Tuyển tập các đề thi Tiếng Việt vào lớp 6

Đề 1.
1.Phân biệt sắc thái nghĩa của những từ đồng nghĩa (in đậm) trong các tập hợp từ sau:
 a) “…những khuôn mặt trắng bệch, những bước chân nặng như đeo đá.” 
(Nguyễn Khải)
b) Bông hoa huệ trắng muốt.
c) Hạt gạo trắng ngần.
d) Đàn cò trắng phau.
e) Hoa ban nở trắng xoá núi rừng.
2. Tìm những từ đồng nghĩa với từ in đậm trong từng câu dưới đây.
a) Bóng tre trùm lên âu yếm làng tôi.
b) Đứa bé rất chóng lớn, người tiều phu chăm nom như con đẻ của mình.
(Vũ Ngọc Phan)
c) Ngôi nhà nhỏ trên thảo nguyên.
3. Một bạn viết những câu dưới đây . Theo em cách diễn đạt trong những câu này đã hợp lí chưa? Vì sao?
 a) Bạn Dũng lúc thì hiền lành, lúc thì chăm chỉ.
 b) Anh bộ đội bị hai vết thương: một vết thương ỏe cánh tay, một vết thương ở Điện Biên Phủ.
4. Trong bài Mùa thu mới, nhà thơ Tố Hữu viết:
Yêu biết mấy, những dòng sông bát ngát
 Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non
Yêu biết mấy, những con đường ca hát
 Qua công trường mới dựng mái nhà son!
Theo em , khổ thơ trên đã bộc lộ cảm xúc của tác giả trước những vẻ đẹp gì trên đất nước chúng ta?
5. Hãy tả lại một cảnh vật thiên nhiên mà em yêu thích( ngọn núi, cánh rừng, dòng sông, bãi biển, hồ nước, dòng thác…).


Đề 2
1.Chọn từ thích hợp trong các từ sau để điền vào chỗ trống: cho , biếu, tặng, truy tặng, cấp , phát , ban, dâng, hiến.
a) Bác gửi.... các cháu nhiều cái hôn thân ái.
(Hồ Chí Minh)
b) …chị Võ Thị Sáu danh hiệu anh hùng.
c) Ăn thì no,… thì tiếc.(Tục ngữ)
d) Lúc bà về, mẹ lại….một gói trà mạn ướp nhị sen thơm phưng phức.
(Tiếng việt 3, tập 2,1983)
e) Đức cha ngậm ngùi đưa tay…phước.
(Chu Văn)
g) Nhà trường…học bổng cho sinh viên xuất sắc.
h) Ngày mai, trường…bằng tốt nghiệp cho sinh viên.
i) Thi đua lập công …Đảng.
k) Sau hoà bình, ông Đỗ Đình Thiện đã….toàn bộ đồn điền này cho nhà nứơc.
(Tiếng việt 5, tập 2,2006)
2. Có thể viết các câu như dưới đây được không? Vì sao?
 a) Nam có mười quyển sách vở.
b) Mẹ mua cho con ba sách, mẹ nhé.
c) Bác nông dân đang cày ruộng nương.
d) Em bé tập nói năng.
e) Mẹ cháu đi chợ búa.
3. Tìm thêm các từ đồng nghĩa vào mỗi nhóm từ dưới đây và chỉ ra nghĩa chung của từng nhóm:
a) chọn, lựa….
b) diễn đạt, biểu đạt…
c) đông đúc, tấp nập,…
4. Trong bài Việt Nam thân yêu ( Tiếng việt 5,tập một), nhà thơ Nguyễn Đình Thi có viết:
Việt Nam đất nước ta ơi!
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
Cánh cò bay lả dập dờn,
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều.
Nêu những cảm nhận của em khi đọc đoạn thơ trên.
5. Đất nước ta có nhiều cảnh đẹp do con người tạo nên.Hãy tả một cảnh đẹp đó trên quê hương em hoặc nơi em đã từng đến.


Đề 3.

