Tác phẩm tuyên ngôn độc lập -(Hồ Chí Minh)

Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................

Tuyªn ng«n ®éc lËp
(Hå ChÝ Minh)
A. Môc ®Ých, yªu cÇu :
- T¸i hiÖn l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n cña bµi häc.
 	- RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n b»ng c¸c ®Ò bµi cô thÓ:
+ C©u hái t¸i hiÖn kiÕn thøc (2 ®iÓm)
+ C©u hái nghÞ luËn v¨n häc (5 ®iÓm - chñ yÕu lµ lËp dµn ý).
- Ra ®Ò bµi cho HS tù luyÖn tËp t¹i nhµ.
B. Ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn:
1. ThÇy: SGK,SGV,Gi¸o ¸n, TLTK.
2. Trß: SGK, Vë viÕt, ®Ò c­¬ng «n tËp tèt nghiÖp liªn quan ®Õn bµi häc, STK.
C. C¸ch thøc tiÕn hµnh:
 GV tæ chøc giê häc b»ng c¸ch kÕt hîp c¸c PP: ph¸t vÊn, gîi më, kÕt hîp «n luyÖn.
D. TiÕn tr×nh d¹y häc:
1.æn ®Þnh :
2.KiÓm tra bµi cò : (kÕt hîp trong giê)
3.Bµi míi:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt

HĐ 1: HD HS hệ thống hóa lại những kiến thức cơ bản nhất của bài học
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN CỦA BÀI HỌC

TT 1: Tìm hiểu hoàn cảnh sáng tác tác phẩm
 1. Hoàn cảnh ra đời
- Ngày 19/08/1945, chính quyền Hà Nội về tay nhân dân. Ngày 26/08/1945, Hồ Chí Minh từ chiến khu cách mạng Việt Bắc về tới Hà Nội và tại căn nhà số 48 phố Hàng Ngang, Người đã soạn “Tuyên ngôn Độc lập”.
- Ngày 2/9/1945, tại quảng trường Ba Đình, Người đã đọc bản “Tuyên ngôn Độc lập” khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
- “Tuyên ngôn Độc lập” ra đời trong một tình thế vô cùng cấp bách : nền độc lập vừa mời giành được bị đe dọa bởi các thế lực phản động, bọn đế quốc thực dân đang chuẩn bị chiếm lại nước ta: tiến vào từ phía Bắc là quân đội Quốc dân đảng Trung Quốc, đằng sau là đế quốc Mĩ; tiến vào từ phía Nam là quân đội Anh, đằng sau là lính viễn chinh Pháp. Lúc này thực dân Pháp tuyên bố Đông Dương là đất “bảo hộ” của người Pháp bị nhật xâm chiếm, nay Nhật đầu hàng, vậy Đông Dương đương nhiên phải trở lại với người Pháp.


TT 2: Khái quát giá trị lịch sử, tư tưởng, VH, mục đích, đối tượng của văn bản
 2. Giá trị lịch sử và văn học, mục đích, đối tượng của bản “Tuyên ngôn Độc lập”
- Giá trị lịch sử: Là văn kiện lịch sử vô giá, là lời tuyên bố của một dân tộc đã đứng lên xóa bỏ chế độ thực dân phong kiến, thực dân, thoát khỏi thân phận thuộc địa để hòa nhập vào cộng đồng nhân loại với tư cách là một nước độc lập, dân chủ, tự do.
- Giá trị văn học:
 + Giá trị tư tưởng: “Tuyên ngôn Độc lập” là tác phẩm kết tinh lí tưởng đấu tranh giải phóng dân tộc và tinh thần yêu chuộng độc lập, tự do. Tác phẩm có tính nhân văn sâu sắc.
 + Giá trị nghệ thuật: Là áng văn chính luận mẫu mực với lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép, những bằng chứng xác thực, giàu sức thuyết phục, ngôn ngữ gợi cảm, hùng hồn.
- Đối tượng: Nhân dân Việt Nam; Các nước trên thế giới; Bọn đế quốc, thực dân đang lăm le xâm lược nước ta : Mỹ, Pháp.
- Mục đích: Tuyên bố nền độc lập của nước Việt Nam và sự ra đời của nước Việt Nam mới; Ngăn chặn âm mưu xâm lược của bọn đế quốc, thực dân.


