp luật nhưng hành vi lại phi pháp.
 -Nhà tù là nơi cải hoá người xấu thành người tốt nhưng với những kẻ cai quản nhà tù như thế kia thì thực chất của loại nhà tù nàylà gì là điều dễ hiểu .Một kiểu nhà tù như thế với những kẻ cai quản như thế thì làm sao xã hội có thể thái bình thực sự được.
 3/Đòn đả kích của tác giả:
 -Tưởng rằng kết bài sẽ là một lời buộc tội gay gắt nhưng câu thơ cuối buông ra lại quá nhẹ nhàng, mát mẻ. Đại loạn thế, thối nát thế mà “Trời đất Lai Tân vẫn thái bình”.
 - “Thái bình” là nhãn tự, là trục hút châm biếm của cả bài thơ. Hoá ra tình trạng ấy là chuyện bình thường, chuyện bản chất của guồng máy cai trị nơi đây. “Chỉ một chữ ấy mà xé toang tất cả sự “thái bình” dối trá nhưng thực sự là “đại loạn bên trong”.
 -Không “đao to búa lớn” mà theo như cách dân gian thường nói là “Mát nước thối cỏ”, lối châm biếm nhẹ nhàng, mát mẻ của HCM đã có tác dụng lật tẩy bchất của cả bộ máy nhà nước ở Lai Tân.Qủa là một đòn đã kích độc đáo và bất ngờ TƯƠNG TƯ (Nguyễn Bính)                                                                    
Nguyễn Bính (1918 – 1966)
- Trước 1945: Là nhà thơ Mới- từng đạt giải thưởng của Tự lực văn đoàn( 1937)
- Sau 1945: Tham gia C/m - tiếp tục làm văn nghệ và báo chí - Được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh ( 2000)
- Thơ NBính:  - Vẻ đẹp “chân quê”
                        - Sở trường là thể lục bát 
- Bài thơ: + Rút trong tập Lỡ bước sang ngang
+ Sự tương tư, nhớ nhung trong tình yêu được thể hiện bằng thể thơ lục bát.
2. Đọc – hiểu: 
a. Tương tư: - Nỗi nhớ nhung của những người yêu nhau.
- Người mang tâm trạng: chàng trai thôn Đoài → thụ động → Tạo tình huống để bộc bạch nỗi niềm một cách tự nhiên
- Đối tượng hướng tới: cô gái thôn Đông.
b. Nghệ thuật thể hiện nỗi nhớ: 
- Nỗi nhớ: + Là cảm hứng chủ đạo, mang nhiều cung bậc, trạng thái: ngồi nhớ, chín nhớ mười mong.
+ Bao trùm: 
 * Không gian: thôn Đoài, thôn Đông, gió mưa → tạo 2 nỗi nhớ song hành.
 * Thời gian: ngày qua ngày lại.. lá xanh .. lá vàng 
- Cách bày tỏ: + Kể lể: băn khoăn hờn dỗi → than thở → hờn trách mát mẻ → nôn nao mơ tưởng → ước vọng xa xôi: đan cài, lồng ghép, chuyển hóa tự nhiên chân thực.
+ Cấu trúc: 1 người ... 1 người: số hóa, cụ thể hóa cái trừu tượng trong ca dao → nỗi nhớ cách