Tục ngữ ca dao
Bạn đang xem nội dung tài liệu Tục ngữ ca dao, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tôc ng÷ ca dao: C©u 1: §Ò: Cho bµi ca dao sau: “Cµy ®ång ®ang buæi ban tr a Må h«i th¸nh thãt nh m a ruéng cµy ai ¬i b ng b¸t c¬m ®Çy DÎo th¬m mét h¹t ®¾ng cay mu«n phÇn ” H·y chØ ra c¸c biªn ph¸p tu tõ ® îc sö dông trong bµi ca dao. T¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ ®ã trong viÖc diÔn ®¹t néi dung. Gîi ý: + Gîi h×nh (t¶ c¸i g×? vÊn ®Ò g×?): Må h«i r¬i nhiÒu, rÊt nÆng h¹t, thµnh dßng liªn tôc, suèt ®êi ®Õn c¹n kiÖt Gîi t¶ c«ng viÖc nÆng nhäc cña ngêi ®i cµy, lµm trong thêi ®iÓm kh¾c nghiÖt nhÊt nªn v« cïng vÊt v¶. C¸ch chän sù viÖc rÊt tiªu biÓu v× ®©y lµ c«ng ®o¹n ®Çu tiªn, vÊt v¶ nhÊt, më ®Çu qu·ng thêi gian gian khæ míi cã ®îc b¸t c¬m ngon H×nh ¶nh cô thÓ mµ søc biÓu c¶m lín, giµu ý nghÜa tîng trng + Gîi c¶m (tá th¸i ®é, t×nh c¶m g×?): Sù ®ång c¶m víi nçi vÊt v¶ cña nhµ n«ng Th¸i ®é tr©n träng søc lao ®éng §Ò cao gi¸ trÞ søc lao ®éng vµ s¶n phÈm cña nhµ n«ng Tá lßng biÕt ¬n ngêi lao ®éng Nh¾n nhñ mäi ngêi r»ng thµnh qu¶ lao ®éng kh«ng ph¶i bçng dng mµ cã C©u 2: §Ò: NhËn xÐt vÒ gi¸ trÞ cña kho tµng ca dao - tôc ng÷ ViÖt Nam, cã ý kiÕn cho r»ng: “Ca dao lµ tiÕng nãi vÒ t×nh c¶m gia ®×nh ®»m th¾m,t×nh b¹n bÌ keo s¬n vµ t×nh yªu quª h¬ng tha thiÕt”. Qua nh÷ng bµi ca dao ®· häc vµ ®äc thªm,em h·y lµm s¸ng tá nhËn ®Þng trªn. Gîi ý: T×nh c¶m gia ®×nh qua c¸c bµi ca dao: Ca dao cã nhiÒu bµi thËt ®Æc s¾c nhng chïm ca dao nãi vÒ t×nh c¶m gia ®×nh lµ Ên tîng nhÊt. §ã lµ nh÷ng t×nh c¶m truyÒn thèng cao quÝ: t×nh c¶m con ch¸u víi cha mÑ, «ng bµ, t×nh c¶m anh em, t×nh c¶m cña ngêi con g¸i xa quª T×nh c¶m c¸c con víi cha mÑ ®îc ghi nhËn b»ng chÝn ch÷ cï lao bëi c«ng lao cha mÑ s¸nh ngang víi trêi biÓn. Mçi khi nh×n lªn nuéc l¹t m¸i nhµ, con ch¸u l¹i nhí th¬ng vµ kÝnh träng «ng bµ, tæ tiªn s©u s¾c. T×nh c¶m anh em ®îc so s¸nh nh ch©n víi tay thËt gÇn gòi mµ thÊm thÝa. T×nh c¶m cña ngêi con g¸i xa quª lµm nao lßng chóng ta mçi khi ®äc lªn: ChiÒu chiÒu… C¸c bµi ca dao trªn ®Òu nãi tíi t×nh c¶m yªu quÝ, nhí th¬ng vµ ©n nghÜa thÊm thÝa, s©u nÆng dµnh cho nh÷ng ngêi ruét thÞt b»ng thÓ th¬ lôc b¸t, giäng ®iÖu t©m t×nh nh¾n nhñ, so s¸nh víi c¸c h×nh ¶nh quen thuéc, gÇn gòi, dÔ hiÓu. §ã lµ t×nh c¶m céi nguån, lµm nªn ®¹o lý vµ t©m hån ViÖt Nam nªn chóng ta lu«n trËn träng tù hµo. C©u 3: §Ò: “Tôc ng÷ lµ tói kh«n cña nh©n lo¹i” – Em h·y gi¶i thÝch ý kiÕn trªn Gîi ý: a- Më bµi: theo SGV b- Th©n bµi: + Tói kh«n: kinh nghiÖm phong phó, nhÊt lµ trong lÜnh vùc thiªn nhiªn, lao ®éng s¶n xuÊt vµ con ngêi, x· héi kinh nghiÖm quÝ b¸u nhÊt, cã thÓ gióp mäi ngêi s¶n xuÊt, øng xö tèt h¬n VËn dông linh ho¹t mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng Thªm kinh nghiÖm nhin nhËn øng xö linh ho¹t Lµm ®Ñp s©u s¾c thªm lêi nãi: ng¾n gän mµ hiÖu qu¶ + Nh÷ng c©u tôc ng÷ tiªu biÓu: VÒ thiªn nhiªn VÒ L§SX VÒ Con ngêi VÒ x· héi (phong tôc lèi sèng) + Mét c©u nhiªu ý nghÜa: ¨n qu¶ nhí kÎ trång c©y - ¬n thÇy trß cha mÑ - ©n nghÜa thuû chung c- KÕt bµi: Kh¼ng ®Þnh ý kiÕn trªn lµ ®óng Kinh nghiÖm vÉn ®îc g×n gi÷, vËn dông C©u 4: §Ò: Ca dao lµ lêi cña tr¸i tim ®a lªn miªng. H·y