Thay từ ngữ in đậm trong đoạn văn dưới đây bằng một từ ngữ đồng nghĩa khác để các câu văn có hình ảnh hơn:
Hồ tơ-nưng
Hå T¬- n­ng ë phÝa b¾c thÞ x· Pl©y- cu. Hå réng l¾m, n­íc trong nh­ läc. Hå s¸ng ®Ñp d­íi ¸nh n¾ng chãi cña buæi tr­a hÌ. Hµng tr¨m thø c¸ sinh s«i n¶y në ë ®©y. C¸ ®i tõng ®µn, khi th× tù do b¬i léi, khi th× lao nhanh nh­ nh÷ng con thoi. Chim chãc còng ®ua nhau ®Õn bªn hå lµm tæ. Nh÷ng con bãi c¸c má dµi, l«ng nhiÒu mµu s¾c. Nh÷ng con quèc ®en tròi, chen l¸ch vµo gi÷a c¸c bôi bê…
2. Chän tõ ng÷ thÝch hîp nhÊt (trong c¸c tõ ®ång nghÜa cho s½n ë d­íi) ®Ó ®iÒn vµo tõng vÞ trÝ trong c©u v¨n miªu t¶ sau ®©y:
 §ªm tr¨ng trªn Hå T©y
 Hå vÒ thu, n­íc (1),(2). Tr¨ng to¶ s¸ng räi vµo c¸c gîn sãng (3). B©y giê, sen trªn hå ®· gÇn tµn nh­ng vÉn cßn (4) mÊy ®o¸ hoa në muén. Mïi h­¬ng ®­a theo chiÒu giã (5). ThuyÒn theo giã cø tõ tõ mµ ®i ra gi÷a kho¶ng (6). §ªm thanh, c¶nh v¾ng, bèn bÒ.

(1): trong veo, trong lµnh, trong trÎo, trong v¾t, trong s¸ng
(2): bao la, b¸t ng¸t, thªnh thang, mªnh m«ng, réng r·i.
(3): nhÊp nh«, lan to¶, lan réng, l¨n t¨n, li ti.
(4): th­a thít, l­a th­a, l¸c ®¾c, l¬ th¬, lo¸ng tho¸ng.
(5): thoang tho¶ng, ngµo ng¹t, th¬m phøc, th¬m ng¸t, ngan ng¸t.
(6): trèng tr¶i, bao la , mªnh mang, mªnh m«ng.
(7): yªn tÜnh, yªn lÆng, im l×m, v¾ng lÆng, lÆng ng¾t nh­ tê





3. Trong cuèn Håi kÝ B¸c Hå, hai nhµ v¨n Hoµi Thanh vµ Thanh TÞnh ®· t¶ phong c¶nh quª h­¬ng B¸c nh­ sau:
 Tr­íc m¾t chóng t«i, gi÷a hai d·y nói lµ d·y nhµ B¸c víi c¸nh ®ång quª B¸c. Nh×n xuèng c¸nh ®ång cã ®ñ c¸c mµu xanh, xanh pha vµng cña ruéng mÝa, xanh rÊt m­ît cña lóa chiªm thêi con g¸i, xanh ®Ëm cña nh÷ng rÆng tre; ®©u ®ã mét vµi c©y phi lao xanh biÕc vµ nhiÒu mµu xanh kh¸c n÷a.
 §äc ®o¹n v¨n trªn , em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ chØ mµu xanh? C¸ch dïng tõ ng÷ nh­ vËy ®· gãp phÇn gîi t¶ ®iÒu g× vÒ c¶nh vËt quª B¸c?
4.T×m vµ söa c¸c lçi dïng tõ , lçi chÝnh tartrong tõng c©u d­íi ®©y:
 a) L·o Hæ ®ang r×nh sau bôi c©y, nh×n thÊy Nai t¬,thÌm rá r·i.
 b) T« §Þnh lµ mét viªn quan l¹i cña triÒu ®×nh nhµ H¸n ë Trung Quèc.
 c) Nh÷ng ng­êi trong gia ®×nh Mai ®ang lµm g× vµo nh÷ng lóc nghØ ng¬i.
 d) §Õn §µ L¹t du kh¸ch cßn ®­îc b¬i thuyÒn trªn Hå Xu©n H­¬ng, ngåi trªn nh÷ng chiÕc xe ngùa cæ kÝnh ®Ó ng¾m c¶nh cao nguyªn.