TT3: Giá trị nội dung của văn bản
Bố cục (lập luận đại cương) của văn bản có ba phần :
- Phần 1: (từ đầu … “chối cãi được”) : Cơ sở pháp lý và chính nghĩa của tuyên ngôn : nêu những nguyên lý về quyền bình đẳng , tự do , độc lập.
- Phần 2: (từ “Thế mà” … “ phải được độc lập” ) : Cơ sở thực tế của Tuyên ngôn
+ Bản cáo trạng về tội ác của thực dân Pháp trong 80 năm.
+ Lập trường chính nghĩa và cuộc đấu tranh cách mạng của ta.
+ Sự ra đời tất yếu của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
- Phần 3: (còn lại): Lời tuyên bố và nêu quyết tâm bảo vệ độc lập dân tộc
- Khái quát nội dung phần mở đầu của TNĐL 


3. Nội dung
 











 








 3.1. Phần 1 (từ đầu đến “Không ai chối cãi được”) : Nêu nguyên lí chung
- Người đã trích dẫn bản hai bản “Tuyên ngôn độc lập” (1776) của Mỹ và “Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền” (1791) của Pháp. Hai bản Tuyên ngôn này khẳng định quyền bình đẳng, quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc của mọi con người ở mọi dân tộc. 
- Tác giả dùng chính lí lẽ của đối phương đáp trả lại đối phương, nhắc nhở đối phương đang đi ngược lại những gì mà tổ tiên họ để lại.
- Đặt 3 cuộc cách mạng của nhân loại ngang bằng nhau, trong đó cách mạng VN cùng một lúc thực hiện nhiệm vụ của hai cuộc cách mạng Mĩ, Pháp. Sánh vai các nước bé nhỏ với các cường quốc năm châu.
- Từ quyền con người Bác mở rộng thành quyền của dân tộc. Đây là một suy luận hết sức quan trọng vì đối với những nước thuộc địa như nước ta lúc bấy giờ thì trước khi nói đến quyền của con người phải đòi lấy quyền của dân tộc. Dân tộc có độc lập, nhân dân mới có tự do, hạnh phúc. Đó là đóng góp riêng của tác giả và cũng là của dân tộc ta vào một trong những trào lưu tư tưởng cao đẹp vừa mang tầm vóc quốc tế vừa mang ý nghĩa nhân đạo của nhân loại trong thế kỉ XX.
- Lập luận vừa kiên quyết, vừa khôn khéo, tạo cơ sở pháp lí vững chắc cho bản TN.
 

Khái quát nội dung phần 2: Cơ sở thực tế của bản TNĐL
 3.2. Phần 2 (từ “Thế mà… phải được độc lập”) : Tố cáo tội ác của thực dân Pháp và khảng định thực tế lịch sử là nhân dân ta đã nổi dậy giành chính quyền và lập nên nước Việt Nam dân chủ cộng hoà 
 a. Bản tuyên ngôn đã đưa ra những lí lẽ xác đáng, những bằng chứng không ai có thể chối cãi để bác bỏ những luận điệu của thực dân Pháp muốn "hợp pháp hóa" việc chiếm lại nước ta :
+ Pháp kể công "khai hóa", bản Tuyên ngôn kể tội áp bức bóc lột tàn bạo và tội diệt chủng của chúng. Tội nặng nhất là gây ra nạn đói năm giết chết hơn hai triệu đồng bào ta từ Bắc Kì đến Quảng Trị (dẫn chứng)
+ Pháp kể công "bảo hộ", bản tuyên ngôn kể tội hai lần chúng dâng Đông Dương cho Nhật (dẫn chứng)
+ Pháp nhân danh Đồng minh đã chiến thắng phát xít, giành lại Đông Dương, bản tuyên ngôn kể tội chúng phản bội đồng minh: đầu hàng Nhật, khủng bố Cách mạng Việt Nam đánh Nhật cứu nước. Bản tuyên ngôn nói rõ: Dân tộc Việt Nam giành lại độc lập từ tay Nhật chứ không phải từ tay Pháp.
Bằng giọng văn hùng hồn mạnh mẽ, đầy sức thuyết phục, đoạn văn đã tố cáo hùng hồn và đanh thép tội ác của thùc dân Pháp. Bằng phương pháp liệt kê, tác giả đã nêu lên hàng loạt tội ác của thực dân Pháp trên các mặt: kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục và ngoại giao. 
b. Từ những cứ liệu lịch sử hiển nhiên đó, bản Tuyên ngôn nhấn mạnh đến những thông điệp quan trọng: 
 + Tuyên bố thoát ly hẳn quan hệ với thực dân Pháp xóa bỏ hết những hiệp ước mà Pháp đã kí về nước VN.
 + Kêu gọi toàn dân Việt Nam đoàn kết chống lại âm mưu của thực dân Pháp
 + Kêu gọi cộng đồng quốc tế công nhận quyền độc lập, tự do của dân tộc VN.