gi¶i thÝch Gîi ý: b1- Néi dung: Ph¶n ¸nh t©m tõ t×nh c¶m cña ng¬i lao ®éng, qua c¸c chñ ®Ò: T×nh c¶m gia ®×nh ®»m th¨m, s©u nÆng T×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc, con ngêi tha thiÕt Than th©n ph©n Ðo le c¬ cùc Ch©m biÕm thãi h tËt xÊu, ¸p bøc bÊt c«ng C¸c kiªu nh©n vËt quen thuéc: lµ nh©n vËt tr÷ t×nh Ngêi mÑ, ngêi vî chÞu th¬ng chÞu khã: “Chµng ¬i giËn thiÕp lam chi…” Ng¬i con ngêi ch¸u hiÕu th¶o, yªu kÝnh cha mÑ «ng bµ: “Ngã lªn…” Ngêi lao ®éng (nhÊt lµ phu n÷) gÆp canh ngé Ðo le, trut t©m sù qua lêi thë than: “Th©n em nh tr¸i bÇn tr«i…” Ngêi con trai con g¸i trong quan hÖ b¹n bÌ th©n thiÕt, thuû chung: Em ¬i chua ngät ®· tõng/ Non xanh níc b¹c ta ®õng quªn nhau” Ngêi n«ng d©n g¾n bã víi cÊy cµy, lóa g¹o: “Cµy ®ång…” Người có thói hư tật xấu: “Hßn ®Êt mµ biÕt nãi n¨ng” b2- NghÖ thuËt: + Thêng rÊt ng¾n, hai hoÆc bèn dßng (h¬n 90%) vµ kh«ng cã nhan ®Ò, thÓ lôc b¸t hoÆc lôc b¸t biÕn thÓ. Ví dụ: lục bát biến thể: Đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng v. v… + LÆp l¹i kÕt cÊu, tõ ng÷, h×nh ¶nh truyÒn thèng lµ ®Æc trng tiªu biÓu nhÊt Lặp từ ngữ: Thương thay thân phận/ Thân em như/ Chiều chiều Lặp kết cấu: Đường vô…quanh quanh Non xanhnước biếc như tranh họa đồ Ai vô xứ…thì vô Hoặc: Nước…vừa trong vừa mát Đường…lắm cát dễ đi Hoặc: Núi…ai đăp mà cao Sông… ai bới, ai đào mà sâu Lặp hình ảnh có tính truyền thống: Các hình anh nhỏ bé, gần gũi, tội nghiệp như con sâu cái kiến ví với người nông dân Các hình ảnh to lớn kì vĩ bất biến ví với công cha nghĩa mẹ + Ng«n ng÷ th¬ nhng g©n víi lêi nãi hµng ngµy: Giản dị, dễ hiểu + Cã ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña th¬ trữ t×nh: dïng phÐp ®èi, so s¸nh, nh©n ho¸, ẩn dụ… dïng phÐp ®èi: Đối lập hình ảnh: nước non – thân cò, thân cò - lên thác, xuống gềnh, Đối lập về từ: lên – xuống Đối lập về nhóm từ:ao cạn – bể đầy Để tô đậm nghịch cảnh éo lê và thân phận đau khổ của ngươi nông dân dïng phÐp so s¸nh: các hình ảnh so sánh gần gũi nuộc lạt mái nhà, củ ấu gai, cây quế giữa rừng…các cặp từ so sánh như bao nhiêu bây nhiêu để gợi tả hình ảnh dïng phÐp nh©n ho¸ qua các vât vô tri vô giác nhưng thân thuộc gần gũi…cho thêm sống động Ẩn dụ: thân phan con tằm, cái kiến, chim hạc…để chỉ thân phận cay đắng hẩm hiu + Gợi và tả, gợi nhiều hơn tả: Gợi nhắc tên sông tên núi, địa danh đặc biệt nổi tiếng về văn hóa, lịch sử Kết hợp các định ngữ để miêu tả Con tằm thì: kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ Lũ kiến li ti: kiếm ăn được mấy phải đi tìm mồi Con cuốc giữa trời: kêu ra máu có người nào nghe C©u 5: §Ò: H·y chÐp l¹i mét sè bµi ca dao b¾t ®Çu b»ng “th©n em”: Gîi ý: Th©n em nh chÏn lóa ®ßng ®ßng… Th©n em nh tr¸i bÇn tr«i… Th©n em nh h¹t ma sa… C©u 6: §Ò: Cam nhËn: ChiÒu chiÒu ra ®øng bê s«ng… Nãi vÒ nçi lßng cña ngêi con g¸i lÊy chång xa Gîi ý: §Æt trong thêi ®iÓm chiÒu chiÒu: lóc hoµng h«n, c¶nh sum häp ®oµn tô dÔ lµm mñi lßng ngêi lu l¹c, c« ®¬n. ChiÒu chiÒu cßn cã nghÜa la nhiªu chiÒu, thêi gian kÐo dµi, nçi buån v« h¹n, chång chÊt. Kh«ng gian bê s«ng, biÓu t¬ng cña sù biÖt li, gÆp gì, d©u hiÖu cña xa x«i c¸ch trë, gîi c¶nh ngé ®¸ng th¬ng v× duyªn t×nh Ðp uæng. Muèn vÒ quª mÑ lµ t©m tr¹ng mong nhí mong ®îc phông dìng nhng kh«ng to¹i nguyÖn. Cã thÓ lµ cã t©m sù u©n khóc kh«ng thÓ gi·i bµy, muèn cha mÑ chë che, chia sÎ. Kh«ng cã ®ß lµ nãi ®Õn sù trãi buéc nghiÖt ng· cña hoµn c¶nh, còng lµ th¸I ®ä nh©n nhÞn cam chÞu. Bµi ca dao lµ lêi than thë ai o¸n, còng lµ th©n phËn Ðo le ®¸ng th¬ng cña c« g¸i C©u 7: §Ò: H·y chøng minh ®o¹n trÝch “ Nçi oan h¹i chång” giµu tÝnh nh©n ®¹o Gîi ý: G¬Þ ý: Dùa vµo néi dung nh©n ®¹o trong v¨n häc trung ®¹i - §Ò cao ®øc h¹nh cña ngêi phô n÷ b×nh d©n - Lªn ¸n quan hÖ bÊt c«ng gi÷a ®Þa chñ vµ n«ng d©n - C¶m th«ng s©u s¾c víi th©n phËn ngêi phô n÷ - §ång t×nh víi íc m¬ b×nh ®¼ng cña ngêi phô n÷ C©u 8: §Ò: PhÇn trÝch Ca dao §øng bªn ni ®ång…buæi mai H·y chØ ra vµ nªu t¸c dông cña ®iÖp ng÷ G¬Þ ý: ChØ ra ®iÖp ng÷ : dßng 1 vµ 2, kiÓu ®iÖp ng÷ nèi tiÕp Nªu t¸c dông nghÖ thuËt: gîi t¶ kh«ng gian baola nhng h÷u t×nh ®Ó t«n thªm vÎ ®Ñp b×nh dÞ duyªn d¸ng cña c« g¸i m×nh th«n quª. Th¬ ca trung ®¹i: C©u 1: §Ò: 1- ChØ ra, nªu t¸c dông nghÖ thuËt ®iÖp ng÷ trong phÇn trÝch Sau phót chia li - §oµn ThÞ §iÓm 2- T×m c¸c cÆp tõ ®ång nghÜa trong 2 dßng th¬ sau: “Ngìng ®Çu kh¸n minh nguyÖt”/ “Cö ®Çu väng minh nguyÖt” lµ: ngìng – cö (ngÈng), väng – kh¸n (nh×n), ming nguyÖt – minh nguyÖt (tr¨ng s¸ng) 3- C¶m nhËn vÎ ®Ñp t©m hån cña LÝ B¹ch vµ Hå ChÝ Minh qua 2 bµi th¬ TÜnh d¹ tø vµ C¶nh khuya Gîi ý: 1- a- PhÇn trÝch Sau phót chia li - §oµn ThÞ §iÓm. ChØ ra ®iÖp ng÷ : c¸c ®Þa danh Hµm D¬ng, Tiªu T¬ng ®îc nh¾c l¹i, kiÓu ®iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp (vßng) Nªu t¸c dông nghÖ thuËt: gîi kh«ng gian chia li ngµy cµng xa c¸ch vµ nçi ®au chia l×a ngµy cµng th¶m thiÕt 2- T×m c¸c cÆp tõ ®ång nghÜa trong 2 dßng th¬ sau: “Ngìng ®Çu kh¸n minh nguyÖt”/ “Cö ®Çu väng minh nguyÖt” lµ: ngìng – cö (ngÈng), väng – kh¸n (nh×n), ming nguyÖt – minh nguyÖt (tr¨ng s¸ng) 3- C¶m nhËn vÎ ®Ñp t©m hån cña LÝ B¹ch vµ Hå ChÝ Minh qua 2 bµi th¬ TÜnh d¹ tø vµ C¶nh khuya Häc sinh cã thÓ s¾p xÕp tr×nh bµy theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, cã thÓ cã nh÷ng ý kiÕn, c¶m thô riªng miÔn sao ph¶i phï hîp víi yªu cÇu cña ®Ò bµi. Cô thÓ cÇn nªu ®îc mét sè ý nh sau : 1/ Bµi th¬ C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh (TÜnh d¹ tø ) , t¸c gi¶ võa vÏ ra ®îc c¶nh ®ªm tr¨ng s¸ng, võa thÓ hiÖn ®îc kh«ng khÝ ®ªm thu l¹nh vµ ®éc ®¸o nhÊt lµ lµ t×nh c¶m tha thiÕt víi quª h¬ng, nçi nhí quª cña ngêi ®i xa. + §ã c¶nh ¸nh tr¨ng räi ®Çu giêng gîi mét cuéc ng¾m tr¨ng ®ét ngét, vÒ khuya, cã thÓ do tr»n träc kh«ng ngñ hay tØnh giÊc . + Tõ ¸nh tr¨ng huyÒn ¶o “ngì mÆt ®Êt phñ s¬ng” g©y c¶m gi¸c l¹nh trong ®ªm + NgÈng ®Çu, cói ®Çu thÓ hiÖn diÔn biÕn t©m lÝ cña t¸c gi¶ tõ ¸nh tr¨ng gîi nhí quª cò. TÊm lßng yªu quª h¬ng ®îc gãi gän trong hai ch÷ “cè h¬ng”. - T×nh c¶m s©u nÆng víi quª h¬ng cña t¸c gi¶ lµm cho mçi ch÷ mçi c©u ®Òu trµn ®Çy c¶m xóc. ChØ mét ¸nh tr¨ng còng ®ñ kh¬i dËy c¶ mét trêi th¬ng nhí. 2/ Bµi th¬ mang tiªu ®Ò “C¶nh khuya” nhng l¹i nÆng “nçi níc nhµ” rÊt ®Ëm t×nh cña B¸c thÓ hiÖn sù hµi hoµ trong t©m hån ngêi nghÖ sÜ yªu c¸i ®Ñp vµ t©m hån ngêi chiÕn sÜ yªu níc lu«n lo cho d©n, cho níc . + C©u th¬ thø nhÊt chØ víi mét ©m