Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học môn Địa lí 4
Bạn đang xem nội dung tài liệu Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học môn Địa lí 4, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
PhÇn I: §Æt vÊn ®Ò 1.Cơ sở lí luận. Nh chóng ta ®· biÕt thÕ kØ XXI víi bèn ®Æc trng c¬ b¶n lµ “ Toµn cÇu ho¸ - V¨n minh trÝ tuÖ -Kinh tÕ tri thøc - C«ng nghÖ th«ng tin”. HiÖn nay gi¸o dôc níc ta ®· vµ ®ang tiÕn hµnh ®æi míi tõ môc tiªu, ch¬ng tr×nh, s¸ch gi¸o khoa, ph¬ng ph¸p d¹y häc vµ ph¬ng tiÖn gi¶ng d¹y. Trong ®ã ®æi míi c¸ch d¹y vµ häc ®ang lµ vÊn ®Ò rÊt cÊp thiÕt ®îc nhiÒu ngêi quan t©m. Nãi ®Õn ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¸o viªn kh«ng thÓ kh«ng t¨ng cêng sö dông c¸c ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc hiÖn ®¹i vµ ®Æc biÖt lµ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin. Môc tiªu gi¸o dôc trong thêi ®¹i míi kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc truyÒn thô nh÷ng kiÕn thøc, kÜ n¨ng cã s½n cho häc sinh mµ ®iÒu ®Æc biÖt quan träng lµ ph¶i båi dìng cho hä n¨ng lùc s¸ng t¹o, n¨ng lùc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®Ó tõ ®ã cã thÓ s¸ng t¹o ra nh÷ng tri thøc míi, ph¬ng ph¸p míi gãp phÇn lµm giµu thªm kiÕn thøc cña nh©n lo¹i. Trong bµi viÕt nãi vÒ nh÷ng ®Þnh híng ph¸t triÓn gi¸o dôc ViÖt Nam thêi k× c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ cña Phã gi¸o s tiÕn sÜ Vò Träng Rü cã nãi: Néi dung gi¸o dôc ph¶i ph¸n ¸nh c¸c thµnh tùu míi nhÊt cña khoa häc. Ph¬ng tiÖn gi¸o dôc ph¶i dùa trªn c¬ së øng dông c«ng nghÖ th«ng tin truyÒn th«ng më ra nh÷ng kh¶ n¨ng míi hç trî cho qu¸ tr×nh häc tËp. Mét x· héi ph¸t triÓn ®ßi hái nh÷ng chñ nh©n t¬ng lai ph¶i lµ nh÷ng con ngêi n¨ng ®éng, s¸ng t¹o,d¸m nghÜ, d¸m lµm. 2.Cơ sở thực tiễn Để áp ứng được những mục tiêu cña ngµnh gi¸o dục trong thời đại mới vµ nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong gi¸o dôc vµ thùc hiÖn chØ thÞ sè 55/2008/CTBGD§T cña Bé trëng Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o c¸c c¬ së gi¸o dôc ®· t¨ng cêng gi¶ng d¹y ®µo t¹o øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong ngµnh giai ®o¹n 2008 – 2012. ChÝnh v× vËy mµ n¨m häc 2010 - 2012 ®îc coi lµ n¨m häc ®Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong tÊt c¶ c¸c trêng häc.HiÖn nay viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo d¹y häc ®· trë nªn phæ biÕn ë c¸c trêng häc, cÊp häc trªn c¶ níc. Mét bµi gi¶ng b»ng Power Point chÝnh lµ néi bµi d¹y ®îc thiÕt kÕ tr×nh bµy víi sù trî gióp cña phÇn mÒn Power Point vµ c¸c c«ng cô kÜ thuËt kh¸c. Tuy vậy việc ứng dụng phần mền Power Point vào dạy học ở các trường vùng nông thôn như trường tôi còn hạn chế so với các trường ở thành thị. Do nhiều nguyên nhân như thiếu về cơ sở vật chất, trang thiết bị và đặc biệt là trình độ tin học của giáo viên còn hạn chế nên hiệu quả giáo dục cũng chưa đạt được như mong muốn. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ nµy,trong n¨m häc qua t«i ®· tr¨n trë ®Ó khai th¸c nh÷ng thµnh tùu cña c«ng nghÖ th«ng tin vµo gi¶ng d¹y nhiÒu bé m«n trong ®ã cã m«n ®Þa lÝ líp 4. ChÝnh v× nh÷ng lÝ do trªn nªn t«i ®· ®Õn víi ®Ò tµi “Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học môn Địa lí 4” 3. §èi tîng nghiªn cøu. Häc sinh líp 4b do t«i chñ nhiÖm. T¹i trêng TiÓu häc TrÞnh X¸ - HuyÖn B×nh Lôc 4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: - §äc tµi liÖu - §iªu tra kh¶o s¸t. - So s¸nh ®èi chiÕu - So s¸nh kÕt qu¶. PhÇn II: Néi dung 1. C¬ së lÝ luËn 2. KÜ thuËt tù thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö th«ng qua phÇn mÒn Power Point. Kh«ng ph¶i mäi bµi häc ®Òu cã thÓ sö dïng phÇn mÒn Power Point mét c¸ch cã lîi v× thÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö yªu cÇu tr×nh bµy néi dung lÝ thuyÕt hÕt søc c« ®äng vµ ®îc minh ho¹ sinh ®éng ( nghÜa lµ trªn mµn h×nh chØ ®îc thÓ hiÖn rÊt Ýt ch÷, nhng ph¶i chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vµ ®¸p hình ảnh sinh động. Phần câu hỏi và đáp ¸n tr¶ lêi còng ®îc thÓ hiÖn trong mçi slide theo chuÈn mùc s ph¹m. Bởi vậy, khi xây dựng bài giảng điện tử phải tuân theo các bước sau: Bíc 1: Chän bµi gi¶ng thÝch hîp Gi¸o viªn cÇn lùa chän bµi gi¶ng cho thÝch hîp víi nh÷ng bµi gi¶ng cã néi dung ng¾n kh«ng nhiÒu kiÕn thøc míi th× d¹y theo ph¬ng ph¸p truyÒn thèng sÏ thuËn lîi h¬n cho häc sinh . Bíc 2: LËp dµn ý tr×nh bµy §©y lµ bíc quan träng cã 3 néi dung chñ yÕu mµ gi¸o viªn nhÊt thiÕt ph¶i h×nh dung râ rµng Thø nhÊt: Lµ phÇn kiÕn thøc cèt lâi sÏ ®îc tr×nh bµy mét c¸ch ng¾n gän vµ c« ®äng. Thø hai: C¸c c©u hái, ho¹t ®éng häc tËp vµ bµi tËp häc sinh cÇn thùc hiÖn Thø ba: H×nh ¶nh ( TÜnh vµ ®éng),©m thanh, s¬ ®å, b¶ng biÓu sÏ sö dông ®Ó minh ho¹ kiÕn thøc hay gióp häc sinh thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng häc tËp. Bíc 3: Thiết kế bài giảng trên Power Point (Office 2003) Thao tác 1: Khởi động chương trình Start/ Pr ograms/ Microsoft Power Point Thao t¸c 2:Chän khu«n mÉu Slide ( Slide Design) + T¹o tÖp tin tr×nh diÔn: File/New + Chän khu«n mÉu Slide: Format – Slide Design Thao t¸c 3: NhËp d÷ liÖu + NhËp d÷ liÖu lµ Tetx C¸ch 1:T¹o Tetx tõ Slide layout C¸ch 2: T¹o tõ Tetx box ( Insert- Text box) C¸ch 3: T¹o tõ ch÷ nghÖ thuËt Word Art ( Insert- Piture- Wort Art) NhËp d÷ liÖu lµ tranh ¶nh Thao t¸c Chän ¶nh trong Clip Art Insert/ Piture/ Clip Art Chän ¶nh tõ mét th môc nµo ®ã Insert/ Piture/From File NhËp d÷ liÖu lµ b¶ng ( Table) Insert/ Table NhËp d÷ liÖu lµ b¶ng ®å thÞ, biÓu ®å (Chart) Insert/ Chart NhËp d÷ liÖu lµ s¬ ®å ( Diagram) Insert/ Diagram NhËp ®o¹n phim.