Khái quát nội dung phần 3: Tuyên bố độc lập 
3.3. Phần 3 (còn lại): Lời tuyên ngôn và tuyên bố về ý chí bảo vệ nền độc lập của toàn dân tộc 
- Tuyên bố về quyền độc lập của dân tộc
- Tuyên bố về sự thật là nước Việt Nam đã giành được độc lập.
- Tuyên bố về ý chí, quyết tâm bảo vệ nền độc lập của dân tộc bằng mọi giá.
 Những lời tuyên ngôn này được trình bày lôgic, chặt chẽ, cái trước là tiền đề của cái sau..


TT 4: Khái quát gía trị nghệ thuật của VB
4. Nghệ thuật 
- Kết cấu chặt chẽ, lí lẽ sắc sảo, lập luận giàu sức thuyết phục 
- Ngôn ngữ chính xác, trong sáng, gợi cảm.
- Giọng điệu linh hoạt.

TT4: Khái quát chủ đề văn bản
 5. Chủ đề
Tuyên ngôn độc lập tuyên bố trước quốc dân đồng bào và thế giới quyền được tự do, độc lập của dân tộc Việt Nam, nền độc lập, tự do mà nhân dân ta vừa giành được và quyết tâm bảo vệ nền độc lập của toàn dân tộc. 



HĐ 2: HD HS làm các đề luyện tập có liên quan đến tác phẩm
B. THỰC HÀNH LUYỆN TẬP

TT 1: Các câu hỏi tái hiện 2 điểm
I. CÂU HỎI TÁI HIỆN KIẾN THỨC (2 ĐIỂM)
I.1. THỰC HÀNH LUYỆN TẬP TRÊN LỚP

 C©u 1:Anh(chi) h·y tr×nh bµy ng¾n gän hoµn c¶nh ra ®êi vµ môc ®Ých chÝnh cña v¨n kiÖn Tuyªn ng«n ®éc lËp cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh?

 C©u 1:Anh(chi) h·y tr×nh bµy ng¾n gän hoµn c¶nh ra ®êi vµ môc ®Ých chÝnh cña v¨n kiÖn Tuyªn ng«n ®éc lËp cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh?
Gîi ý:
 * Hoµn c¶nh ra ®êi:
 - Trªn thÕ giíi: chiÕn tranh thÕ giíi thø hai kÕt thóc; Hång qu©n liªn x« ®· tÊn c«ng vµo tËn sµo huyÖt cña Ph¸t xÝt §øc. ë ph­¬ng §«ng, PX NhËt ®· ®Çu hµng v« ®iÒu kiÖn ®ång minh.
 - Trong n­íc: C¸ch m¹ng th¸ng 8/1945 thµnh c«ng; Chñ tÞch Hå ChÝ Minh tõ chiÕn khu ViÖt B¾c vÒ Hµ Néi; t¹i sè nhµ 48 phè Hµng Ngang trong gia ®×nh «ng bµ NguyÔn V¨n B« yªu n­íc, B¸c ®· so¹n th¶o b¶n tuyªn ng«n nµy vµ ®äc t¹i qu¶ng tr­êng Ba §×nh ngµy 2/9/1945.
 §©y lµ thêi ®iÓm v« cïng khã kh¨n. Bän ®Õ quèc thùc d©n ®ang chuÈn bÞ chiÕm l¹i n­íc ta. Qu©n ®éi Quèc d©n §¶ng Trung Quèc tiÕn vµo tõ phÝa B¾c, ®»ng sau lµ ®Õ quèc MÜ. Qu©n ®éi Anh tiÕn vµo tõ phÝa Nam, ®»ng sau lµ lÝnh viÔn chinh Ph¸p. Lóc nµy thùc d©n Ph¸p tuyªn bè: §«ng D­¬ng lµ ®Êt “b¶o hé” cña ng­êi Ph¸p bÞ NhËt x©m chiÕm, nay NhËt ®· ®Çu hµng, vËy §«ng D­¬ng ®­¬ng nhiªn thuéc vÒ ng­êi Ph¸p -> b¶n tuyªn ng«n ra ®êi trong ©m m­u tr¾ng trîn cña thùc d©n Ph¸p.
 MÆt kh¸c, b¶n tuyªn ng«n ra ®êi trong sù khao kh¸t cña 25 triÖu ®ång bµo vµ lßng yªu n­íc ch¸y báng, lý t­ëng cao c¶ cña Hå ChÝ Minh.
* Môc ®Ých s¸ng t¸c:
 + Tuyªn bè víi nh©n d©n trong n­íc vµ thÕ giíi vÒ sù ra ®êi cña n­íc ViÖt Nam D©n chñ céng hoµ, kh¼ng ®Þnh chÝnh thøc quyÒn tù do ®éc lËp vµ quyÒn ®­îc h­ëng tù do ®éc lËp cña n­íc ta.
 + Tuyªn bè chÊm døt vµ xo¸ bá mäi ®Æc quyÒn ®Æc lîi , mäi v¨n b¶n rµng buéc ®· kÝ kÕt tr­íc ®©y gi÷a Ph¸p vµ chÝnh quyÒn phong kiÕn trªn toµn l·nh thæ ViÖt Nam, tè c¸o téi ¸c cña thùc d©n Ph¸p ®· g©y ra ®èi víi nh©n d©n ta trong suèt 80 n¨m.
 + Tuyªn bè vÒ quyÒn ®­îc h­ëng tù do ®éc lËp vµ kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m b¶o vÖ ®éc lËp tù do cña toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam.
 + §Ëp tan luËn ®iÖu x¶o tr¸ cña thùc d©n Ph¸p trong viÖc chuÈn bÞ d­ luËn t¸i chiÕm ViÖt Nam.