5. T¶ c¶nh n¬i em ë (hoÆc n¬i em tõng ®Õn) vµo mét buæi s¸ng ®Ñp trêi.
§Ò 4
1. Chän tõ thÝch hîp trong ngoÆc ®¬n ®Ó hoµn chØnh tõng c©u d­íi ®©y:
a) Chóng ta b¶o vÖ nh÷ng (thµnh c«ng, thµnh tÝch, thµnh tùu, thµnh qu¶) cña sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n­íc.
b) C¸c quèc gia ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng ( kÕt qu¶, hiÖu qu¶, hÖ qu¶, hËu qu¶) cña sù « nhiÔm m«i tr­êng.
c) Häc sinh ph¶i chÊp hµnh (quy chÕ, néi quy, quy ®Þnh ) cña líp häc.
2. §iÒn tõ thÝch hîp vµo tõng chç trèng (chän trong c¸c tõ ®ång nghÜa):
a) Lo¹i xe Êy…………..nhiÒu x¨ng qu¸, kh«ng hîp víi ý muèn cña ng­êi…… nªn rÊt khã……..
(tiªu dïng, tiªu thô, tiªu hao)
b) C¸c…….lµ nh÷ng ng­êi cã t©m hån……..
(thi sÜ, nhµ th¬ )
3. §äc bµi th¬ sau:
 Quª em
 Bªn nµy lµ nói uy nghiªm
 Bªn kia lµ c¸nh ®ång liÒn ch©n m©y
 Xãm lµng xanh m¸t bãng c©y
 S«ng xa tr¾ng c¸nh buåm bay l­ng trêi
 Em h×nh dung ®­îc c¶nh quª h­¬ng cña nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa nh­ thÕ nµo?
4. T¶ mét c¶nh ®Ñp mµ em tõng quan s¸t kÜ vµ c¶m thÊy yªu thÝch vµo buæi chiÒu trong ngµy

§Ò 5
1. T×m c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u th¬ sau:
 a) Trong nh­ tiÕng h¹c bay qua
 §ôc nh­ n­íc suèi míi xa nöa vêi.
 TiÕng khoan nh­ giã tho¶ng ngoµi
 TiÕng mau sÇm sËp nh­ trêi ®æ m­a
 (NguyÔn Du)
b) Sao ®ang vui vÎ ra buån b·
 Võa míi quen nhau ®· l¹ lïng
 ( TrÇn TÕ X­¬ng )
c) §¾ng cay míi biÕt ngä bïi
 §­êng ®i mu«n dÆm ®· ngêi mai sau
 (Tè H÷u)
2.T×m tõ ng÷ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng ®Ó hoµn chØnh c¸c c©u tôc ng÷ d­íi ®©y:
a) ChÕt ®øng cßn h¬n sèng…..
b) ChÕt ……cßn h¬n sèng ®ôc………..
c)ChÕt vinh cßn h¬n sèng……….
d) ChÕt mét ®èng cßn h¬n sèng………
3. Trong bµi TiÕng ®µn Ba- la- lai- ka trªn s«ng §µ, nhµ th¬ Quang Huy ®· miªu t¶ mét ®ªm tr¨ng võa tÜnh mÞch võa sinh ®éng trªn c«ng tr­êng s«ng §µ nh­ sau:
 Lóc Êy
 C¶ c«ng tr­êng say ngñ c¹nh dßng s«ng
 Nh÷ng th¸p khoan nh« lªn trêi ngÉm nghÜ
 Nh÷ng xe ñi, xe ben sãng vai nhau n»m nghØ
 ChØ cßn tiÕng ®µn ng©n nga
 Víi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ.
 Khæ th¬ trªn cã h×nh ¶nh nµo ®Ñp nhÊt? H×nh ¶nh ®ã cho ta thÊy ý nghÜa g× s©u s¾c?
4. Trong c¸c c©u th¬ d­íi ®©y cña B¸c Hå, nghÜa cña tõ “xu©n” ( in nghiªng) cã g× kh¸c nhau:
 a) Xu©n nµy kh¸ng chiÕn ®· n¨m xu©n.
 b) S¸u m­¬i tuæi h·y cßn xu©n ch¸n.
 So víi «ng Bµnh vÉn thiÕu niªn.
 c) Mïa xu©n lµ tÕt trång c©y.