thanh, c©u th¬ cu¶ B¸c ®· gîi ®îc c¶nh ®ªm khuya yªn tÜnh “TiÕng suèi trong….xa” . §©y lµ nghÖ thuËt dïng c¸i ®éng ®Ó diÔn t¶ c¸i tÜnh. C©u th¬ t¶ ®îc c¶nh rõng khuya tÜnh mÞch mµ kh«ng hoang v¾ng, l¹nh lÏo. + C©u thø hai lµ mét bøc ho¹ c¶nh tr¨ng s¸ng trong rõng khuya thËt lung linh huyÒn ¶o, ¸nh s¸ng vµ bãng tèi, c©y vµ tr¨ng … tÊt c¶ nh ®an lång vµo nhau t¹o ra mét bøc tranh tinh tÕ, ®Æc s¾c. + Tríc c¶nh ®Ñp lµm lßng ngêi rung ®éng, ®¾m say, t©m hån ngêi nghÖ sÜ réng më yªu c¸i ®Ñp, ®ãn nhËn c¸i ®Ñp “ C¶nh khuya nh …cha ngñ” ngêi nghÖ sÜ thao thøc kh«ng nì ngñ v× yªu vÎ ®Ñp ®Çy quyÕn rò cña ®ªm tr¨ng nói rõng. + Tõ cha ngñ ë c©u th¬ thø ba ®îc l¸y l¹i ë c©u thø t. Hai tõ “cha ngñ” nh hai c¸i b¶n lÒ cña mét c¸nh cöa më ra cho ta thÊy vÎ ®Ñp cña t©m hån B¸c: ®ã lµ sù hµi hoµ gi÷a t©m hån nghÖ sÜ vµ t©m hån chiÕn sÜ. Tríc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn, ngêi nghÖ sÜ, chiÕn sÜ Hå ChÝ Minh kh«ng ngñ. Ngêi kh«ng ngñ kh«ng chØ v× thiªn nhiªn ®Ñp mµ ngêi kh«ng ngñ v× “lo nçi níc nhµ” . Lý B¹ch vµ Hå ChÝ Minh lµ hai nhµ th¬ thuéc d©n téc, hai thêi ®¹i kh¸c nhau nhng ®Òu lµ nh÷ng nghÖ sü tµi hoa, nh÷ng con ngêi mang t tëng nh©n v¨n lín, nªn cïng gÆp nhau tríc thiªn nhiªn ®Ñp ®Ï vµ ®ång c¶m víi cuéc ®êi, (dêng nh nh÷ng nhµ t tëng lín thêng gÆp nhau ë nh÷ng ch©n lý lín). Lý B¹ch nh×n tr¨ng buån v× nhí quª lµ t×nh riªng ®¸ng träng, Hå ChÝ Minh tríc ®ªm tr¨ng ®Ñp mµ lo níc thËt lµ ®¸ng kÝnh. C©u 2: §Ò: Chøng minh néi dung yªu n íc nh©n ®¹o trong v¨n häc trung ®¹i líp 7 Gîi ý: 1/ Më bµi: Néi dung yªu n íc vµ t×nh c¶m nh©n ®o¹ lµ 2 c¶m høng lín trong v¨n häc n íc nhµ mµ ngay tõ v¨n häc trung ®¹i TK X – XIX ®· thÓ hiÖn kh¸ s©u ®Ëm 2/ Th©n bµi: a- Tinh thÇn yªu n íc: + C¸c biÓu hiÖn chÝnh: Kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn, ®Ò cao lßng tù hµo d©n téc Ca ngîi tinh thÇn quyÕt t©m chiÕn th¾g giÆc x©m l îc b¶o vÖ ®éc lËp d©n téc Yªu thiªn nhiªn yªu, quª h ¬ng ®Êt n íc + C¸c v¨n b¶n chÝnh: S«ng nói n íc Nam, Phß gi¸ vÒ kinh, Thiªn Tr êng v·n väng + Ph©n tÝch tõng v¨n b¶n: S«ng nói n íc Nam: Ra ®êi ngay tõ buæi ®Çu ®éc lËp, thÓ th¬ TNTT, mang giäng ®iÖu dâng d¹c ®anh thÐp, coi lµ b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp ®Çu tiªn bëi v×: - Kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn vÒ l·nh thæ cña ®Êt n íc - Nªu cao ý chÝ quyÕt t©m b¶o vÖ chñ quyÒn tr íc mäi kÎ thï Phß gi¸ vÒ kinh: § îc viÕt ngay sau khi §¹i ViÖt th¾ng qu©n Nguyªn M«ng hung h·n lÇn 2, víi h×nh thøc diÔn ®¹t c« ®óc, dån nÐn c¶m xóc vµo bªn trong ý t ëng, bµi th¬ - ThÓ hiÖn râ hµo khÝ chiÕn th¾ng - Kh¸t väng ®Êt n íc th¸i b×nh ngµy cµng h ng thÞnh Thiªn Tr êng v·n väng: Bµi th¬ cña TrÇn Nh©n T«ng, «ng vua yªu n íc, anh hïng, nái tiÕng khoan hoµ nh©n ¸i, viÕt vµo dÞp vÒ th¨m quª - C¶nh lµng quª yªn b×nh, trï phóc mµ b×nh dÞ nªn th¬. C¶nh ng êi hoµ hîp - TÊm lßng yªu thiªn nhiªn, g¾n bã víi lµng quª mËt thiÕt ®»m th¾m b- T×nh c¶m nh©n ®¹o: + C¸c biÓu hiÖn chÝnh: 1- Tr©n träng, ®Ò cao vÎ ®Ñp h×nh thÓ, tµi n¨ng, ®øc h¹nh cña con ng êi lao ®éng, nhÊt lµ phô n÷. 