C©u 2: Tr×nh bµy sù hiÓu biÕt ng¾n gän cña m×nh vÒ gi¸ trÞ cña b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp?

C©u 2: Tr×nh bµy sù hiÓu biÕt ng¾n gän cña m×nh vÒ gi¸ trÞ cña b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp?
Gîi ý:
 a) Giá trị lịch sử: Xét ở góc độ lịch sử, có thể coi Tuyên ngôn Độc lập là lời tuyên bố của một dân tộc đã đứng lên tranh đấu xoá bỏ chế độ phong kiến, thực dân, thoát khỏi thân phận thuộc địa để hoà nhập vào cộng đồng nhân loại với tư cách một nước độc lập, dân chủ và tự do; ®ång thêi ng¨n chÆn vµ c¶nh c¸o ©m m­u x©m l­îc cña Ph¸p vµ MÜ.
 b) Giá trị tư tưởng: Xét trong mèi quan hệ với các trào lưu tư tưởng lớn của nhân loại ë thế kỉ XX, có thể coi Tuyên ngôn Độc lập là tác phẩm kết tinh lí tưởng đấu tranh giải phóng dân tộc và tinh thần yêu chuộng độc lập, tự đo. Cả hai phẩm chất này của tác phẩm cần phải được coi như một đóng góp riêng của tác giả và cũng là của dân tộc ta vào một trong những trào lưu tư tưởng cao đẹp, vừa mang tầm vóc quốc tế, vừa mang ý nghĩa nhân đạo của nhân loại trong thế kỉ XX: Đây là lí do vì sao Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá của Liên hợp quốc (UNESCO) lại tấn phong Hồ Chí Minh là anh hùng giải phóng dân tộc và tạp chí Time xếp Hồ Chí Minh là một trong số 100 nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong thế kỉ XX.
 c) Giá trị nghệ thuật: Xét ở bình diện văn chương, Tuyên ngôn Độc lập là một bài văn chính luận mẫu mực, lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép, bằng chứng xác thực, giàu sức thuyết phục, ngôn ngữ gợi cảm, hùng hồn.


©u 3: Anh(chÞ) h·y tr×nh bµy bè côc vµ c¸ch lËp luËn cña b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp?

C©u 3: Anh(chÞ) h·y tr×nh bµy bè côc vµ c¸ch lËp luËn cña b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp?
Gîi ý:
- Bố cục của bản Tuyên ngôn Độc lập:
 + Đoạn l (từ đầu đến không ai chối cãi được): Nêu nguyên lí chung của Tuyên ngôn Độc lập.
 + Đoạn 2 (từ Thế mà đến d©n chñ céng hoµ): Tố cáo tội ác của thực dân Pháp và khẳng định thực tế lịch sử: nhân dân ta nổi dậy giành chính quyền, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
 + Đoạn 3 (còn lại): Lời tuyên ngôn và những tuyên bố về ý chí bảo vệ nền độc lập tự do của dân tộc Việt Nam. 
- Tìm hiểu lập luận của bản Tuyên ngôn Độc lập:
 Thể tuyên ngôn thường có bố cục ba phần: mở đầu nêu nguyên lí chung, sau đó chứng minh cho nguyên lí đó và cuối cùng là phần tuyên ng«n.
 + Phần mở đầu nêu nguyên lí mang tính phổ quát: Tất cả mọi người và các dân tộc đều có quyền bình đẳng, quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc. Đây cũng là luận diềm xuất phát, coi độc lập, tự đo, bình đẳng là những thành tựu lớn của tư tưởng nhân loại, đồng thời là lí tưởng theo đuổi hết sức cao đẹp của nhiều dân tộc. 
 + Phần thứ hai: Qua thực tế lịch sử hơn 80 năm đô hộ nước ta của thực dân Pháp, tác giả chứng minh nguyên lí trên đã bị bọn thực dân Pháp phản bội, chà đạp lên những thành tựu về tư tưởng và văn minh nhân loại như thế nào.
 + Phần kết luận: Tuyên bố về quyền được hưởng tự do, độc lập của dân tộc.


