Suy nghĩ của người đọc về truyện ngắn Hai đứa trẻ

 
 Trần Thị Hoàng Mai – lớp 11/1 2010 - 2011 
 hoangmaidaog@gmail.com 
 
 Đến với Hai đứa trẻ của Thạch Lam là đến với bức tranh phố huyện diệt bằng cảm giác. Cảnh và người đều nhóm lên một nét buồn rợn ngợp. Khác hẳn ặư lực văn đoàn Thach lam đã không say đắm trong những ảo tưởng về một điều kì diệu sẽ làm thay đổi cuộc sống của những kiếp người nghèo khổ. Ông chỉ có thẻ dành cho họ một trái tim thật sự biết rung động, cảm thông và gieo rắc vào lòng họ một chút niềm tin vào cuộc sống. Chính những nét tài hoa đó đã đem đến sức hấp dẫn của truyện, không những thế nó còn gieo rắc vào lòng của những ai biết đến Hai đứa trẻ nhữngững suy nghĩ về cuộc đời, về nhân tính hay là tình yêu thương đối với số phận của những kiếp người tàn.
 Hai đứa trẻ của Thạch Lam la một truyện ngắn kg co cốt truyện. Đó cũng chỉ là cảnh sinh hoạt bình thường như bao con phố nghèo khác. Một phố huyện buồn, hiu hắt với tiếng trống thu không, tiếng ếch nhái kêu rên ran hay là chút ánh sáng sắp lụi tàn của một buổi chiều quê. Cảnh kết thúc một phiên chợ trong không gian buồn, hiu hắt không gian ngập tràn bóng tối và ngọn đèn dầu leo lắt của chị Tí nơi hàng nước, mùi thơm nơi hàng phở của bác Siêu- một thứ quà hoàn toàn xa xỉ với những đứa trẻ con nhà nghèo. Một gia đình bác Xẩm đang nằm lê la trên đất cát và cả sự xuất hiện của cụ Thi hơi điên thoắt hiện rồi khuất dần sau rặng tre.Hai chị em Liên và An với gian hàng nhỏ đang gắng gượng thức đẻ chờ đợi sự xuất hiện của đoàn tàu,...Dơn giản, chỉ là vậy thôi, chẳng có một tình huống gây cấn, eo le, không xảy ra một cuộc xung đột nào cả nhưng vẫn hay, vẫn hấp dẫn.
 Vậy điều gì đã khiến cho Hai đứa trẻ chiếm giữ một vị trí quan trọng trong lòng người đọc đến thế?
 Điều đầu tiên ta nhạn thấy truyện là một nghệ thuật đặc sắc, một lối viếtmới và có thể nói là một sáng tạo đáng được ghi nhận. Ngôn từ không một chút hoa mĩ, không hề gọt dũa nhưng lại dễ dàng đi vào lòng người. “chiều chiều rồi một buổi chiều êm ả như ru, ven vẻn tiếng ếch nhái kêu rên ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ khẽ đưa vào” Ôi chao! mềm mại quá, đẽ chịu quá. Tại sao Thạch Lam lại không dùng những ngôn từ nào khác thấm ướt hơn, ước lẹ hơn. Phải chăng, ông không đủ tài năng để vẽ rồng vẽ phượng. Không hề! ông muốn mang hồn mình vào lòng người đọc bằng cách gửi gắm những cảm xúc thật, đây là cuộc sống của những ngưòi dân lao động ông cần mang đến cho họ một cảm giác gần gũi không hề xa lạ.Bản thân ông cảm thông với số phận của những kiếp người tàn vẫn chưa đủ chính vì thế ông muốn dùng ngòi bút của mình và tinh cảm của mình đẻ xoáy sâu vào lòng người đọc một sự chia sẽ bằng giọng văn nhỏ nhẹ, thủ thỉ, điểm tĩnh và lắng sâu, nhiều dư vị, dư vang; bằng một hình tượng nghẹ thuật có sức ám ảnh sâu sắc.Thach Lam đã đặc tả rất rõ ràng”cái bóng tối” phủ kín không gian phố huyện từ luc chiều buông cho đến khi đêm đến và cuối cùng là đem khuya với cảnh đợi tàu của chị Tí, bác Siêu, chị em Liên và nhiều người khác nữa. Nhà văn đã không bỏ sót một chi tiết nhỏ nào, ngay cả một khe sáng, một vệt sáng hay một chút ánh sáng lấp lánh của đom đóm dưói cành bàng và hơn nữa là mùi vị rất riêng của đất,...Ông muốn đem đến cho người đọc một cái nhin cận cảnh đẻ rồi họ có thể thấu hiểu tâm trạng lo lắng cho cuộc sống, mòn mỏi chờ đợi một tương lai tươi sáng của những kiếp người tàn “chừng ấy người trong bóng tối mong đợi một cái gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ hằng ngày của họ”
 Nghệ thuật làm nên nội dung và chính nhưng nét vẻ đơn điệu đó đã toát lên một tiếng lòng đày xót thương trong đó số phận của những kiếp người nhỏ bé đã được tác giả kể lại bằng một giọng văn thật cảm động với nhưng nét vẻ đời thường mà sâu sắc.