5. T¶ c¶nh mét ®ªm tr¨ng ®Ñp trªn quª h­¬ng (hoÆc ë n¬i kh¸c) tõng ®Ó l¹i cho em nh÷ng Ên t­îng khã phai
§Ò 6
1. Víi mçi tõ in ®Ëm d­íi ®©y h·y t×m mét tõ tr¸I nghÜa:
a) Cøng: - thÐp cøng (VD: mÒm )
 - häc lùc lo¹i cøng
 - ®éng t¸c cßn cøng
b) non: - con chim non
 - c©n nµy h¬i non
 - tay nghÒ non
 c) nh¹t : - muèi nh¹t
 - ®­êng nh¹t
 - mµu ¸o nh¹t
 - t×nh c¶m nh¹t
2. a) T×m tõ tr¸i nghÜa víi mçi tõ sau: thËt thµ, hiÒn lµnh, siªng n¨ng.
 b) ë mçi tõ trong cÆp tõ tr¸i nghÜa nãi trªn, h·y t×m c¸c tõ ®ång nghÜa
 (VD: thËt thµ, ch©n thËt…../ dèi tr¸, gi¶ dèi…..)
3. Trong bµi Bµi ca vÒ Tr¸i ®Êt, nhµ th¬ §Þnh H¶i cã viÕt:
 Tr¸i ®Êt nµy lµ cña chóng m×nh
 Qu¶ bãng xanh bay gi÷a trêi xanh
 Bå c©u ¬i, tiÕng chim gï th­¬ng mÕn
 H¶i ©u ¬i, c¸nh chim vên sãng biÓn
 Cïng bay nµo, cho tr¸i ®Êt quay!
 	 Cïng bay nµo, cho tr¸i ®Êt quay!
 §o¹n th¬ trªn gióp em c¶m nhËn ®­îc ®iÒu g× vÒ tr¸i ®Êt th©n yªu?
4. ChØ ra chç ch­a hîp lÝ trong tõng c©u sau:
 a) T«i ®Ò nghÞ anh Long ®ang ®øng dËy.
 b) Bè nã khuyªn nã sÏ c¨m häc.
5. T¶ ng«i nhµ em ë cïng víi nh÷ng ng­êi th©n.
§Õ 7
1. a)T×m tõ tr¸i nghÜa víi mçi tõ sau: nhá bÐ, s¸ng sña, vui vÎ, cao th­îng, cÈn thËn, ®oµn kÕt
 b) Chän mét cÆp tõ tr¸i nghÜa nªu trªn ®Ó ®Æt c©u
2. T×m tõ tr¸i nghÜa víi c¸c tõ in ®Ëm trong côm tõ sau:
- hoa t­¬i - cau t­¬i
- rau t­¬i - cñi t­¬i
- c¸ t­¬i -nÐt mÆt t­¬i
- trøng t­¬i - mµu s¾c t­¬i
3. Trong bµi H¹t g¹o lµng ta cña nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa cã viÕt:
 H¹t g¹o lµng ta
 Cã b·o th¸ng b¶y
 Cã m­a th¸ng ba
 Giät må h«i sa
 Nh÷ng tr­a th¸ng s¸u
 N­íc nh­ ai nÊu
 ChÕt c¶ c¸ cê
 Cua ngoi lªn bê
 MÑ em xuèng cÊy…
 Em hiÓu ®o¹n th¬ trªn nh­ thÕ nµo? H×nh ¶nh ®èi lËp trong ®o¹n th¬ gîi cho em nh÷ng suy nghÜ g×?
4.Trong c¸c thµnh ng÷, tôc ng÷ d­íi ®©y cã lçi chÝnh t¶ kh«ng? NÕu cã h·y nªu nguyªn nh©n m¾c lçi vµ söa l¹i cho ®óng.
 a) Ai kh¶o mµ s­ng. e) Chia ngät xÎ bïi.
 b) ¡n b÷a h«m no b÷a mai. g) §©m chåi n¸y léc.
 c) ¡ miÕng ch¶ miÕng. h) Mét c©y lµm ch¼ng lªn non.
 d) Con s©u lµm giÇu nåi canh. I) GiÊy r¸ch ph¶i gi÷ lÊy nÒ.