Câu 4: Phong cách nghệ thuật trong văn chính luận của Hồ Chí Minh thể hiện qua Tuyên ngôn độc lập?

Câu 4: Phong cách nghệ thuật trong văn chính luận của Hồ Chí Minh thể hiện qua Tuyên ngôn độc lập?
- Văn phong của HCM trong bản Tuyên ngôn độc lập rất đanh thép, hùng hồn, đầy sức thuyết phục
 - Cách lậpluận chặt chẽ: dẫn trích mở đÇu bằng lời văn trong hai bản Tuyên ngôn Độc lập của Mĩ (1776) và Tuyên ngôn Nhân quyền Dân quyền của Pháp (1791 ) làm cơ sở pháp lí. Dùng thủ pháp tranh luận theo lối: “gậy ông đập lưng ông”, lập luận theo lôgíc tam đoạn luận.
 - Bằng chứng hùng hồn, không ai chối cãi được. (trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị văn hoá )
 - Ngòi bút chính luận vừa hùng biện vừa trữ tình, dẫn chứng tiêu biểu, xác đáng, cách dùng từ, đặt câu hết sức linh hoạt.
 - Tuyên ngôn độc lập vừa có giá trị lịch sử lớn lao, vừa xứng đáng là tác phẩm văn chương đích thực, có thể xem là áng thiên cổ hùng văn của thời đại mới.

Vì sao B¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp cña Hå ChÝ Minh ®­îc coi lµ ¸ng v¨n chÝnh luËn mÉu mùc?

Vì sao B¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp cña Hå ChÝ Minh ®­îc coi lµ ¸ng v¨n chÝnh luËn mÉu mùc?
* Néi dung t­ t­ëng:
- Là một áng văn yêu nước lớn của thời đại. Tác phẩm đã khẳng định mạnh mẽ quyền độc lập tự do của con người, nêu cao truyền thống yêu nước, truyền thống nhân đạo của dân tộc VN. Tư tưởng ấy phï hîp víi t­ t­ëng, tuyªn ng«n cña c¸c cuéc c¸ch m¹ng lín trªn thÕ giíi (Ph¸p vµ MÜ) ®ång thêi gãp phÇn lµm phong phó thªm lý t­ëng cña c¸ch m¹ng thÕ giíi.
- B¸c ®· ®øng trªn quyÒn lîi cña d©n téc, cña ®Êt n­íc ®Ó tiÕp cËn ch©n lý cña thêi ®¹i qua lËp luËn suy réng ra “TÊt c¶ c¸c d©n téc trªn thÕ giíi ®Òu sinh ra b×nh ®¼ng, d©n téc nµo còng cã quyÒn sèng, quyÒn sung s­íng vµ quyÒn tù do.”
- B¸c ®· ®øng trªn quyÒn lîi cña d©n téc ®Ó kÓ téi thùc d©n Ph¸p.
* NghÖ thuËt:
 - Nã thuyết người đọc bằng những lÝ lẽ đanh thÐp, những chứng cứ kh«ng ai chỗi c·i được.
 - Kết cấu t¸c phẩm mạch lạc, chặt chẽ lập luận sắc bÐn, giµu sức thuyết phục, t¸c động mạnh vµo t×nh cảm người đọc
 - V¨n phong gi¶n dÞ, ng¾n gän, sóc tÝch, giµu h×nh ¶nh
 - Giäng v¨n hïng hån, ®anh thÐp cã sù kÕt hîp gi÷a lý trÝ vµ t×nh c¶m



I.2. THAM KHẢO (THI ĐH)