2- Lªn ¸n, tè c¸o nh÷ng thÕ lùc phong kiÕn b¹o tµn (quan l¹i, tay sai dïng quyÒn hµnh, b¹o lùc; bän l u manh c«n ®å û thÕ ®ång tiÒn; nh÷ng hñ tôc, ®Þnh kiÕn nghiÖt ng·, ®åi b¹i) 3- §ång c¶m s©u s¾c víi nh÷ng sè phËn bi kÞch, nh÷ng cuéc ®êi tµi hoa mµ b¹c mÖnh, nh÷ng th©n phËn hång nhan mµ b¹c phËn. 4- §ång t×nh víi nh÷ng íc m¬ kh¸t väng ch©n chÝnh vÒ t×nh yªu, h¹nh phóc, tù do, c«ng lÝ + Ph©n tÝch tõng v¨n b¶n: B¸nh tr«i n íc, Sau phót chia ly, B¹n ®Õn ch¬i nhµ, Qua §Ìo Ngang + DÉn chøng cô thÓ: B¸nh tr«i n íc- bµi th¬ N«m cña n÷ thi sÜ b×nh d©n, ®Ëm chÊt d©n gian - Ca ngîi vÎ ®Ñp h×nh thÓ, ®øc tÝnh thuû chung, phÈm chÊt kiªn ®Þnh - C¶m th ¬ng cuéc ®êi bÞ vïi dËp, cuéc sèng phô thuéc, ý nghÜ tù ti - Lªn ¸n cæ tôc träng nam khinh n÷ - §Ò cao kh¸t väng b×nh quyÒn cña phô n÷ Sau phót chia ly- trÝch trong Chinh phô ng©m khóc – Khóc ng©m buån th¶m cña ng êi thiÕu phô c« ®¬n cã chång ®i chiÕn trËn, qua ngh thuËt ng«n tõ v« cïng ®iªu luyÖn, ®Æc biÖt lµ c¸ch dïng ®iÖp ng÷ tµi t×nh - Nçi sÇu chia ly cña ng êi chinh phô sau lóc tiÔn chång ra trËn. - Nçi sÇu võa cã ý nghÜa tè c¸o chiÕn tranh phi nghÜa, võa thÓ hiÖn niÒm kh¸t khao h¹nh phóc løa ®«i cña ng êi phô n÷ Qua §Ìo Ngang: bµi th¬ TNBC mÉu mùc cña mét nhµ th¬ tµi hoa, trang nh· - ThÓ hiÖn t©m sù u hoµi tr íc thÕ sù ®æi thay, nçi luyÕn tiÕc qu¸ khø vµng son mét ®i kh«ng trë l¹i - Bµy tá nçi niÒm nhí n íc th ¬ng nhµ, nçi buån thÇm lÆng c« ®¬n cña n÷ sÜ. B¹n ®Õn ch¬i nhµ: Giäng th¬ hãm hØnh, ®iªu luyÖn ®Ò cao t×nh b¹n c¶m ®éng vµ cao quÝ h¬n mäi vËt chÊt 3/ KÕt bµi: Yªu n íc nh©n ®¹o lµ 2 c¶m høng næi bËt cña VHT§, nã gãp phÇn ®Ò cao truyªn thèng d©n téc vµ kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ v¨n häc viÕt d©n téc thêi phong k iÕn C©u 3: §Ò: H·y ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ h×nh tîng ngêi phô n÷ qua c¸c v¨n b¶n B¸nh tr«i níc (Hå Xu©n H¬ng), Sau phót chia li (§oµn ThÞ §iÓm) vµ mét sè bµi ca dao b¾t ®Çu b»ng “th©n em”. Gîi ý: a- Më bµi: Ngêi phô n÷ lµ h×nh tîng trung t©m cña ca dao vµ v¨n häc trung ®¹i. Hä hiÖn lªn víi vÎ ®Ñp ®¸ng träng vµ th©n phËn ®¸ng th¬ng. b- Th©n bµi: - Ngêi phô n÷ thêng cã vÎ ®Ñp b×nh dÞ, khiªm nhêng, khoÎ m¹nh, phóc hËu, ®Ó mäi ngêi yªu mÕn, tr©n träng - Ngêi phô n÷ lµ n¹n nh©n cña x· héi phong kiÕn, khiÕn ta bÊt b×nh - Ngêi phô n÷ thêng mÆc c¶m, tù ti, sèng phô thuéc rÊt ®¸ng th¬ng - Hä thêng ®îc nãi ®Õn víi sù c¶m th«ng s©u s¾c, t¹o nªn c¶m høng nh©n v¨n trong v¨n häc. c- KÕt bµi: kh¼ng ®Þnh, më réng, liªn hÖ - H×nh tîng ngêi phô n÷ lµ thµnh c«ng cña v¨n häc d©n gian vµ th¬ trung ®¹i - ThÓ hiÖn mét c¶m høng nh©n ®¹o s©u s¾c Cho ®iÓm: Më bµi, kÕt bµi: 2,0 ®iÓm, th©n bµi mçi ý cho 1,0 ®iÓm C©u 4: §Ò: PhÇn trÝch Sau phót chi li H·y nªu tªn t¸c gi¶, t¸c phÈm, thÓ th¬, ph¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh b- LiÖt kª c¸c tõ ghÐp theo 2 nhãm: chÝnh phô, ®¼ng lËp c- ChØ ra nh÷ng c¸ch nãi nghÖ thuËt chÝnh ®· sö dông vµ hiÖu qu¶ cña nã Gîi ý: a- Nªu tªn t¸c gi¶, t¸c phÈm, thÓ th¬, ph¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh: Nguyªn t¸c ch÷ H¸n: §Æng TrÇn C«n hoÆc ngêi dÞch sang ch÷ N«m: §oµn ThÞ §iÓm, trÝch trong Chinh phô ng©m khóc, theo thÓ thÊt ng«n b¸t có, ph¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh: biÓu c¶m b- LiÖt kª c¸c tõ ghÐp theo 2 nhãm: chÝnh phô, ®¼ng lËp Dßng sè ChÝnh phô §¼ng lËp 1 câi xa ma giã 2 buång cò chiÕu ch¨n 3 c¸ch ng¨n 4 m©y biÕc, nói xanh c- ChØ ra nh÷ng c¸ch nãi nghÖ thuËt chÝnh ®· sö dông vµ hiÖu qu¶ cña nã Tªn c¸ch nãi B¶n chÊt T¸c dông T¬ng ph¶n ®èi lËp Dßng 1- 2 - 3: ®èi lËp vÒ ho¹t ®éng, kh«ng gian réng, xa v¾ng víi hÑp, gÇn gòi, kh«ng gian l¹nh lÏo víi Êm ¸p T¶ c¶nh chia li phò phµng, gîi nçi xãt xa cho h¹nh phóc løa ®«i bÞ chia c¾t Con ngêi nhá bÐ (dßng 1,2,3) víi thiªn nhiªn hoang v¾ng xa l¹ (dßng 4) Gîi th©n phËn c« ®¬n, lßng ngêi trèng tr¶i TiÓu ®èi Dßng 4, nhÞp 4/4 T¹o nh¹c ®iÖu, gîi t©m tr¹ng, t« ®Ëm kh«ng gian hoang v¾ng xa l¹ Chi tiÕt íc lÖ Câi xa, buång cò, ma giã, chiÕu ch¨n, m©y biÕc, nói xanh Kh¾c s©u t©m tr¹ng trong c¶nh ngé ®iÓn h×nh Líp tõ thi ca Chµng, nµng T¨ng gi¸ trÞ biÓu c¶m C©u 5: §Ò: Bµi th¬ “Qua §Ìo Ngang” cña Bµ HuyÖn Thanh Quan, s¸ch Ng÷ v¨n 7, tËp 1 a- H·y chÐp l¹i bµi th¬ b- ViÕt bµi v¨n c¶m nhËn vÒ c¸c vÎ ®Ñp thiªn nhiªn, t©m tr¹ng, ng«n tõ Gîi ý: Bµi th¬ “Qua §Ìo Ngang” cña Bµ HuyÖn Thanh Quan, s¸ch Ng÷ v¨n 7, tËp 1 a- H·y chÐp l¹i bµi th¬ (cho 1,0 ®iÓm nÕu ®óng, râ rµng, nÕu m¾c lçi vËn dông cho ®iÓm phï hîp) b- ViÕt bµi v¨n c¶m nhËn vÒ c¸c vÎ ®Ñp thiªn nhiªn, t©m tr¹ng, ng«n tõ C¶m nhËn vÒ c¸c vÎ ®Ñp thiªn nhiªn: chän t¶ vµo thêi ®iÓm thiªn nhiªn k× ¶o, gîi buån; kh¾c ho¹ ®ñ 3 chiÒu cña kh«ng gian nªn giµu tÝnh tîng h×nh; h×nh ¶nh con ngêi thiªn nhiªn t¬ng ph¶n cµng kh¾c s©u t©m tr¹ng; ©m thanh s©u l¾ng kh¾c kho¶i...gîi t¶ §Ìo Ngang nh mét k× quan hïng vÜ, nªn th¬, khiÕn ta thªm yªu mÕn, tù hµo. C¶m nhËn vÒ c¸c vÎ ®Ñp t©m tr¹ng: qua c¶nh gîi t×nh vµ béc lé trùc tiÕp nçi niÒm nhí níc th¬ng nhµ buån th¬ng, lÆng lÏ da diÕt, gîi cho ta nh÷ng rung c¶m s©u l¾ng tha thiÕt vÒ t×nh quª h¬ng, gia ®×nh. C¶m nhËn vÒ c¸c vÎ ®Ñp ng«n tõ: trau truèt, giµu h×nh ¶nh, gîi c¶m rÊt tµi hoa. Bè côc c©n ®èi, niªm luËt chÆt chÏ, ®iÓn cè mÉu mùc. T×nh c¶nh hoµ quyÖn g¾n bã, gãp phÇn t«n vinh thÓ th¬ cæ vµ ng«n ng÷ d©n téc. C©u 6: §Ò: C¶m nhËn vÒ néi dung hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o trong “Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸” cña §ç Phñ. Gîi ý: 1- Më bµi: Bµi ca …lµ bµi th¬ tiªu biÓu cho c¶m høng hiÖn thùc vµ néi dung nh©n ®¹o trong th¬ §ç Phñ 2- Th©n bµi: a- HiÖn thùc: vÏ ra sèng ®éng thùc tÕ ®¬ng thêi, 3 ®o¹n ®Çu - HiÖn thùc ®êi sèng: C¶nh gia ®×nh ®ãi rÐt, thiÕu thèn vµ cïng cùc khi tai biÕn xÈy ra, t¸c gi¶ giµ yÕu bÊt lùc C¶nh x· héi xuèng cÊp vÒ ®¹o ®øc, lo¹n l¹c v× chiÕn tranh khiÕn t¸c gi¶ lo l¾ng mÊt ngñ - HiÖn thùc t©m tr¹ng: Sù cam chÞu thiªn tai, ®ãi r¸ch v× tuæi giµ søc yÕu Sù bÊt lùc tríc bän ®¹o tÆc v× chóng hoµnh hµnh qu¸ d÷ Sù lo l¾ng v× d©n t×nh lo¹n l¹c - Ý nghÜa: Cho thÊy cuéc ®êi bÊt h¹nh cña §ç Phñ vµ t×nh c¶nh cña ngêi d©n Trung Quèc thêi lo¹n, khiÕn ta th¬ng c¶m Cho thÊy c¶nh lo¹n l¹c x· héi ®¬ng thêi khiÕn ta kh«ng ®ång t×nh b- Nh©n ®¹o: c¶m th«ng chia sÎ, mong muèn ®iÒu tèt ®Ñp cho mäi ngêi, ®o¹n cuèi - ¦íc m¬ cao c¶: cã ng«i nhµ réng tr¨m gian, v÷ng nh bµn th¹ch cho kÎ sÜ nghÌo trong thiªn h¹ - Sù hi sinh cao c¶: m×nh ta chÞu rÐt, mäi ngêi yªn Êm lµ ®ñ l¾m råi - Ý nghÜa: cho thÊy tÊm lßng