©m thanh ( Movies and sound) Insert/ Movies and sound Chän ®o¹n phim tõ File trong m¸y Môc Movie from file Chän ®o¹n ©m thanh tõ File trong m¸y Môc sound from file Ghi ©m tõ Mic Record sound a) X¸c ®Þnh môc ®Ých, yªu cÇu bµi d¹y. §©y lµ bíc quan träng ®Çu tiªn tríc khi thiÕt kÕ mét bµi d¹y trªn phÇn mÒn Power Point . Qua bµi häc nµy cÇn ph¶i h×nh thµnh cho häc sinh nh÷ng yªu cÇu vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng g×? b) X¸c ®Þnh râ néi dung d¹y häc Gi¸o viªn cÇn ®äc kÜ néi dung bµi d¹y ®Ó ph©n ®Þnh râ vµ lîng ho¸ cô thÓ tõng néi dung d¹y häc thµnh nh÷ng ®¬n vÞ kiÕn thøc nhá h¬n,cô thÓ h¬n nh»m truyÒn ®¹t cho häc sinh mét c¸ch ®Çy ®ñ,chÝnh x¸c vµ hiÖu qu¶ c¸c néi dung d¹y häc ®ã Nªn x¸c ®Þnh cô thÓ xem néi dung d¹y häc nµo cÇn ®a lªn tr×nh chiÕu?Néi dung Êy chøa trong mÊy slide c) X¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p vµ x©y dùng tiÕn tr×nh tiÕt d¹y CÇn x¸c ®Þnh vµ vËn dông hiÖu qu¶ c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc thÝch hîp khi sö dông m¸y chiÕu. Khi nµo sö dông ph¬ng ph¸p trùc quan, ph¬ng ph¸p th¶o luËn nhãm, ph¬ng ph¸p ®ãng vai, ph¬ng ph¸p vÊn ®¸p?... TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß ph¶i nhÞp nhµng víi néi dung tr×nh chiÕu. TiÕn hµnh bµi häc ®ã cÇn thùc hiÖn qua mÊy bíc gåm nh÷ng ho¹t ®éng nµo? Mçi ho¹t ®éng d¹y häc cÇn thùc hiªn nh÷ng nhiÖm vô g×? CÇn ®¹t ®îc môc tiªu nµo cña bµi häc. d) T×m t liÖu v¨n b¶n, t liÖu h×nh ¶nh ©m thanh vµ chuÈn bÞ c«ng cô biªn so¹n. T liÖu cã thÓ t×m tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau trong s¸ch b¸o,t¹p chÝ råi nhËp vµo m¸y b»ng c¸ch sö dông m¸y scanner vµ c¸c phÇn mÒn kh¸c ®Æc biÖt lµ t×m t liÖu h×nh ¶nh trªn m¹ng Internet. Trong qu¸ tr×nh su tÇm t liÖu h×nh ¶nh, ©m thanh ®iÒu quan trong nhÊt lµ viÖc x¸c ®inh môc ®Ých häc tËp cña tõng h×nh ¶nh hoÆc ng÷ liÖu v¨n b¶n mµ ta ®a vµo c¸c slide. NghÜa lµ gi¸o viªn cÇn h×nh dung ra nh÷ng biÖn ph¸p ho¹t ®éng gióp häc sinh khai th¸c néi dung c¸c t liÖu Êy gióp c¸c em suy nghÜ kh¸m ph¸ kiÕn thøc míi hoÆc luyÖn tËp thùc hµnh kÜ n¨ng häc tËp. d) ViÕt gi¸o ¸n ®iÖn tö. §©y lµ mét ho¹t ®éng ®ßi hái nhiÒu kÜ thuËt sö dung m¸y tÝnh,®Æc biÖt lµ phÇn mÒn Power Point . Sau ®©y t«i xin ®a ra mét vµi mÑo ®Ó cã thÓ so¹n mét gi¸o ¸n ®iÖn tö nhanh vµ hiÖu qu¶. Chän phÇn Auto Content Wizard cho mét phiªn tr×nh diÔn chuyªn nghiÖp, kh«ng dïng c¸c slide rêi v× mÊt nhiÒu thêi gian. So¹n mét slide néi dung thËt hoµn chØnh vÒ mäi mÆt Texbox c¸c Animation tuú ý ( hiÖu øng) c¸c Font ch÷ vµ cì ch÷, mµu nÒn , sau ®ã coppy toµn bé slide nµycho c¸c trang sau chØ cÇn thay ®æi phÇn Tetx néi dung, tÊt c¸c ý tuú chän sÏ ®îc gi÷ nguyªn,kh«ng cÇn chän l¹i. 2. Thùc tr¹ng viÖc d¹y - häc ®Þa lÝ Môc tiªu cña d¹y ®Þa lÝ 4 lµ h×nh thµnh cho häc sinh mét sè biÓu tîng, kh¸i niÖm, mèi quan hÖ ®Þa lÝ ®¬n gi¶n vµ bíc ®Çu h×nh thµnh rÌn luyÖn mét sè kÜ n¨ng ®Þa lÝ. * BiÓu tîng ®Þa lÝ lµ h×nh ¶nh vÒ sù vËt hoÆc hiÖn tîng ®Þa lÝ ®îc tri gi¸c ph¶n ¸nh vµo trong ý thøc cña häc sinh , ®îc gi÷ l¹i trong trÝ nhí vµ cã kh¶ n¨ng t¸i t¹o theo ý