Sinh 9 - Bài tập di truyền nhóm máu

BÀI TẬP DI TRUYỀN NHÓM MÁU
1/ Phương pháp: 
	Ở người, tính trạng nhóm máu do 1 gen quy định và biểu hiện bằng 4 kiểu hình có thể thấy là: máu A, máu B, máu AB và máu O.
	Cách giải tương tự như bài toán lai 1 cặp tính trạng.
Ví dụ: Ở người, biết rằng:
	Gen IA quy định nhóm máu A.
	Gen IB quy định nhóm máu B.
	Gen IO quy định nhóm máu O.
	Gen IA và IB trội hoàn toàn so với gen IO.
a/ Hãy viết kiểu gen quy định mỗi nhóm máu A, B, AB và O.
b/ Hãy xác định kiểu gen và kiểu hình của con cho mỗi gia đình sau:
	- GĐ 1: Bố máu A, mẹ máu B.
	- GĐ 2: Bố máu AB, mẹ máu O.
Giải:
a/ Kiểu gen quy định nhóm máu:
	- Máu A: kiểu gen IAIA hoặc IAIO.
	- Máu B: kiểu gen IBIB hoặc IBIO.
	- Máu AB: kiểu gen IAIB.
	- Máu O: kiểu gen IOIO.
b/ Xác định kiểu gen, kiểu hình của con:
	Gia đình 1: 
	- Bố máu A: kiểu gen IAIA hoặc IAIO.
	- Mẹ máu B: kiểu gen IBIB hoặc IBIO.
	Có 4 khả năng có thể xảy ra:
	P: IAIA x IBIB , IAIO x IBIB 
	P: IAIA x IBIO , IAIO x IBIO
Khả năng 1:
 	P: IAIA x IBIB 
	Gp: IA IB
	F1: 	KG: IAIB
	KH: 100% máu AB.
Khả năng 2: 
	P: IAIO x IBIB
	Gp: IA , IO IB
	F1: 	KG: IAIB : IBIO
	KH: 50% máu AB : 50% máu B
Khả năng 3: 
	P: IAIA x IBIO
	Gp: IA IB , IO
	F1: 	KG: IAIB : IAIO
	KH: 50% máu AB : 50% máu A
Khả năng 4: 
	P: IAIO x IBIO
	Gp: IA , IO IB , IO
	F1: 	KG: IAIB : IAIO : IBIO : IOIO
	KH: 25% máu AB : 25% máu A : 25% máu B : 25% máu O.
	Gia đình 2:
	- Bố máu AB: kiểu gen IAIB
	- Mẹ máu O: kiểu gen IOIO
	Sơ đồ lai:
	P: IAIB x IOIO
	Gp: IA , IB IO
	F1: 	KG: IAIO : IBIO
	KH: 50% máu A : 50% máu B.
2/ Bài tập:
Bài tập 1: Một người phụ nữ có máu O, muốn chắc chắn sinh được những đứa con đều có máu B thì kết hôn với người có kiểu gen, kiểu hình như thế nào ? Lập sơ đồ minh họa.
Bài tập 2: Mẹ có máu A sinh đứa con máu O. Hãy xác định kiểu gen của mẹ.
Bài tập 3: Ở người, tính trạng nhóm máu do 1 gen quy định. Lập sơ đồ lai trong các trường hợp sau:
	a/ Bố máu A, mẹ máu O.
	b/ Bố máu B, mẹ máu AB.
Bài tập 4: Mẹ có máu B sinh đứa con máu O. Hãy biện luận xác định kiểu gen của bố mẹ và con.
Bài tập 5: Trong một gia đình 4 đứa con mang nhóm máu khác nhau: Hãy biện luận xác định kiểu gen, kiểu hình của bố mẹ và lập sơ đồ lai.
Bài tập 6: Ở nhà hộ sinh, người ta nhầm lẫn hai đứa con trai; bố mẹ của 1 đứa có nhóm máu O và A, đứa còn lại bố mẹ có nhóm máu A và AB. Hai đứa trẻ có nhóm máu O và A. Hãy xác định đứa con trai nào là của cặp vợ chồng nào ?
Bài tập 7: Ở người, tính trạng nhóm máu do 1 gen quy định. 
	a/ Để sinh được con có máu O thì người mẹ phải có kiểu gen và kiểu hình như thế nào ? Vì sao ?
	b/ Để sinh được con có máu A thì người mẹ phải có kiểu gen và kiểu hình như thế nào ? Vì sao ?
	c/ Lập Sơ đồ lai nếu bố có máu AB và mẹ có máu O.
Bài tập 8: Trong 1 gia đình bố mẹ đều có nhóm máu B, con trai của họ lại có nhóm máu O. Xác định kiểu gen của bố mẹ và viết sơ đồ lai.
Bài tập 9: Trong 1 gia đình có hai anh em sinh đôi cùng trứng (có cùng kiểu gen). Vợ người anh có nhóm máu A, con gái họ có nhóm máu B. Vợ người em có nhóm máu O, con trai họ có nhóm máu A. Hãy xác định kiểu gen của các thành viên trong 2 gia đình nói trên. Viết sơ đồ lai.
Bài tập 10: Bé X có nhóm máu A. Bé Y có nhóm máu O. Bé Z có nhóm máu AB.
Biết chúng là con của 3 cặp vợ chồng:
- Cặp I: người vợ máu A, người chồng nhóm máu B.
- Cặp II: người vợ nhóm máu B, người chồng có nhóm máu AB.
- Cặp III: người vợ có nhóm máu O, người chồng có nhóm máu AB.
Bằng kiến thức di truyền hãy trả chúng về với cha mẹ
Bài tập 11: Tại 1 bệnh viện, 2 đứa trẻ trai vừa được sinh ra, song do sự sơ suất của y tá nên 2 bà mẹ chưa nhận chính xác được con của mình. Qua kiểm tra nhóm máu cho biết 1 đứa có nhóm máu A, 1 đứa có nhóm máu O. Bà mẹ I nhóm máu A liền nhận ngay đứa trẻ có nhóm máu A là con của mình. Bà mẹ II: có nhóm máu B đành nhận đứa còn lại có nhóm máu O, nhưng vẫn không yên tâm nên yêu cầu bệnh viện kiểm tra nhóm máu của cả 2 ông bố. Kết quả cho thấy, ông bố của gia đình I có nhóm máu O, ông bố của gia đình thứ II có nhóm máu A. Lúc này có hiện tượng tranh giành con ngược lại của 2 ông bố.
a/ Bằng cơ sở khoa học, em hãy phân giải cho 2 gia đình trên. Chỉ bằng kết quả về nhóm máu đã khẳng định được đứa trẻ nào là con của gia đình nào chưa?
b/ Em hãy giúp 2 gia đình trên nhận đúng con của mình ( đề xuất phương pháp)
Biết rằng sự di truyền nhóm máu A, B, AB, O ở người được kiểm soát bởi các gen IA, IB, IO ( IA, IB là trội so bới IO).
Bài tập 12: Có 2 anh em sinh đôi cùng trứng. Vợ người anh máu A, con của họ có máu A và AB. Vợ người em máu B, con của họ có máu A, B và AB.
a/ Xác định kiểu gen 2 anh em, vợ người anh, vợ người em.
b/ Xác định kiểu gen những người con có máu A.
c/ Những người con có máu B lấy vợ hoặc chồng có máu O thì con cái của họ có nhóm máu gì?