nh©n ¸i vÜ ®¹i vît lªn hoµn c¶nh cña §ç Phñ khiÕn ta tr©n träng c¶m phôc c- §¸nh gi¸: C¬ së cña néi dung hiÖn thùc nh©n ®¹o trong th¬ cña §ç Phñ lµ ¤ng suèt ®êi sèng trong c¶nh khæ ®au bÖnh tËt nªn dÔ ®ång c¶m Thêi ®¹i cña «ng cã nhiÒu biÕn lo¹n nªn d©n t×nh v« cïng cùc khæ Tµi n¨ng th¬ xuÊt chóng cña «ng 3- KÕt bµi: B»ng tµi n¨ng kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t, qua viÖc chän läc c¸c chi tiÕt tiªu biÓu, sèng ®éng, bµi th¬ ®· thÓ hiÖn c¶m høng hiÖn thùc, nh©n ®¹o s©u s¾c, t«n vinh §ç Phñ lµ nhµ th¬ hiÖn thùc nh©n ®¹o chñ nghÜa lín nhÊt Trung Quèc C©u 7: §Ò: ViÕt bµi v¨n biÓu c¶m vÒ t×nh yªu quª h¬ng trong hai bµi th¬ C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh (Lý B¹ch) vµ Håi h¬ng ngÉu th (H¹ TrÝ Ch¬ng) Gîi ý: 1- Më bµi: T×nh yªu quª h¬ng lu«n lµ c¶m høng d¹t dµo cho c¸c thi nh©n. Tõ cuéc ®êi thùc cña m×nh, hai nhµ th¬ §êng ®· viÕt nªn hai bµi th¬ ®Æc s¾c: TÜnh d¹ tø vµ Håi h¬ng ngÉu th 2- Th©n bµi: a – Víi lý B¹ch: T×nh yªu quª h¬ng lu«n g¾n liÒn víi vÇng tr¨ng (3,0 ®iÓm) LÝ B¹ch vèn xa quª tõ nhá, phiªu l·ng suèt cuéc ®êi vµ khi chÕt n¬i quª ngêi vÉn «m Êp mèi t×nh quª ch¸y báng Thë nhá thêng lªn nói Nga Mi ng¾m tr¨ng nªn “nh×n tr¨ng nhí quª” lµ c¶m høng chÝnh cña TÜnh d¹ tø (Väng nguyÖt hoµi h¬ng) §ªm thu cµng khuya cµng l¹nh, t¸c gi¶ m¬ mµng, nh×n tr¨ng ngì lµ s¬ng, h×nh ¶nh th¬ méng nhng Èn chøa t©m t. Cµng nh×n, tr¨ng cµng s¸ng, vÇng tr¨ng ®¬n c«i nh chÝnh cuéc ®êi c« ®¬n lu l¹c; vÇng tr¨ng trßn tá trong s¸ng vÑn nguyªn nh mèi t×nh quª; vÇng tr¨ng yªn lÆng nh niÒm t©m sù kh«ng thÓ chia sÎ. Tuy ®èi mÆt víi thùc t¹i nhng t¸c gi¶ câi lßng t¸c gi¶ lu«n híng vÒ quª h¬ng. Gièng nh KhuÊt Nguyªn ®· tõng viÕt: “§êng vÒ ®Êt DÜnh xa x«i Mét ®ªm hån méng ngîc xu«i mÊy lÇn” b- Víi H¹ Tri Ch¬ng: T×nh yªu quª h¬ng s©u ®Ëm thuû chung, kh«ng thÓ phai mê (3,0 ®iÓm) Nçi nhí quª l¹i ®îc ghi nhËn khi trë vÒ quª cuèi ®êi, sau 50 n¨m lµm quan chèn kinh thµnh. Bµi th¬ lµ c©u chuyÖn nhá. Hai dßng ®Çu tù thuËt vÒ cuéc ®êi xa quª víi c¶m høng ngËm ngïi. Hai dßng cuèi lµ kÓ l¹i c¶nh hµi híc b»ng giäng hãm hØnh mµ ®au xãt: nhµ th¬ bÞ lò trÎ coi lµ kh¸ch ngay t¹i quª h¬ng m×nh. §»ng sau lêi miªu t¶ tù sù lµ nçi xãt xa, tñi hæ, tÊm lßng thuû chung s©u nÆng víi quª h¬ng. C¶ hai nhµ th¬ dï viÕt theo c¶m høng l·ng m¹n hay hiÖn thùc, ®Òu thÓ hiÖn t×nh quª s©u nÆng, lu«n thêng trùc. Cµng xa quª cµng nhí. Dï cã vinh hoa ®Õn mÊy nhng t×nh quª vÉn lµ v« gi¸. Yªu quª h¬ng tríc hÕt lµ yªu thiªn nhiªn, yªu lò trÎ. C¸ch t¹o h×nh ¶nh ®èi lËp cµng t« ®Ëm sù thuû chung. Hai bµi th¬ ®Òu lµ mÉu mùc cho th¬ §êng. §óng nh ChÕ Lan Viªn ®· viÕt: “ Khi ta ë chØ lµ n¬i ®Êt ë Khi ta ®i ®Êt bçng ho¸ t©m hån” Th¬ ca hiÖn ®¹i C©u 1: §Ò: T¬ng ph¶n lµ g×? H·y nhí l¹i v¨n b¶n Sèng chÕt mÆc bay cña Ph¹m Duy Tèn vµ vËn dông phÐp t¬ng ph¶n ®Ó hoµn thµnh b¶ng sau (bªn díi) C¶nh Ngêi d©n ngoµi ®ª Quan phô mÉu trong ®×nh ý nghÜa Tríc khi ®ª vì Khi cã tin ®ª s¾p vì Khi cã tin ®ª vì Kh¸i qu¸t Gîi ý: T¬ng ph¶n lµ lµ ®Æt nh÷ng ®Æc ®iÓm cïng b×nh diÖn ®èi dÞªn nhau ®Ó t« ®Ëm ®Æc ®iÓm ®èi tîng nhÊn m¹nh kh¾c s©u chñ ®Ò. Hoµn thiÖn b¶ng: C¶nh Ngêi d©n ngoµi ®ª Quan phô mÉu trong ®×nh ý nghÜa Tríc khi ®ª