 5. T¶ con ®­êng (hoÆc mét ®o¹n ®­êng ) quen thuéc n¬i em ë ( hoÆc con ®­êng n¬i kh¸c mµ em thÝch)
§Ò 8
T×m cÆp tõ tr¸i nghÜa trong c¸c thµnh ng÷ ,tôc ng÷ sau:
Ðn bay thÊp m­a ngËp bê ao, Ðn bay ca m­a rµo l¹i t¹nh.
ViÖc nhµ th× nh¸c, viÖc chó b¸c thÝ siªng.
Kh«n nhµ d¹i chî.
®i hái giµ vÒ nhµ hái trÎ.
Mét miÕng khi ®ãi b»ng mét gãi khi no.
T×m tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u th¬ d­íi ®©y. Thö ph©n tÝch t¸c dông cña mét cÆp tõ tr¸i nghÜa t×m ®­îc:
L­ng nói th× to mµ l­ng mÑ th× nhá
Em ngñ ngoan ®õng lµm mÑ mái
MÆt trêi cña b¾p th× n»m trªn ®åi
MÆt trêi cña mÑ em n»m trªn l­ng.
(NguyÔn Khoa §iÒm)
T«i ®i lÝnh, l©u kh«ng vÒ quª ngo¹i
Dßng s«ng x­a vÉn bªn lë bªn båi
Khi t«i biÕt th­¬ng bµ th× ®· muén
Bµ chØ cßn lµ mét nÊm cá th«i.
(NguyÔn Duy)
 c) ChÞ buån nhí nh÷ng ngµy qua
 Em vui nghÜ nh÷ng ngµy xa ®ang gÇn.
 d) Gi· tõ n¨m cò b©ng khu©ng
 §· nghe xu©n míi b©ng khu©ng l¹ th­êng
T¶ vÎ ®Ñp cña rõng m¬ ë H­¬ng S¬n ( Hµ T©y ), trong bài Rừng mơ cña nhµ th¬ TrÇn Lª V¨n cã ®o¹n viÕt:
 Rõng m¬ «m lÊy nói
 M©y tr¾ng ®äng thµnh hoa
 GÝo chiÒu ®«ng gên gîn
 H­¬ng bay gÇn bay xa…
H·y ghi l¹i c¶m xóc cña em khi ®äc ®o¹n th¬ trªn.
4.Trong c¸c c©u d­íi ®©y cã lçi chÝnh t¶ hay kh«ng?
 T«i ng¾t mét chiÕc l¸ th¶ xuèng gißng n­íc. Mét chó nh¸i bÐn tÝ sÝu nh­ phôc s½n tõ bao giê nh¶y phãc lªn ngåi trÔm trÖ trªn ®ã.Chieecslas tho¸ng chßng chµnh , råi lÆng lÏ xu«i gißng.

5. T¶ mét v­ên rau hoÆc mét v­ên hoa gÇn n¬i em ë(hoÆc n¬i em cã dÞp ®Õn th¨m)

§Ò 9.
T×m c¸c tõ ®ång ©m vµ ph©n biÖt nghÜa cña chóng.
- C¸i nhÉn b»ng b¹c.
- §ång b¹c tr¾ng hoa xoÌ
 - Cê b¹c lµ b¸c th»ng bÇn.
 - ¤ng Ba tãc ®· b¹c.
 - §õng xanh nh­ l¸, b¹c nh­ v«i.
 - CÝ qu¹t m¸y nµy ph¶i thay b¹c.
 b) - C©y ®µn ghi ta
 - Võa ®µn võa h¸t.
 - LËp ®µn ®Ó tÕ lÔ.
 - B­íc lªn diÔn ®µn.
 - §µn chim tr¸nh rÐt trë vÒ.
 - §µn thãc ra ph¬i.
 2. §äc c¸c côm tõ sau chó ý tõ in ®Ëm. 
 a) Sao trªn trêi cã khi mê khi tá.
 b) Sao l¸ ®¬n nµy thµnh ba b¶n.
 c) Sao tÈm chÌ.
 d) Sao ngåi l©u thÕ?
 e) §ång lóa m­ît mµ sao!