muèn. 2* Ph¬ng ph¸p h×nh thµnh biÓu tîng ®Þa lÝ tèt nhÊt ®èi víi häc sinh lµ cho c¸c em quan s¸t trùc tiÕp ®èi tîng hoÆc qua tranh ¶nh,b¨ng h×nh. §Æc biÖt tranh ¶nh cã vai trß rÊt lín trong viÖc t¹o biÓu tîng ®Þa lÝ.Gi¸o viªn sö dông tranh ¶nh ®Ó minh ho¹ cho lêi gi¶ng, tæ chøc cho häc sinh lµm viÖc víi tranh ¶nh ®Ó ph¸t hiÖn c¸c ®Æc ®iÓm, dÊu hiÖu cña hiÖn tîng ®Þa lÝ qua tranh ¶nh. Trªn thùc tÕ sè lîng tranh ¶nh ®îc trang bÞ rÊt Ýt, chØ cã mét sè tranh ¶nh minh ho¹ trong s¸ch gi¸o khoa, nh÷ng bøc tranh ®îc dïng ®Ó lµm ph¬ng tiÖn cho gi¸o viªn gi¶ng d¹y th× kÝch thíc nhá nªn khi cho häc sinh quan s¸t trªn líp nh÷ng em ngåi xa th× nh×n kh«ng râ.Do kh«ng ®îc quan s¸t râ nªn khi häc sinh m« t¶ l¹i cßn s¬ sµi mµ chñ yÕu c¸c em nh¾c l¹i kiÕn thøc trong s¸ch gi¸o khoa mét c¸ch m¸y mãc. ChÝnh nh÷ng nguyªn nh©n nµy ®· h¹n chÕ ®Õn viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc, lµm cho c¸c giê häc ®Þa lÝ trë nªn tÎ nh¹t, kh« khan, häc sinh kh«ng høng thó tiÕp thu kiÕn thøc v× vËy cã nh÷ng giê d¹y nÕu gi¸o viªn kh«ng cã s¸ng kiÕn kinh nghiÖm ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc sÏ khã ®¹t ®îc môc tiªu bµi häc ®Ò ra. 3. C¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng giê häc m«n ®Þa lÝ Sö dông c«ng nghÖ th«ng tin ®a ph¬ng tiÖn sÏ kh¾c phôc ®îc phÇn nhiÒu c¸c khã kh¨n trªn gióp cho giê häc trë nªn sinh ®éng hÊp dÉn, g©y ®îc kh«ng khÝ hµo høng tiÕp thu kiÕn thøc míi vµ yªu thÝch m«n häc cho häc sinh. 3.1 Sö dông c¸c ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i trong giê häc. T«i ®· m¹nh d¹n sö dông c¸c ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i nh m¸y vi tÝnh, m¸y chiÕu ®a n¨ng, camera víi sù trî gióp cña phÇn mÒm Power Point vµo d¹y häc m«n ®Þa lÝ 4. T«i muèn tæ chøc ho¹t ®éng häc tËp tÝch cùc b»ng c¸ch liªn kÕt h×nh ¶nh víi lêi nãi mét c¸ch tù nhiªn b»ng c¸ch vËn dông h×nh ¶nh vµ ng«n ng÷ c« ®äng trªn c¸c slide Power Point ®Ó kh¬i gîi kÝch thÝch sù liªn tëng vµ tëng tîng cña häc sinh (sù liªn tëng vµ tëng tîng cã thÓ t¹o ra nhiÒu c¸ch thøc suy nghÜ vµ d¹y ho¹t ®éng häc tËp) Néi dung chñ yÕu cña bµi d¹y ®ßi hái ph¶i më réng vµ chøa ®ùng mét sè ý tëng cã thÓ khai th¸c thµnh t×nh huèng cã vÊn ®Ò. §Ó gióp c¸c em cã ®iÒu kiÖn quan s¸t tèt t«i ®· khai th¸c c¸c h×nh ¶nh, b¨ng h×nh trªn m¹ng Internet, bëi c¸c h×nh ¶nh cã gi¸ trÞ thùc, bëi h×nh d¹ng, kÝch thíc mµu s¾c cã ®é chÝnh x¸c cao, ®¸p øng ®îc tÝnh khoa häc, tÝnh s ph¹m vµ yÕu tè thÈm mÜ. ViÖc sö dông dÞch vô t×m kiÕm th«ng tin trªn m¹ng Internet sÏ gióp cho qu¸ tr×nh d¹y häc trë nªn khoa häc h¬n,hÊp dÉn h¬n. VD1: §Ó h×nh thµnh biÓu tîng rõng rông l¸ vµo mïa kh« ( rõng khép) hay rõng rËm nhiÖt ®íi ë bµi 8: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña ngêi d©n ë Hoµng Liªn S¬n t«i cho häc sinh quan s¸t ¶nh chôp rõng khép vµ rõng nhiÖt ®íi trªn m¸y chiÕu sau ®ã yªu cÇu häc sinh quan s¸t vµ th¶o luËn nhãm 2 ®Ó nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm cña c¸c lo¹i rõng nµy Rõng khép Rõng rËm Sau khi häc sinh quan s¸t, th¶o luËn ®· rót ra ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm cña hai lo¹i rõng nµy nh: §Æc ®iÓm rõng khép §Æc ®iÓm rõng rËm nhiÖt ®íi - rõng tha. - chØ cã 1 lo¹i c©y - l¸ rông vµo mïa kh« - rõng rËm - cã rÊt nhiÒu c©y - VÝ dô 2: §Ó h×nh thµnh biÓu tîng d·y nói Hoµng Liªn S¬n t«i cho häc sinh quan s¸t h×nh ¶nh d·y nói Hoµng Liªn S¬n lÊy tõ trªn m¹ng yªu cÇu c¸c em quan s¸t thËt kÜ råi rót ra kÕt luËn:D·y Hoµng Liªn S¬n lµ d·y nói cao,®å sé, cã nhiÒu ®Ønh nhän, sên nói dèc thung lòng hÑp vµ s©u. H×nh ¶nh su tÇm d·y nói Hoµng Liªn S¬n - Cho häc sinh quan s¸t ®Ønh Phan -xi -p¨ng vµ ®äc c¸c th«ng tin trªn h×nh tõ ®ã häc sinh n¾m ®îc d·y Hoµng Liªn S¬n cã ®Ønh Phan- xi- p¨ng cao nhÊt níc ta vµ ®îc gäi lµ “nãc nhµ” cña Tæ quèc. §Ønh Phan - xi - p¨ng HoÆc khi m« t¶ nhµ r«ng ë T©y Nguyªn häc sinh chØ ®îc quan s¸t tranh trong s¸ch gi¸o khoa vµ nh×n bao qu¸t 1 kiÓu nhµ r«ng, do tranh nhá l¹i chôp h×nh tõ xa nªn c¸c em nh×n kh«ng râ, cßn khi t«i cho häc sinh quan s¸t nhiÒu tranh ¶nh vÒ c¸c kiÓu nhµ r«ng ë T©y Nguyªn th× c¸c em cã thÓ biÕt ®îc cô thÓ nhµ r«ng cña mçi d©n téc ë T©y Nguyªn cßn cã nh÷ng nÐt riªng vÒ h×nh d¸ng vµ c¸ch trang trÝ. Râ rµng lµ khi c¸c em ®îc quan s¸t cô thÓ c¸c h×nh ¶nh th× c¸c em sÏ nhí l©u h¬n vµ kh¾c s©u kiÕn thøc h¬n. Khi t×m hiÓu vÒ trang phôc vµ lÔ héi cña T©y Nguyªn th× ngoµi c¸c h×nh ¶nh minh ho¹ ë s¸ch gi¸o khoa ra t«i cho häc sinh xem thªm mét sè c¸c h×nh ¶nh kh¸c nh trang phôc cña d©n téc Gia- rai, £- ®ª, X¬ -®¨ng vµ c¸c lÔ héi nh lÔ héi cång chiªng, héi ®ua voi, héi xu©n, lÔ héi ®©m tr©u, lÔ ¨n c¬m míi D©n téc Gia -rai D©n téc £-®ª D©n téc X¬-®¨ng LÔ héi cång chiªng LÔ héi ®©m tr©u LÔ ¨n c¬m míi - VÝ dô khi yªu cÇu häc sinh m« t¶ l¹i c¶nh chî næi trªn s«ng ë §ång b»ng s«ng Cöu Long ®Ó häc sinh thÊy ®îc nÐt ®éc ®¸o cña §ång b»ng s«ng Cöu Long t«i ®· cho häc sinh xem ®o¹n phim video c¶nh chî C¸i Rµng, chî Phong §iÒn ( ë CÇn Th¬), chî Phông HiÖp ( HËu Giang) sau ®ã yªu cÇu häc sinh quan s¸t vµ th¶o luËn nhãm ®Ó m« t¶ l¹i ®îc nh÷ng ho¹t ®éng bu«n b¸n, trao ®æi hµng ho¸ ë chî næi trªn s«ng cña ngêi d©n. Sau khi c¸c em ®îc xem ®o¹n phim ®ã c¸c em ®· m« t¶ l¹i rÊt chi tiÕt nh÷ng g× c¸c em quan s¸t thÊy vµ thÊy râ ®îc nÐt ®éc ®¸o cña chî næi. 3.2. Trang bÞ c¸c kÜ n¨ng cho häc sinh víi sù hç trî cña gi¸o ¸n ®iÖn tö §Ó häc sinh tÝch cùc chñ ®éng trong mçi giê ®Þa lÝ tríc tiªn ngêi gi¸o viªn ph¶ trao cho c¸c em nh÷ng ch×a kho¸ kh¸m ph¸ tri thøc, bÝ quyÕt cña nh÷ng chiÕc ch×a kho¸ tri thøc lµ c¸c kÜ n¨ng ®Þa lÝ. ViÖc rÌn kÜ n¨ng cho häc sinh cã n¨ng lùc ®éc lËp khi lµm viÖc + KÜ n¨ng thu thËp th«ng tin + KÜ n¨ng xö lÝ th«ng tin + KÜ n¨ng tr×nh bµy th«ng tin ®Æc biÖt lµ c¸c kÜ n¨ng víi c¸c th«ng tin, sè liÖu, lîc ®å,tranh ¶nh,b¨ng h×nh ®îc tr×nh chiÕu trªn ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i. Theo ®Þnh híng ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc b¶n ®å vµ b¶ng sè liÖu ®îc sö dông nh lµ mét nguån cung cÊp kiÕn thøc gióp häc sinh tù t×m tßi, ph¸t hiÖn nh÷ng kiÕn thøc vµ h×nh thµnh rÌn luyÖn kÜ n¨ng bé m«n chø kh«ng ph¶i ®Ó minh ho¹ cho lêi gi¶ng cña gi¸o viªn. Nh vËy b¶n ®å, b¶ng sè liÖu lµ ®èi tîng ®Ó häc sinh chñ ®éng, tù lùc khai th¸c kiÕn thøc díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn. §Ó híng dÉn häc sinh nªu ®îc ®Þnh nghÜa ®¬n gi¶n vÒ b¶n ®å t«i cho häc sinh quan s¸t c¸c lo¹i b¶n ®å trªn mµn h×nh m¸y chiÕu theo thø tù l·nh thæ tõ lín ®Õn nhá ( b¶n ®å thÕ giíi, b¶n ®å ch©u lôc, b¶n ®å ViÖt Nam) vµ yªu cÇu häc sinh ®äc tªn c¸c b¶n ®å trªn vµ nªu ph¹m vi l·nh thæ ®îc thÓ hiÖn trªn mçi b¶n ®å nh b¶n ®å thÕ giíi thÓ hiÖn toµn bé bÒ mÆt tr¸i ®Êt, b¶n ®å ch©u lôc thÓ hiÖn mét bé phËn nhá h¬n cña bÒ mÆt tr¸i ®Êt – níc ViÖt Nam) tõ ®ã häc sinh rót ra kÕt luËn b¶n ®å lµ h×nh vÏ thu nhá mét khu vùc hay toµn bé bÒ mÆt tr¸i ®Êt theo mét tØ lÖ nhÊt ®Þnh. B¶n ®å ThÕ giíi B¶n ®å Ch©u ©u B¶n®å Ch©u ¸ B¶n ®å ViÖt Nam §Ó rÌn luyÖn cho häc sinh c¸c kÜ n¨ng lµm viÖc víi b¶n ®å nh: x¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ nªu mét vµi ®Æc ®iÓm cña mét sè ®èi tîng ®Þa lÝ. VÝ dô cho häc sinh x¸c ®Þnh vÞ trÝ d·y nói Hoµng Liªn S¬n t«i ®· Scan lîc ®å c¸c d·y nói chÝnh ë B¾c Bé, yªu cÇu häc sinh dùa kÝ hiÖu trong b¶ng chó gi¶i ®Ó t×m vÞ trÝ cña d·y nói Hoµng Liªn S¬n. T«i ®· sö dông c¸c hiÖu øng lµm cho kÝ hiÖu ( d·y nói mµu ®á nhÊp nh¸y chç khu vùc d·y nói Hoµng Liªn S¬n ®Ó g©y sù chó ý cho häc sinh, tõ ®ã häc sinh dÔ dµng x¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña d·y nói vµ nªu ®îc ®Æc ®iÓm d·y nói Hoµng Liªn S¬n n»m gi÷a s«ng Hång vµ s«ng §µ vµ lµ d·y nói dµi nhÊt trong c¸c d·y nói ë B¾c Bé. §Ó rÌn luyÖn kÜ n¨ng chØ c¸c ®èi tîng ®Þa lÝ, vÝ dô nh chØ c¸c con s«ng, chØ thµnh phè t«i lu ý c¸c em c¸ch chØ: nÕu chØ mét khu vùc th× ph¶i khoanh kÝn theo ranh giíi cña khu vùc, chØ mét ®Þa ®iÓm (thµnh phè) th× ph¶i chØ vµo kÝ hiÖu chø kh«ng chØ vµo ch÷ ghi bªn c¹nh, chØ mét dßng s«ng ph¶i lµ ®Çu nguån xuèng ®Õn cöa s«ng, t«i võa nãi võa minh ho¹ chØ trªn mµn h×nh cho c¸c em thÊy râ sau ®ã gäi nhiÒu em lªn thùc hµnh, c¸c em ®· nhí rÊt kÜ vµ lµm tèt. 3.3 §a d¹ng ho¸ c¸ch lµm viÖc cña häc sinh trong tiÕt häc. * Víi c¸c tiÕt häc trªn líp cã sö dông gi¸o ¸n ®iÖn tö sÏ t¹o ®îc nhiÒu c¬ héi cho c¸c em ph¸t huy kÜ n¨ng b»ng viÖc ®a d¹ng hãa c¸ch lµm viÖc cña häc sinh. + Cã néi dung lµm viÖc c¸ nh©n víi s¸ch gi¸o khoa, víi b¶n ®å, biÓu tîng, tranh ¶nh, ®o¹n phim . ®Ó thu thËp, xö lÝ th«ng tin t×m ra nh÷ng kiÕn thøc theo yªu cÇu cña gi¸o viªn. + Cã néi dung c¸c em ®îc th¶o luËn víi b¹n ( th¶o luËn cÆp, hoÆc c¶ líp kÕt qu¶ b¸o c¸o, th¶o luËn trao ®æi trong c¸c nhãm råi thèng nhÊt chung råi th«ng qua bµi tËp. + Cho häc sinh häc b»ng c¸c trß ch¬i trªn líp nh»m thay ®æi kh«ng khÝ líp häc, phï hîp víi løa tuæi häc sinh. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch lîc ®å, b¶n ®å. Qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu m«n §Þa lÝ 4 t«i thÊy ch¬ng tr×nh ®Ò cËp tíi ®Æc ®iÓm thiªn nhiªn, con ngêi víi c¸ch thøc sinh ho¹t s¶n xuÊt ë 3 miÒn: MiÒn nói vµ trung du, miÒn ®ång b»ng, miÒn duyªn h¶i + ë miÒn nói vµ trung du chØ giíi thiÖu cho häc sinh vÒ d·y nói Hoµng Liªn S¬n, T©y Nguyªn vµ Trung du B¾c Bé + ë miÒn ®ång b»ng giíi thiÖu ®ång b»ng B¾c Bé vµ ®ång b»ng Nam Bé. + ë miÒn duyªn h¶i giíi thiÖu ®ång b»ng duyªn h¶i miÒn Trung. §Ó ®a øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo d¹y häc cô thÓ lµ c¸c h×nh ¶nh, c¸c video minh ho¹ ®Ó phôc vô cho bµi gi¶ng cã hiÖu qu¶ t«i ®· xem kÜ ch¬ng tr×nh vµ lªn kÕ ho¹ch su tÇm c¸c h×nh ¶nh, video trªn m¹ng Internet ®Ó lµm ph¬ng tiÖn hç trî d¹y häc cho t«i trong c¸c giê häc m«n ®Þa lÝ. KÕt luËn Nh×n chung viÖc tæ chøc giê häc trªn líp víi tinh thÇn ®æi míi, ®Æc biÖt lµ sö dông gi¸o ¸n ®iÖn tö ®· b¾t ®Çu ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ : +Häc sinh høng thó say mª víi bé m«n ®Þa lÝ h¬n. + Gi¸o viªn n©ng cao chuyªn m«n, nghiÖp vô, say mª víi chuyªn m«n. + TiÕt häc ®Þa lÝ sinh ®éng, ®a d¹ng nhiÒu mµu s¾c. øng dông c«ng nghÖ th«ng tin lµ rÊt cÇn thiÕt trong d¹y häc hiÖn nay mçi gi¸o viªn cÇn hiÓu vµ øng dông trong thùc tiÔn ®Ó t¹o hiÖu qu¶ gi¸o dôc cao, t¨ng høng thó lÜnh héi kiÕn thøc cña häc sinh vµ theo kÞp sù ph¸t triÓn cña thêi ®¹i. Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y t«i thÊy ®Ó thùc sù n©ng cao hiÖu qu¶ giê häc trong c¸c tiÕt d¹y ®Þa lÝ b»ng gi¸o ¸n ®iÖn tö cÇn lu ý mét sè vÊn ®Ò sau” ThiÕt kÕ vµ thùc hiÖn bµi gi¶ng Bµi gi¶ng thÓ hiÖn trªn m¸y tÝnh chØ lµ ph¬ng tiÖn hç trî cho gi¸o viªn thùc hiÖn môc tiªu bµi häc. V× vËy néi dung bµi gi¶ng ph¶i ®¶m b¶o chuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng vµ ®îc lùa chän mét c¸ch tinh gi¶n nhÊt: kh«ng l¹m dông trong viÖc sö lÝ mµu sÆc, hiÖu øng, ©m thanh §Æc biÖt lµ tû lÖ cña c¸c b¶n ®å, s¬ ®å thÓ hiÖn c¸c slide ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c. ThiÕt kÕ c¸c slide khoa häc ®Ó häc sinh cã thÓ tiÕp thu bµi häc hiÖu qña: phÇn néi dung chÝnh cho häc sinh ghi nªn xuÊt hiÖn ë mét vÞ trÝ, sö dông ph«ng nÒn, mµu ch÷ vµ c¸c hiÖu øng kÌm theo riªng. Víi c¸c gi¸o viªn Cã tr×nh ®é c¨n b¶n vÒ tin häc v¨n phßng, thiÕt kÕ bµi gi¶ng trªn Power Point . BiÕt sö dông c¸c phÇn mÒn øng dông trong d¹y häc. Cã kÜ n¨ng khai th¸c kiÕn thøc trªn Internet thêng xuyªn. Cã lßng say mª nghÒ, ®Æc biÖt víi viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc cã øng dông c«ng nghÖ th«ng tin. §îc ®µo t¹o vµ sö dông tèt c¸c ph¬ng ph¸p ®æi míi trong d¹y häc . §îc tham gia c¸c kho¸ häc, c¸c héi th¶o chuyªn ®Ò vÒ ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin trong d¹y häc. Tuy m¸y tÝnh ®iÖn tö mang l¹i rÊt nhiÒu thuËn lîi cho viÖc d¹y häc nhng trong mét møc ®é nµo ®ã, th× c«ng cô hiÖn ®¹i nµy còng kh«ng thÓ hç trî gi¸o viªn hoµn toµn trong c¸c bµi gi¶n. Nã chØ thùc sù hiÖu qu¶ khi ngêi gi¸o viªn biÕt kÕt hîp hµi hoµ c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc ®ång thêi ph¸t huy u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p d¹y häc truyÒn thèng. thùc tÕ cho thÊy so víi c¸c giê d¹y häc kh«ng cã sù hç trî cña c«ng nghÖ th«ng tin giê d¹y häc cã sö dông c«ng nghÖ th«ng tin ®· thùc sù lµm thay ®æi kh«ng khÝ häc tËp cña häc sinh v× häc sinh tiÓu häc ham hiÓu biÕt,thÝch sù míi l¹ vµ lu«n høng thó víi c¸c giê häc. NÕu viÖc gi¸o viªn chñ ®éng thay ®æi c¸c h×nh thøc d¹y häc .V× thÕ viÖc gi¸o viªn dïng mét h×nh thøc d¹y häc kh¸c míi thay thÕ cho mét c«ng cô vèn ®· tån t¹i l©u trong nhµ trêng lµ phÊn tr¾ng,b¶ng ®en lµ rÊt cÇn thiÕt. PhÇn iii: KẾT QUẢ - BÀI HỌC KINH NGHIỆM * Sau khi thực hiện và áp dụng các biện pháp trên , kết quả đạt được : Các em đã ham thích môn ®Þa lÝ ,muèn kh¸m ph¸ t×m tßi - Đối với học sinh lớp 4a năm học 2009-2010 do tôi chủ nhiệm và trực tiếp giảng dạy, khi ®îc häc theo c¸ch d¹y truyÒn thèng chÊt lîng d¹y ®¹t kh«ng b»ng víi øng dông c«ng nghÖ th«ng tin ®a vµo c¸c m«n häc Cô thÓ nh sau : G K TB Y 8 em = 27,6% 15 em =51,7% 5 em =17,3% 1em =3,4% - Đối với học sinh lớp 4B năm học 2010 – 2011 do tôi chủ nhiệm và dạy thì tÝnh ®Õn thêi ®iÓm nµy c¸c em thÊy høng thó vµ rÊt thÝch ®îc kh¸m ph¸ nh÷ng ®iÒu míi mÎ vµ cßn rÔ hiÓu bµi ,n¾m bµi mét c¸ch tèt h¬n . -Gv n©ng cao ®îc chuyªn m«n nghiÖp vô ,say mª víi chuyªn m«n . -Khi kh¶o s¸t häc sinh t«i thÊy líp 4b do t«i chñ nhiÖm trong n¨m häc nµy cã 35 em kÕt qu¶ ®¹t ®îc nh sau : G K TB Y 16 em =45,7% 14 em =40% 4 em =11,5% 1 em =2,8% * Với những việc làm trên và kết quả đạt được, tôi đã rút ra được bài học kinh nghiệm : -Khi d¹y häc mon ®Þa lÝ nãi riªng vµ c¸c m«n häc trong nhµ trêng nãi chung th× ®a c«ng nghÖ th«ng tin vµo lµ rÊt cÇn thiÕt ,t¹o hiÖu qu¶ gi¸o dôc cao ,t¨ng lÝ thó lÜnh héi kiÕn thøc cña häc sinh vµ theo kÞp sù ph¸t triÓn cña thêi ®¹i . Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân tôi trong dạy häc m«n ®Þa lÝ vµ d¸m m¹nh d¹n ®a c«ng nghÖ th«ng tin vµo gi¶ng d¹y . Tôi đã áp dụng có hiệu quả và sẽ áp dụng tiếp trong những năm tới.Vµ còng dÇn ®a thªm vµo c¸c m«n häc kh¸c . Vậy t«i mạnh dạn đưa ra để đồng nghiệp cùng thảo luận và có thể tham khảo vận dụng, cũng có thể có điều gì chưa hoàn thiện v× lµ n¨m ®Çu t«i øng dông mong đồng nghiệp cùng trao đổi để tôi có thêm những kinh nghiệm trong giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả của giờ dạy giúp học sinh có những giờ học hứng thú say mê. Tôi hy vọng và chờ đón sự góp ý chân thành của phụ trách chuyên môn, lãnh đạo trường và đồng nghiệp.
File đính kèm:
- SKKN 4.doc