vì Ho¶ng lo¹n, vÊt v¶ v× cè søc géi giã t¾m ma ®Ó chèng chäi víi thiªn nhiªn BÐo tèt, nhµn nh·, h¸ch dÞnh, thÝch hëng l¹c Næi râ tÝnh c¸ch hëng l¹c cña quan phô mÉu vµ th¶m c¶nh th¬ng t©m cña ngêi d©n. T« ®Ëm ý nghÜa phªn ph¸n cña truyÖn Khi cã tin ®ª s¾p vì TiÕng kªu vang trêi dËy ®Êt Th¸i ®é ®iÒm nhiªn ¨n ch¬i hëng l¹c Næi râ tÝnh c¸ch bÊt nh©n cña quan phñ, gi¸n tiÕp ph¶n ¸nh t×nh c¶nh thª th¶m cña mu«n d©n, bé lé th¸i ®é mØa mai phª ph¸n Khi cã tin ®ª vì Ngêi nhµ quª m×nh mÈy lÊm l¸p quÇn ¸o ít ®Çm, tÊt t¶ ch¹y x«ng vµo thë kh«ng ra lêi: “BÈm...” §á mÆt tÝa tai quay ra qu¸t r»ng: “ §ª vì råi... thêi «ng c¸ch cæ chóng mµy” Kh¾c ho¹ thªm tÝnh c¸ch tµn nhÉn v« l¬ng t©m cña quan phô mÉu. Tè c¸o bän quan l¹i cã quyÒn hµnh v« tr¸ch nhiÖm víi nh©n d©n Kh¸i qu¸t Sè phËn th¶m th¬ng B¶n chÊt tµn b¹o, bÊt l¬ng T« ®Ëm tÝnh c¸ch quan phñ, nhÊn m¹nh chñ ®Ò tè c¸o C©u 2: §Ò: Ph©n tÝch nh©n vËt Quan phô mÉu (tham kh¶o 105 bµi v¨n) Gîi ý: 1- Më bµi: - Ph¹m Duy Tèn lµ t¸c gi¶ viÕt v¨n xu«i quèc ng÷ ®Çu tiªn cña ViÖt Nam. TruyÖn lµ mét trong nh÷ng thµnh tùu ®ét xuÊt më ®Çu cho dßng v¨n häc hiÖn thùc ®Çu thÕ kØ. T¸c phÈm viÕt vµo th¸ng 7 n¨m 1928, ®¨ng t¶i trªn b¸o Nam Phong sè 18, th¸ng 12 n¨m 1918 - TruyÖn kÓ vÒ quan phô mÉu ung dung bµi b¹c trong c¶nh ®ª vì, d©n t×nh ch×m trong th¶m ho¹. Qua ®ã t¸c gi¶ lªn ¸n quan l¹i thùc d©n tµn b¹o, v« tr¸ch nhiÖm . - Ch©n dung quan phô mÉu hiÖn lªn rÊt ch©n thùc, cã ý nghÜa tè c¸o s©u s¾c 2- Th©n bµi: a- Quan phô mÉu sèng sang träng xa hoa: - §i hé ®ª mµ dïng toµn ®å quÝ gÝa, cao sang: + §å ngµi dïng tr«ng thËt thÝch m¾t: èng thuèc b¹c, ®ång hå vµng, dao chu«i ngµ, èng v«i ch¹m + §å ngµi ¨n toµn cña ngon vËt l¹: yÕn hÊp ®êng phÌn - Ung dung nhµn nh· hëng thô khi tr¨m hä ®ang chèng lôt: + Quan uy nghi chÔm chÖ ngåi trong ®×nh ®Ìn nÕn s¸ng choang trong khi hµng tr¨m con ngêi ra søc ®éi ®Êt v¸c tre b× bâm trong bïn lÇy, ®éi ma ít nh chuét lét + Quan dùa gèi, cã lÝnh g·i ch©n, cã lÝnh qu¹t, cã tªn trùc hÇu ®iÕu ®ãm + Quan ngåi trªn nha ngåi díi, nghi vÖ t«n nghiªm nh thÇn nh th¸nh, mÆc tr¨m hä géi giã t¾m ma nh ®µn s©u lò kiÕn b- Quan phô mÉu thiÕu tr¸ch nhiÖm vµ sèng chÕt mÆc bay: + Trong khi cã tin b¸o ®ª s¾p vì, vÉn ï th«ng, x¬i yÕn, vuèt r©u, rung ®ïi, m¾t m¶i tr«ng ®Üa näc, ngµi th¶n nhiªn: “MÆc kÖ! D©n, ch¼n d©n th× chí” Quan lín ngµi ¨n, ngµi ®¸nh, ngêi hÇu kÎ d¹ kÎ v©ng. + Khi cã ngêi nhµ quª hèt ho¶ng ch¹y vµo ®×nh b¸o “®ª vì mÊt råi”, quan ®æ tr¸ch nhiÖm cho bªn díi: “§ª vì råi, thêi «ng c¸ch cæ chóng mµy, thêi «ng bá tï chóng mµy…!”. Sai bän lÝnh ®uæi ngêi nhµ quª ra khái ®×nh råi vÉn th¶n nhiªn ®¸nh bµi. + Quan vç tay xuèng sËp kªu to, tay xoÌ bµi, miÖng cêi: “ï! Th«ng t«m, chi n¶y!...§iÕu mµy” vµ sung síng cùc ®iÓm khi ®ª ®· vì, c¶ mét miÒn quª níc trµn lªnh l¸ng, xo¸y thµnh vùc s©u, nhµ cöa tr«i b¨ng, lóa m¸ ngËp hÕt, kÎ sèng kh«ng cã chç ë, kÎ chÕt kh«ng cã n¬i ch«n, t×nh c¶nh th¶m sÇu, kÓ sao cho xiÕt. c- NghÖ thuËt t¬ng ph¶n ®· v¹ch trÇn thãi v« tr¸ch nhiÖm, nhÉn t©m tµn b¹o cña quan l¹i. Chóng kh«ng nh÷ng bãc lét mµ cßn ¨n ch¬i hëng l¹c trªn x¬ng m¸u cña nh©n d©n, mÆc kÖ tÝnh m¹ng cña nh©n d©n.
File đính kèm:
Bo de on he lop 7(1).doc