Câu 1: Trình bày hoàn cảnh ra đời, mục đích, ý nghĩa bản TNĐL của HCM

Câu 1: Trình bày hoàn cảnh ra đời, mục đích, ý nghĩa bản TNĐL của HCM
- Hoàn cảnh ra đời: Chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc , phát xít Nhật - kẻ chiếm đóng nước ta lúc bấy giờ đầu hàng ĐM. Trên toàn quốc, nhân dân ta nổi dậy dành chính quyền. Ngay sau khi CMT8 thành công, nagỳ 26/845, CT HCM từ chiến khu trở về HN. Tại căn nhà số 48 hàng Ngang, Người soạn thảo bản TNĐL. Ngày 2/945 tại quảng trường Ba Đình , trước hang vạn đồng bào , Người thay mặt Chính phủ lâm thời nước VNDCCH đọc bản TNĐL khai sinh ra nước VN mới.
	- Mục đích: Bản TN không chỉ nhằm tuyên bố độc lập, tự do, chủ quyền của một đất nước trước đồng bào trong nước mà còn hướng tới nhân dân toàn thế giới. đặc biệt là những đối tựng thù địch, cơ hội đang mang dã tâm nô dịch nước ta. Nhà cầm quyền Pháp lúc đó đã tuyên bố rằng: Đ D là thuộc địa của P, bị Nhật chiếm, nay Nhật đã đầu hang ĐM thì Đ D đương nhiên phải thuộc quyền bảo hộ của Pháp. Viết TNĐL, HCM muốn cương quyết đập tan luận điệu này.
 - Ý nghĩa: TNĐL là một văn kiện có giá trị lịch sử to lớn: là lời tuyên bố xoá bỏ chế độ thực dân phong kiến, là sự khẳng định quyền tự do và vị thế bình đẳng của dân tộc ta trên toàn thế giới, là mốc son lịch sử mở ra kỉ nguyên độc lập trên đất nước ta.

Câu 2: Trình bày giá trị lịch sử, giá trị văn học của bản TNĐL
Câu 2: Trình bày giá trị lịch sử, giá trị văn học của bản TNĐL
1. Mở bài: (nêu hoàn cảnh sáng tác)
2. Thân bài
	- Giá trị lịch sử: (lấy phần ý nghĩa).
	- Giá trị văn học: 
+ TNĐL là một áng văn yêu nước lớn của thời đại. TP khẳng định mạnh m,ẽ quyền đọc lập của dân tộc, gắn quyền độc lập dân tộc với quyền sống của con người, nêu cao truyền thống yêu nước, nhân đạo của người VN.
+ TNĐL còn là áng văn chính luận mẫu mực. Dung lượng TP ngắn gọn, súc tích. kết cấu TP machk lạc, lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép, bằng chứng thuyết phục, giàu tính luận chiến .Văn chính luận nhưng thấm đượm tình cảm, cảm xúc và giàu hình ảnh. Giọng điệu TP đa dạng, khi ôn tồn, tha thiết, thấu tình đạt lí, khi lại đanh thép, mạnh mẽ hùng hồn.
3. Kết bài: TNĐL xứng đáng là một áng thiên cổ hùng văn của thời đại mới - thời
 đại HCM





TT 2: Các đề nghị luận VH 5 điểm









II. CÂU HỎI NGHỊ LUẬN VĂN HỌC (5 ĐIỂM)
II.1. THỰC HÀNH LUYỆN TẬP TRÊN LỚP

§Ò 1: Anh(chÞ) h·y ph©n tÝch b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh.

§Ò 1: Anh(chÞ) h·y ph©n tÝch b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh.


Nêu yêu cầu cảu mở bài
Gîi ý
a, Më bµi:
 - Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶ NguyÔn ¸i Quèc- Hå ChÝ Minh-> nhÊn m¹nh c¸c s¸ng t¸c thuéc thÓ v¨n chÝnh luËn, trong ®ã cã Tuyªn ng«n ®éc lËp.
 - Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c phÈm: lµ mét trong nh÷ng ¸ng thiªn cæ hïng v¨n cña d©n téc; ®· më ra 1 kØ nguyªn míi cho d©n téc ta- kØ nguyªn ®éc lËp, tù do, nh©n d©n lµm chñ ®Êt n­íc, quyÕt ®Þnh vËn mÖnh cña m×nh.


Nêu các ý chính triển khai trong phần thân bài
- Nguyên lí chung cảu bản tuyên ngôn được HCN nói như thế nào trong văn bản








































Cơ sở thực tiễn của bản tuyên ngôn được người trình bày ntn trong văn bản.


















































Em hãy phân tích phần tuyên bố độc lập của bản tuyên ngôn
b, Th©n bµi:
 b.1 PhÇn mét: Nguyªn lÝ chung (c¬ së ph¸p lÝ vµ chÝnh nghÜa) cña b¶n tuyªn ng«n.
 Cơ sở pháp lý và chính nghĩa của bản Tuyên ngôn Độc lập là khẳng định quyền bình đẳng, quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc của con người. Đó là những quyền không ai có thể xâm phạm được; người ta sinh ra phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi.
 - Hồ Chủ Tịch đã trích dẫn 2 câu nổi tiếng trong 2 bản Tuyên ngôn của Mĩ và Pháp:
 + trước hết là để khẳng định Nhân quyền và Dân quyền là tư tưởng lớn, cao đẹp của thời đại
 + sau nữa là “suy rộng ra…” nhằm nêu cao một lý tưởng về quyền bình đẳng, quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do của các dân tộc trên thế giới
 -> ®Ò cao nh÷ng gi¸ trÞ hiÓn nhiªn cña t­ t­ëng nh©n lo¹i vµ t¹o tiÒn ®Ò cho lËp luËn sÏ nªu ë mÖnh ®Ò tiÕp theo.
 	 - ý nghÜa cña viÖc trÝch dÉn: 
 + Có tính chiến thuật sắc bén, khéo léo, khóa miệng đối phương.
 + Khẳng định tư thế đầy tự hào của dân tộc (đặt 3 cuộc CM, 3 nền độc lập, 3 bản TN ngang hàng nhau.)
 -> c¸ch vËn dông khÐo lÐo vµ ®Çy s¸ng t¹o.
- Cách mở bài rất đặc sắc: từ công nhận Nhân quyền và Dân quyền là tư tưởng thời đại đi đến khẳng định Độc lập, Tự do, Hạnh phúc là khát vọng của các dân tộc.
 Câu văn “Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được” là sự khẳng định một cách hùng hồn chân lí thời đại: Độc lập, Tự do, Hạnh phúc, Bình đẳng của con người, của các dân tộc cần được tôn trọng và bảo vệ. 
 -> ®©y lµ ®ãng gãp riªng cña t¸c gi¶ vµ cña d©n téc ta vµo mét trong nh÷ng trµo l­u t­ëng cao ®Ñp võa mang tÇm vãc quèc tÕ, võa mang ý nghÜa nh©n ®¹o cao c¶.
 - Cách mở bài rất hay, hùng hồn trang nghiêm. Người không chỉ nói với nhân dân Việt Nam ta, mà còn tuyên bố với thế giới. Trong hoàn cảnh lịch sử thời bấy giờ, thế chiến 2 vừa kết thúc, Người trích dẫn như vậy là để tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của dư luận tiến bộ thế giới, nhất là các nước trong phe Đồng minh, đồng thời ngăn chặn âm mưu tái chiếm Đông Dương làm thuộc địa của Đờ Gôn và bọn thực dân Pháp hiếu chiến, đầy tham vọng.
 * Tóm lại: Với lời lẽ sắc bén, đanh thép, Người đã xác lập cơ sở pháp lý của bản TN, nêu cao chính nghĩa của ta. Đặt ra vấn đề cốt yếu là độc lập dân tộc. 
b.2 PhÇn hai: C¬ së thùc tiÔn cña b¶n Tuyªn ng«n.
 * Bản cáo trạng tội ác thực dân Pháp.
- Vạch trần bộ mặt xảo quyệt của thực dân Pháp “lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái, đến cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta”.
- Năm tội ác về chính trị: 1- tước đoạt tự do dân chủ, 2- luật pháp dã man, chia để trị, 3- chém giết những chiến sĩ yêu nước của ta, 4- ràng buộc dư luận và thi hành chính sách ngu dân, 5- đầu độc bằng rượu cồn, thuốc phiện.
 - Năm tội ác lớn về kinh tế: 1- bóc lột tước đoạt, 2- độc quyền in giấy bạc, xuất cảng và nhập cảng, 3- sưu thuế nặng nề, vô lý đã bần cùng nhân dân ta, 4- đè nén khống chế các nhà tư sản ta, bóc lột tàn nhẫn công nhân ta, 5- gây ra thảm họa làm cho hơn 2 triệu đồng bào ta bị chết đói năm 1945.
=> sö dông ph­¬ng ph¸p liÖt kª; c©u v¨n ng¾n dµi, ®éng tõ m¹nh, ®iÖp tõ, ®iÖp có ph¸p, ng«n ng÷ s¾c s¶o; h×nh ¶nh gîi c¶m, giäng v¨n hïng hån.
- Trong vòng 5 năm (1940 – 1945) thực dân Pháp đã hèn hạ và nhục nhã “bán nước ta 2 lần cho Nhật”.
- Thẳng tay khủng bố Việt Minh; “thậm chí đến khi thua chạy, chúng còn nhẫn tâm giết nốt số đông tù chính trị ở Yên Bái và Cao Bằng”.
=> Lời kết án đầy phÉn nộ, sôi sục căm thù:
 + Vạch trần thái độ nhục nhã của Pháp (quì gối , đầu hàng , bỏ chạy..)
 + Đanh thép tố cáo tội ác tày trời (từ đó,...từ đó..)
 Đó là lời khai tử dứt khoát cái sứ mệnh bịp bợm của thực dân Pháp đối với nước ta ngót gần một thế kỉ.
* Quá trình đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta
 - Từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật chứ không phải thuộc địa của Pháp nữa. Nhân dân ta đã nổi dậy giành chính quyền khi Nhật hàng Đồng minh.
 - Nhân dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân và chế độ quân chủ mà lập nên chế độ Dân chủ Cộng hoà. Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị.
 - Chế độ thực dân Pháp trên đất nước ta vĩnh viễn chấm dứt và xoá bỏ :(thoát ly hẳn, xóa bỏ hết.....) mọi đặc quyền, đặc lợi của chóng đối với đất nước ta.
 - Trên nguyên tắc dân tộc bình đẳng mà tin rằng các nước Đồng minh “quyết không thể không công nhận quyền độc lập của dân Việt Nam”:
 “Một dân tộc đã gan góc ...được tự do. Dân tộc đó phải được độc lập”
 => Phần thứ hai là những bằng chứng lịch sử không ai chối cãi được, đó là cơ sở thực tế và lịch sử của bản Tuyên ngôn độc lập được Hồ Chí Minh lập luận một cách chặt chẽ với những lí lẽ đanh thép, hùng hồn: §ã lµ lèi biÖn luËn chÆt chÏ, logic, tõ ng÷ s¾c s¶o, cÊu tróc ®Æc biÖt, nhÞp ®iÖu dån dËp, lêi v¨n biÒn ngÉu, c¸ch hµnh v¨n theo hÖ thèng mãc xich...
b.3.PhÇn cßn l¹i: Lời tuyên bố với thế giới
 - Nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập (từ khát vọng đến sự thật lịch sử hiển nhiên)
 - Nhân dân đã quyết tâm giữ vững quyền tự do, độc lập ấy (được làm nên bằng xương máu và lòng yêu nước).
=> Tuyên ngôn độc lập là một văn kiện lịch sử vô giá của dân tộc ta, thể hiện phong cách chính luận của Hồ Chí Minh.


