Tóm tắt một số tác phẩm (hoặc trích đoạn) truyện ngắn trong sách giáo khoa Ngữ Văn 12

Tãm t¾t mét sè t¸c phÈm (hoÆc trÝch ®o¹n) truyÖn ng¾n trong sgk ng÷ v¨n 12.
 Biªn so¹n: Lª V¨n l­u.
THUOÁC. (Lç TÊn)
Vôï choàng Hoa Thuyeân – chuû quaùn traø, coù con trai bò beânh ho lao (moät trong nhöõng beïânh nan y thôøi ñoù). Mét sáng sớm mùa thu, lão Hoa Thuyên, đến pháp trường mua thuốc chữa bệnh cho con. Thuốc là chiếc bánh bao tẩm máu của người chiến sĩ cách mạng Hạ Du . Bà Hoa cho con ăn bánh với niềm tin chắc chắn con sẽ khỏi bệnh. 
Những người khách trong quán trà bàn t¸n về thuốc vµ Hạ Du. TÊt c¶ ®Òu cho r»ng b¸nh bao tÈm m¸u ng­êi lµ mét ph­¬ng thuèc k× diÖu vµ cho r»ng H¹ Du lµ mét th»ng ®iªn.
 Buổi sáng thanhh minh năm sau, bà Hoa và mẹ Hạ Du cùng đến thăm mộ con. Hai ngöôøi meï ñau khoå baét ñaàu coù söï ñoàâng caûm vôùi nhau. Hoï raát ngaïc nhieân khi thaáy treân moä Haï Du coù moät voøng hoa, “hoa traéng hoa hoàng xen laãn nhau, naèm khoanh treân naám moä khum khum”. Baø meï Haï Du laåm baåm mét mình ”Theá laø theá naøo nhæ?”

SOÁ PHAÄN CON NGUÔØI (Sôlôkhốp)
 Nhaân vaät chính laø Anñraây Xoâcoâloáp. Anh coù moät cuoäc ñôøi ñau khoå. Tr­íc chiÕn tranh anh cã mét gia ®×nh h¹nh phóc. Chieán tranh theá giôùi laàn thöù hai buøng noå. Xoâcoâloáp nhaäp nguõ roài bò thöông, sau ñoù anh bò ñoaï ñaøy traïi taäp trung cuûa boïn phaùt – xít. Khi thoaùt ñöôïc veà vôùi Hoàng quaân, anh nhaän ñöôïc tin vôï ,con gaùi ñaõ bò bom giaëc saùt haïi. Ngöôøi con trai duy nhaát cuûa anh cuõng ñaõ nhaäp ngu õvaø ñang cuøng anh tieán ñaùnh Berlin. Nhöng ñuùng ngaøy chieán thaéng, con trai anh bò keû thuø baén cheát. Nieàm hy voïng cuoái cuøng cuûa Xoâcoâloâp tan vôõ.
 Keát thuùc chieán tranh, Xoâcoâ loáp giaûi nguõ, xin laøm laùi xe cho moät ñoäi vaän taûi vaø ngaãu nhieân gaëp beù Vania, boá meï ñeàu cheát trong chieán tranh, chuù beù soáng bô vô khoâng nôi nöông töïa. Anh nhaän beù Vanialaøm con, chuù beù thô ngaây tin raèng Xoâcoâ loâp chính laø boá ñeû cuûa mình. Xoâcoâloáp yeâu thöông chaêm soùc thaèng beù thaät chu ñaùo vaø xem noù nhö moät nieàm vui lôùn . Tuy vaäy, Xoâcoâloâp vaãn bò aùm aûnh bôûi moät noãi ñau buoàn, nhieàu ñeâm “ thöùc giaác thì goái öôùt ñaãm nöôùc maét”. Vì noãi ñau buoàn maát vôï,maát con cho neân anh thöôøng xuyeân thay ñoåi choã ôû. Duø theá, Xoâcoâloâp luoân coá giaáu khoâng cho beù Vania thaáy taâm traïng ñau khoå cuûa mình.