 Tôi không biết khi đọc được Hai đứa trẻ của Thạch Lam người khác sẽ có cảm giác như thế nào như với tôi ấn tượng đâu tiên về nó là một sự nhàm chán. Nhưng khi đọc xong nghiền ngẫm tôi mới thấy rõ được tư tưởng nhan đạo khuất sâu trong một giọng văn dẫu có giản dị nhưng lại cắt cứa mỗi lúc một mạnh vào lòng người đọc. Chỉ với”một vầng sáng con con trên chõng hàng nước của chị Tí” một ánh lửa hắt ra từ thùng phở của bác Siêu lúc này đây cả không gian phố huỵện nghèo chỉ thu nhỏ nơi hàng nước của chị Tí. Điều đó cho thấy cuộc đời của hị đang bị cô lập, bao vây, vồ vập của hàng ngàn khó khăn, họ cô đơn trong một không gian rộng lớn hơn nữa tất cả đều lụi tắt chỉ loé lên một chút ánh sáng của ngọn đèn dầu. Nét miêu tả của Thạch Lamđã làm cho người đọc thật sự xúc động, đau khổ nhìn họ thật đáng thương. Nhưng đâu chỉ có thế, ông còn nhắc đến gia đình bác Xẩm, dẫu cho họ có nghèo khổ không có địa vị nhưng ông vẫn tôn trọng họ. Gia đình bac Xẩm thực chất là những người ăn xin nhưng ông đã không đá động trực tiếp vào nó bởi lẽ ông nghĩ rằng họ đã khổ sở vì cuộc sống và ông không muốn họ them lo lắng và cảm tháy mặc cảm về thân phận của mình. “một manh chiếu rách” nhưng với Thạch Lam nõ vẫn đáng quí và ông đã nâng niu số phận đầy thương cảm của những con người phố huyện như một báu vật. Và ca r tuổi thơ của nhưng đúa trẻ mà cụ thể là Liên và An, chúng không được vui chơi không được nô đùa mà phải vật vã tim kiếm chốn môi sinh “ đôi mắt Liên bóng tối ngập dần đầy” Liên cảm tháy hãnh diện vì chùm chìa khoá được đeo ở dây xà tích nhưng không chi tiết đó lại làm cho người đọc yêu thương Liên – một cô bé sớm già trước tuổi. Ánh sáng chỉ giống như hạt bụi giữa xa mạc, còn bóng tối thì là cả một khoảng trời rộng lớn. Thạc Lam đã rát tài tình khi tạo nên sự đói lập giữa ánh sáng và bóng tối, ánh sáng đó chỉ là nhưng vì sao, nhưng con đom đóm hay ngọn đèn dầu nhưng nó lại chứa đựng một ý nghĩa sâu sắc. Dẫu có bế tắt nhưng những con người như bác Siêu, chị Tí vẫn không thôi hi vọng. Đặc biệt hơn cả là tâm trạng đợi tàu của hai đúa trẻ Liên và An hoàn toàn khac hẳn với mọi người, người ta đợi tàu để mong bán đựoc ít hàng nhưng “Liên không trông mong còn ai đến mua hàng nữa” Liên và An đợi tàu là hi vong đoàn tau sẽ mang hơi ấm của Hà Nội, ánh sáng rực rỡ của đoàn tàu là niềm tin mong ứoc vào một tương lai thoát khỏi cái nghèo. Mỗi đem tàu đi qua là mỗi đem Liên suy tưởng, đắm chìm trong một nỗi hi vọng cô ngắm nhin vẫn biết như thế là không đủ cô say sưa cho dến khi nó khuất dần sau rặng tre. Sau khoảnh khắc đó bóng tối lại ập đến.Và Lien cũng như người dân phố huyện lại trở về với chính mình. Nhưng không vi thế mà họ bỏ cuộc họ vẫn không thôi hi vọng va hi vọng.
 Tóm lai sức hấp dẫn của truỵên là một tấm lòng nhân ái mà Thạch Lam đã gửi gắm vào đứa con tinh thần của mình. Ông đã rất tài tình khi đem đến cho người đọc một cái nhìn mới và một trái tim thật sự biết cảm thông.
 Với Hai đúa trẻ chắc hẳn sẽ đẻ lại trong lòng người đọc nhiêu suy nghĩ. Trước hết là số phận của những con người âm thầm, tàn lụi, cuộc đời của họ đang bị chôn vùi nơi phố huyện nghèo.Tuy nhiên đó không phải cảnh sống của một phố huyện mà đó là hoàn cảnh của đất nước ta lú bấy giờ đang gặp pahỉ dưới chế độ nô lệ, xiềng xích của phong kiến của thực dân.
 Tiếp nữa là hình ảnh “ hai đứa trẻ” đá đọng vào lòng người đọc một ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Đâu chỉ có cuộc sống cơm áo mà có cả cuộc sống tinh thần. Cuộc sống đơn điệu, buồn chán và ngưng đọng ở cái phố huyện nghéo nàn tối tăm quả là một điều đáng sợ cho hai đứa trẻ và cũng là điều khiến cho ta phải suy nghĩ.Qua tâm trạng Liên, tác phẩm muốn lay tỉnh ở những tâm hồn uể oải phải biết sống khát khao và hi vọng vào ngày mai đừng bao giờ đẻ sự yếu đuối và khó khăn chôn vùi chính bản thân mình
 Tuy không có cốt truyện nhưng Hai đúă trẻ vẫn sống lâu bèn trong long người đọc, tồn tại mãi mại với thời gian. Bởi truyện là một khúc tâm tình đầy xót thương là tấm lòng nhân đạo cao cả mà Thạch Lam muốn gửi gắm. Nó đã để lại nhiều dư âm dư vị bởi những giọt lệ thầm kín ma Thạch Lam khóc cho tình đời tình người.





 Cảm ơn tấm lòng của quí độc giả đã dành cho bài viết của mình nhiều nha!
 mong nhận được nhiếu sự góp ý của các bạn tại email: hoangmaidaog@gmail.com. hoặc là chieutim_hm