Tiết 101 Ôn tập văn nghị luận

TIẾT 101 
ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN 
Mục tiêu bài học: 
Giúp HS: 
- Nắm được luận điểm cơ bản và các phép lập luận của các bài văn nghị luận đã 
học. 
- Chỉ ra được những nét riêng đặc sắc trong nghệ thuật nghị luận của mỗi bài nghị 
luận đã học. 
 
Các bước lên lớp 
1. Ổn định 
2. Kiểm tra: Sự chuẩn bị của HS 
3. Bài mới 
Hoạt động 1: Tóm tắt về nội dung, đặc điểm nghệ thuật của các bài nghị luận đã 
học. 
G: Gọi trình bày, yêu cầu nhận xét, sửa và ghi lên bảng. 
 
Stt Tên bài Tác giả 
Đề tài nghị 
luận 
Luận điểm chính 
Phương 
pháp lập 
luận 
1 Tinh thần 
yêu nước 
của nhân dân 
ta. 
HCM Tinh thần 
yêu nước 
của dân tộc 
Việt Nam 
Dân tộc ta có 1 lòng 
nồng nàn yêu nước. 
Đó là 1 truyền thống 
quý báu của ta. 
Chứng 
minh 
2 Sự giàu đẹp 
của TV 
Đặng 
Thai Mai 
Sự giàu đẹp 
của TV 
- TV có những đặc 
sắc của 1thứ tiếng 
đẹp, tiếng hay 
Chứng 
minh kết 
hợp 
3 Đức tính 
giản dị của 
Bác Hồ 
Phạm 
Văn 
Đồng 
Đức tính 
giản dị của 
Bác Hồ 
Bác giản dị trong mọi 
phương diện. Sự giản 
dị ấy đi liền với sự 
phong phú rộng lớn 
về đời sống tinh thần 
ở Bác. 
Chứng 
minh kết 
hợp giải 
thích và 
bình luận 
4 Ý nghĩa văn 
chương 
Hoài 
Thanh 
Văn 
chương và 
 
ý nghĩa của 
nó đối với 
con người. 
 
Tóm tắt đặc điểm nghệ thuật của các bìa nghị luận đã học. 
- Bài tinh thần yêu nước của nhân dân ta, bố cục chặt chẽ, dẫn chứng chọn lọc toàn 
diện, sắp xếp hợp lý, hình ảnh so sánh đặc sắc. 
- Bài "Sự giàu đẹp của TV", bố cục mạch lạc, kết hợp giải thích và chứng minh, 
luận cứ xác đáng, toàn diện, chặt chẽ. 
- Bài "Đức tính giản dị của Bác Hồ": Dẫn chứng cụ thể, xác thực, toàn diện kết hợp 
với chứng minh, giải thích và bình luận, lời văn giản dị, giàu cảm xúc. 
- Bài "ý nghĩa văn chương". 
Trình bày nhứng vấn đề phức tạp 1 cách ngắn gọn, giản dị, sáng sủa, kết hợp với 
cảm xúc, văn giàu hình ảnh. 
Hoạt động 2: 
So sánh văn nghị luận với trữ tình và tự sự… 
- Các thể loại tự sự như truyện, ký chủ yếu dùng phương thức miêu tả, kể nhằm tái 
hiện sinh vật, hiện tượng, con người, câu chuyện. 
- Các thể loại trữ tình như thơ trữ tình, tuỳ bút chủ yếu dùng phương thức biểu cảm 
để biểu hiện tình cảm, cảm xúc qua các hình ảnh, nhịp điệu, vần. Các thể loại tự sự và trữ 
tình đều tập trung xây dựng các hình tượng nghệ thuật với nhiều dạng thức khác nhau 
như nhiệm vụ, hình tượng, thiên nhiên, đồ vật. 
- Khác với các thể loại tự sự và trữ tình, văn nghị luận chủ yếu dùng phương thức 
lập luận bằng lý lẽ, dẫn chứng để trình bày ý kiến tư tưởng nhằm thuyết phục người đọc, 
người nghe về mặt nhận thức. Văn nghị luận cũng có hình ảnh, cảm xúc nhưng điều cốt 
yếu là lập luận với hệ thống các luận điểm, luận cứ chặt chẽ, xác đáng. 
Hoạt động 3: Luyện tập 
HS làm bài tập trắc nghiệm 
Bài tập 1: Khoanh tròn vào chữ cái của câu trả lời đúng 
1. Một bài thơ trữ tình 
a. Không có cốt truyện và nhân vật 
b. Không có cốt truyện nhưng có thể có nhân vật 
c. Chỉ biểu hiện trực tiếp tình cảm, cảm xúc của tác giả. 
d. Có thể biểu hiện gián tiếp, tình cảm, chính xác qua hình ảnh thiên nhiên, con 
người, sự việc. 
2. Trong VB nghị luận 
a. Không có cốt truyện và nhân vật 
b. Không có yếu tố miêu tả, tự sự 
c. Có thể có biểu hiện tình cảm, cảm xúc 
d. Không sử dụng phương thức biểu cảm 
3. Tục ngữ có thể coi là: 
a. VB nghị luận 
b. Không phải là văn bản nghị luận 
c. 1 loại VB nghị luận đặc biệt ngắn gọn 
4. Yếu tố nào không có trong VB nghị luận 
a. Luận điểm 
b. Luận cứ 
c. Các kiểu lập luận 
d. Cốt truyện 
5. Dòng nào không phải là phép lập luận trong văn nghị luận 
a. Chứng minh 
b. Phân tích 
c. Kể chuyện 
d. Giải thích 
6. Yếu tố nào có ở cả ba thể loại: Truyện, ký, thơ kể chuyện 
a. Tứ thơ 
b. Vần, nhịp 
c. Nhân vật 
d. Luận điểm 
Bài tập 2: 
Viết đoạn văn nghị luận chứng minh về vấn đề: Bác Hồ là người có lòng yêu thiên 
nhiên sâu sắc. 
Hướng dẫn học tập: 
- Ôn lại các kiến thức về văn nghị luận 
- Chuẩn bị bài "Dùng cụm C - V để mở rộng câu.