OÂNG GIAØ VAØ BIEÅN CAÛ (TrÝch) - Hêminhuê.
 Nhaân vaät chính cuûa taùc phaåm “Oâng giaø vaø bieån cả”û laø laõo Xantiagoâ. Oâng ñaùnh caù ôû vuøng nhieät löu, nhöng ñaõ laâu khoâng kieám ñöôïc con caù naøo. Ñeâm nguõ laõo mô veà thôøi trai treû vôùi tieáng soùng gaøo, höông vò bieån, nhöõng con taøuvaø nhöõng ñaøn sö töû.
 Theá roài, trong mét lÇn ®i c©u mét m×nh coù moät con caù lôùn , tính khí kyø cuïc maéc moài. Ñaây laø con caù kieám to lôùn, huøng duõng maø oâng haèng mô öôùc. Sau cuoäc vaät loän cöïc kyø caên thaúng vaø nguy hieåm, Xantiagoâ chế ngự và giết ñöôïc con ca ù.
 Nhöng luùc oâng giaø quay vaøo bôø, ñaøn caù maäp hung dữ ñuoåi theo ræa thòt con caù kieám. Oâng phaûi ñôn ñoäc chieán ñaáu ñeán kieät söùc vôùi luõ caù maäp. Tuy vaäy, Xantiagoâ vaãn nghĩ “khoâng ai coâ ñôn nôi bieån caû” . Khi oâng giaø meät moûi raû rôøi vaøo ñeán bôø, thì con caù kieám “ daøi hôn chieác thuyeàn coù tôùi saùu baûy taác” kia chæ coøn trô boä xöông. 
 

Vî nhÆt ( Kim Laân)
 Truyeän vieát veà Traøng, thanh nieân nhaø ngheøo ôû xoùm nguï cö. Ñang luùc caùi ñoù, caùi cheát ñe doaï khaép nôi thì Traøng ñöa coâ vôï nhaët veà nha ø(Hai ngöôøi quen nhau mét c¸ch t×nh vµ trong moät lôøi noùi ñuøa cuûa Traøng thò ®· theo anh vÒ).Traøng ñöa thò veà nhaø tröôcù söï ngaïc nhieân cuûa xoùm nguï cö vaø caû baø cuï Töù. Nhöng roài baø cuõng nhaän thò laøm con daâu. Söï xuaát hieän cuûa coâ vôï Nhaët ñem laïi luoàng sinh khí cho caû xoùm nguï cö, Baø cuï Töù vµ Traøng . Traøng nghó ñeán töông lai, coù yù thöùc vôùi traùch nhieäm vôùi gia ñình hôn . Ñaëc bieät, coâ vôï Nhaët cuõng mang ñeán cho Traøng moät thoâng tin quan troïng, gôïi cho Traøng nhôù ñeán hình aûnh maø Traøng ñaõ thaáy maø khoâng bieát : Hình aûnh ñoaøn ngöôøi ñoùi phaù kho thoùc vaø laù côø ñoû tung bay phaáp phôùi.

Vî chång Aphñ (Toâ Hoaøi)
 Truyeän keå veà ñoâi vôï choàng ngöôøi H” Moâng ôû Taây Baéc (ñoù laø Mò vaø A Phuû).