Nêu yêu cầu của phần kết bài
c,Kết bài:
 - TN là sự kế thừa và phát triển những áng “thiên cổ hùng văn” trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc.
 - Làm nên những giá trị to lớn là cái tài, cái tâm của người cầm bút
 - TN là bản anh hùng ca của thời đại HCM.

GV HD HS lập dàn ý cho đề 2

HS làm việc theo nhóm bàn
- HS từng nhóm trình bày (nd từng phần – nhận xét chốt ý cơ bản)
Đề 2: Mở đầu bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng hoà Hồ Chí Minh viết :
 “Hỡi đồng bào cả nước ,
 “Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hoá cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc” .
 Lời bất hủ ấy ở trong bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của nước Mỹ. Suy rộng ra, câu ấy có nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống , quyền sung sướng và quyền tự do .
 Bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 cũng nói :
 “Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi, và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi” .
 Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được” .
 (Trích Tuyên ngôn Độc lập – Hồ Chí Minh )
 Anh ( chị ) hãy phân tích giá trị nổi bật của đoạn văn trên ở hai phương diện nội dung tư tưởng và nghệ thuật lập luận .


- Yêu cầu mở bài
Gợi ý làm bài.
a. Mở bài :
- Ngày 2 tháng 9 năm 1945, tại quảng trường Ba Đình Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đọc bản Tuyên ngôn Độc lập trước hàng chục vạn đồng bào . 
- Bản Tuyên ngôn Độc lập vừa là văn kiện có ý nghĩa lịch sử to lớn vừa là một áng văn chính luận ngắn gọn, súc tích, lập luận chặt chẽ đanh thép, lời lẽ hùng hồn đầy sức thuyết phục.


Phân tích giá trị nội dung của phần mở đầu bản tuyên ngôn
b. Thân bài :
- Phân tích giá trị nội dung tư tưởng 
Đoạn văn khẳng định q