 Ñoaïn ñôøi Mò vaø A Phuû ôû Hoàng Ngaøi: Mò voán laø coâ gaùi ñeïp haùt hay thoåi saùo gioûi, hiếu thảo và giỏi giang trai trong laøng coù nhieàu ngöôøi meâ vaø Mò cuõng coù ngöôøi yeâu. Vì nhaø ngheøo, cha meï vay nôï neân Mî bò baét laøm daâu gaït nợ nhaø Thoáng lí Paù tra. ÔÛû ñaây Mî bò ñaùnh ñaäp, haønh haï, ñoái xöû nhö mét n« lÖ ù. Nhieàu laàn Mî ñònh töï töû nhöng vì thöông cha Mî cam chòu dÇn dÇn MÞ “quen khæ råi” nªn trë nªn lÇm lòi nh­ mét “con rïa nu«i trong xã cöa”. A Phuû voán laø thanh nieân khoeû maïnh, lao ñoäng gioûi nhöng vì ñaùnh con quan maø phaûi chòu bao tai hoïa, nhaát laø khi maát boø nhaø thoáng lyù, A Phuû bò troùi chôø cheát. Lóc ®Çu tr«ng thÊy A Phñ bÞ trãi MÞ döng d­ng nh­ng råi caûm thöông ngöôøi cuøng caûnh ngoä, Mî caét daây côûi troùi cho A Phuû vaø khoâng coøn caùch naøo khaùc Mî chaïy theo A Phuû troán khoûi Hoàng Ngaøi. Ñeán Phieàng Sa, hoï trôû thaønh vôï choàng. Vôï choàng A Phuû laïi tieáp tuïc bò aùp böùc boùc loät bôûi boïn thöïc daân phong kieán. Ñöôïc caùn boä A Chaâu giaùc ngoä, caû hai laàn löôït trôû thaønh du kích tham gia tích cöïc vaøo ñaáu tranh baûo veä laøng, choáng thöïc daân phong kieán.
Rõng xµ nu (Nguyeãn Trung Thaønh.
 Môû ñaàu laø hình aûnh röøng xaø nu vµ laøng Xoâ Man trong taàm ñaïi baùc cuûa giaëc. Boïn chuùng muoán taøn phaù röøng xaø nu cuõng nhö muoán tieâu dieät daân laøng Xoâ Man. Nhöng röøng xaø nu vaø daân laøng Xoâ Man ñaõ theå hieän moät söùc soáng maõnh lieät.
 Truyeän keå veà cuoäc ñôøi Tnuù, sau 3 naêm ñi löïc löôïng trôû veà Tnuù trôû veà thaêm baûn laøng vôùi bao nhieâu thay ñoåi. Ñeâm ñoù taïi nhaø cuï Meát, oâng ñaõ keå cho daân laøng nghe veà cuoäc ñôøi Tnuù. Tnuù moà coâi, daân laøng nuoâi. Khi Mó Dieäm khuûng boá, daân laøng tìm caùch nuoâi giaáu caùn boä, Tnuù ñöôïc anh Quyeát gíac ngoä laøm lieân laïc. Sau khi bò baét giam thoaùt tuø trôû veà, Tnuù hay tin anh Quyeát hy sinh, Tnuù xaây döïng gia ñình vôùi Mai cuøng daân laøng chuaån bò vuõ khí chieán ñaáu vôùi keû thuø. Ñöôïc tin giaëc keùo veà laøng, vôï con Tnó bò giaëc baét haønh haï daõ man. Tnuù xoâng vaøo cöùu meï con Mai, chaúng nhöõng khoâng cøu ñöôïc Tnuù coøn bò giaëc ñoát 10 ñaàu ngoùn tay, vôï con bò gieát. Daân laøng Xoâ Man nhaát teà ñöùng daäy giÕt giÆc. Tnuù ñi boä ñoäi.
 Sau mét ®ªm vÒ th¨m lµng Tnuù ra ñi trong khung caûnh röøng xaø nu baïc ngaøn noái tieáp nhau chaïy ñeán chaân trôøi.



Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh. (Nguyeãn Thi)
 Vieät - moät chieán só giaûi phoùng quaân, xuaát thaân töø moät gia ñình noâng daân coù moái thuø saâu naëng vôùi Myõ- nguî : oâng noäi vaø ba Vieät ñeàu bò giaëc gieát haïi. Meï Vieät vöøa phaûi vaát vaû nuoâi con vöaø phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng ñe doaï, haïch saùch cuûa giaëc, cuoái cuøng cuõng cheát vì bom ñaïn. Gia ñình chæ coøn laïi Vieät, chò Chieán vaø thaèng em UÙùt, chuù Naêm vaø ngöôøi chò nuoâi ñi laáy choàng xa. 
 Truyeàn thoáng caùch maïng veû vang cuûa gia ñình vaø nhöõõng ñau thöông maát maùt naëng neà do toäi aùc cuûa Myõ – nguïy gaây ra ñoái vôùi gia ñình Vieät ñeàu ñöôïc chuù Naêm ghi cheùp vaøo cuoán gia phaû cuûa gia ñình. Vieät vaø Chieán haêng haùi toøng quaân ñi gieát giaëc. Vieät nhoû tuoåi ñoàng ñoäi goïi thaân maät laø caäu Tö. Anh raát gaén boù vôùi ñôn vò, ñaëc bieät vôùi tieåu ñoäi tröôûng Taùnh nhö tình ruoät thòt. ÔÛ anh soâi noåi moät tinh thaàn chieán ñaáu, quyeát laäp nhieàu chieán coâng ñeå cuøng chò Chieán traû thuø cho ba maù. Trong moät traän chieán ñaáu aùc lieät taïi khu röøng cao su, Vieät ñaõ haï ñöôïc moät xe boïc theùp cuûa ñòch nhöng laïc ñoàng ñoäi, Vieät ngaát ñi tænh laïi nhieàu laàn. Moãi laàn tænh laïi, doøng hoài öùc laïi ñöa anh trôû veà vôùi nhöõng kyû nieäm ñaõ qua: kyû nieäm veà maù, chò Chieán, chuù Naêm, ñoàng ñoäi, anh Taùnh… Taùnh cuøng tieåu ñoäi ñi suoát ba ngaøy môùi tìm ñöôïc Vieät trong moät luøm caây raäm vaø suyùt nöõa thì bò aên ñaïn cuûa caäu Tö, bôûi duø ñaõ kieät söùc khoâng boø ñi ñöôïc nöõa nhöng moät ngoùn tay Vieät vaãn ñang ñaët ôû coø suùng, ñaïn ñaõ leân noøng vaø anh töôûng quaân ñòch tôùi. Neáu Taùnh khoâng leân tieáng ngay, coù leõ Vieät ñaõ noå suùng…Vieät ñöôïc ñöa veà ñieàu trò taïi moät beänh vieän daõ chieán, söùc khoeû daàn hoài phuïc. Anh Taùnh giuïc Vieät vieát thö cho chò Chieán keå chieán coâng cuûa mình. Vieät nhôù chò Chieán, muoán vieát thö nhöng khoâng bieát vieát sao. Vieät cuõng khoâng muoán keå chieán coâng cuûa mình vì töï thaáy chöa thaám gì vôùi thaønh tích cuûa ñôn vò vaø nhöõng öôùc mong cuûa maù…
CHIEÁC THUYEÀN NGOAØI Xa. (NGUYEÃN MINH CHAÂU)
 Ñeå coù theå xuaát baûn moät boä lòch ngheä thuaät veà thuyeàn vaø bieån thaät öng yù, tröôûng phoøng ñeà nghò ngheä só nhieáp aûnh Phuøng ñi thöïc teá chuïp boå sung moät böùc aûnh vôùi caûnh buoåi saùng coù söông muø. Nhaân chuyeán ñi thaêm Ñaåu , ngöôøi baïn chieán ñaáu nam xöa, giôø ñang laø chaùnh aùn toaø aùn huyeän, Phuøng ñi tôùi moät vuøng bieån töøng laø chieán tröôøng cuõ cuûa anh thôøi khaùng chieán choáng ñeá quoác Myõ. Phuøng ñaõ “phuïc kích “ maáy buoåi saùng maø chuûa chuïp ñöôïc caûnh naøo. Sau gaàn moät tuaàn suy nghó, tìm kieám, Phuøng quyeát ñònh thu vaøo tôø lòch thaùng baûy naêm sau caûnh thuyeàn ñaùnh caù thu löôùi vaøo luùc bình minh.
 Giaây phuùt aáy ñaõ tôùi, ñoâi maét ngöôøi ngheä sÜ ñaõ phaùt hieän ra moät veû ñeïp” trôøi cho” treân maët bieån môø söông, veû ñeïp maø caû ñôøi baám maùy coù leõ anh chæ dieãm phuùc baét gaëp moät laàn. Nhöng thaät trôù treâu, anh chöùng kieán töø chieác thuyeàn ngö phu ûñeïp nhö trong mô aáy böôùc ra ngöôøi ñaøn baø xaáu xí, meät moûi, cam chòu, moät laõo ñaøn oâng thoâ keäch, döõ daèn, ñoäc aùc, coi vieäc ñaùnh vôï nhö moät phöông caùch ñeå giaûi toaû nhöõng uaát öùc. Chöùng kieán caûnh ngöôøi choàng ñaùnh vôï, tính caùch ngöôøi lính anh boäc loä, anh chöa kòp ngaên caûn thì Phaùc - ®øa c«n trai cña ng­êi ®µn bµ téi nghiÖp ®ãi ®· - ra che chôû cho ngöôøi meï ñaùng thöông. Bieát Phuøng chöùng kieán söï taøn baïo cuûa cha mình, thaèng beù ñaâm ra caêm gheùt anh. Ba hoâm sau, cuõng trong laøng söông sôùm Phuøng laïi chöùng kieán caûnh ngöôøi ñaøn oâng ñaùnh vôï, caûnh coâ chò gaùi töôùc ñoaït con dao gaêm maø ñöùa em trai ñònh laøm vuõ khí ñeå baûo veä ngöôøi meï ñaùng thöông. Khoâng theå neùn chòu hôn nöõa, Phuøng xoâng ra buoäc laõo ñaøn oâng chaám döùt haønh ñoäng ñoäc aùc. Laõo ñaøn oâng ñaùnh traû, Phuøng bò thöông, anh ñöôïc ñöa veà traïm y teá cuûa toaø aùn huyeän. ÔÛ ñaáy anh nghe caâu chuyeän cuûa ngöôøi ñaøn baø laøng chaøi vôùi bao söï caûm thoâng, ngôõ ngaøng, ngaïc nhieân. 
 Taïi toaø aùn huyeän Phuøng Ñaåu hieåu nhöõng nguyeân do ñieàu töôûng chöøng voâ lyù .Ngöôøi ñaøn baø nhaãn nhuïc , bò choàng ñaùnh ñaäp “ ba ngaøy moät traän” nhöng quyeát gaén boù vôùi laõo ñaøn oâng vuõ phu aáy v× t­¬ng lai cña nh÷ng ®­a con. Bức ảnh đó của Phùng đã được chọn vào bộ lịch và mỗi lần đứng trước nó nghệ sĩ Phùng như thấy hình ảnh của người đàn bà nghèo khổ lam lũ hiện ra.

HOÀN TRÖÔNG BA, DA HAØNG THÒT. ( LÖU QUANG VUÕ)
 Tröông Ba gioûi ñaùnh côø bò Nam Taøo baét cheát nhaèm. Vì muoán söûa sai, neân Nam Taøo cuøng Ñeá Thích cho hoàn Tröông Ba soáng laïi, nhaäp vaøo xaùc haøng thòt vöøa môùi cheát. Truù nhôø linh hoàn trong theå xaùc haøng thòt, Tröông ba gaëp nhieàu phieàn toaùi : Lyù tröôûng saùch nhieãu, chò haøng thòt ñoøi choàng, gia ñình Tröông Ba thaáy xa laï… baûn thaân Tröông Ba thì ñau khoå vì phaûi soáng traùi töï nhieân, giaû taïo. Ñaëc bieät thaân xaùc haøng thòt laøm Tröông Ba nhieãm moät soá thoùi xaáu vaø nhöõng nhu caàu voán khoâng phaûi cuûa chính baûn thaân oâng. Tröôùc nguy cô tha hoaù veà nhaân caùch vaø söï phieàn toaùi do möôïn thaân xaùc cuûa ngöôøi khaùc , Tröông Ba quyeát ñònh traû laïi xaùc cho haøng thòt vaø chaáp nhaän caùi cheát. 
(Ghi chó: Tµi liÖu nµy chØ mang tÝnh chÊt tham kh¶o)