 NghÜa cña tõ sao ®­îc nãi tíi d­íi ®©y phï hîp víi tõ sao trong côm tõ nµo c©u nµo ë trªn?
 -ChÐp l¹i hoÆc t¹o ra b¶n kh¸c theo ®óng b¶n chÝnh.
 -TÈm mét chÊt nµo ®ã råi sÊy kh«.
 -Nªu th¾c m¾c, kh«ng biÕt râ nguyªn nh©n.
 -NhÊn m¹nh møc ®é lµm ng¹c nhiªn , th¸n phôc.
 -C¸c thiªn thÓ trong vò trô.
3. Trong bµi Hoµng h«n trªn s«ng H­¬ng( tiÕng viÖt 5. tËp 1) cã ®o¹n t¶ c¶nh nh­ sau:
 PhÝa bªn s«ng, xãm Cån HÐn nÊu c¬m chiÒu, th¶ khãi nghi ngót c¶ mét vïng tre tróc. §©u ®ã , tõ sau kh¸c quanh v¾ng lÆng cña dßng s«ng,tiÕng lanh canh cña thuyÒn chµi gì nh÷ng mÎ c¸ cuèi cïng truyÒn ®I trªn mÆt n­íc, khiÕn mÆt s«ng nghe nh­ réng h¬n…
(Theo Hoµng Phñ Ngäc T­êng)
Em h·y cho biÕt: §o¹n v¨n trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh vµ ©m thanh n¸o cã søc gîi t¶ sinh ®éng? Gîi t¶ ®­îc ®iÒu g×?
Hai c©u d­íi ®©y cã lçi vÒ chÝnh t¶, vÒ c¸ch diÔn ®¹t hay kh«ng?
Sau khi thi ®ç, bè t«i cho t«i mét chiÕc ®ång hå.
C¸c b¹n Êy võa lµm viÖc võa truyÖn trß vui vÎ.
T¶ ng«i tr­êng cã nh÷ng c¶nh vËt ®· tõng g¾n bã víi em trong nh÷ng ngµy th¬ Êu.

§Ò 10
1. §Æt c©u ®Ó ph©n biÖt c¸c tõ ®ång ©m : kÝnh, nghÐ, s¸o
VD: - Em tê míi t¸m tuæi ®· ph¶i ®eo kÝnh
 - ë tr­êng c¸c em ph¶i kÝnh thµy yªu b¹n
3. Trong bµi Trªn hå Ba BÓ, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt:
 ThuyÒn ta l­ít nhÑ trªn Ba BÓ
 Trªn c¶ m©y trêi, trªn nói xanh
 M©y tr¾ng bång bÒnh tr«i lÆng lÏ
 M¸i chÌo khua bãng nói rung rinh
 Theo em, ®o¹n th¬ trªn béc lé nh÷ng c¶m xóc cña t¸c gi¶ khi ®i thuyÒn trªn hå Ba BÓ nh­ thÕ nµo?
4.Trong c¸c c©u d­íi ®©y, cã lçi chÝnh t¶ hay kh«ng?
 a) ChØ mét ngµy sau khi diÔn ra th¶m kÞch 11-9, nhµ ngo¹i giaoddos ®· bay ngay sang MÜ.
 b) Chóng t«i chia xÎ cho nhau tõng b¸t c¬m, qu¶ cµ.
 c) §éi tuyÓn bãng ®¸ nam cña tat ®­îc vµo trung kÕt.
5. T¶ c¶nh vËt n¬i em ë (hoÆc n¬i em ®· ®Õn) trong hoÆc sau c¬n m­a xu©n (hoÆc m­a rµo ®Çu h¹)
§Ò 11
1. ë tõng chç trèng d­íi ®©y , cã thÓ ®iÒn tiÕng, ch÷ g× b¾t ®Çu b»ng :
a) ch / tr
- MÑ…………tiÒn mua c©n…………c¸
- Bµ th­êng kÓ………®êi x­a, nhÊt lµ……….cæ tÝch
- GÇn …………råi mµ anh Êy vÉn……………..ngñ dËy
b) d / gi
- Nã….rÊt kÜ, kh«ng ®Ó l¹i…..g×
- §ång hå ®· ®­îc lªn……mµ kim…… vÉn kh«ng ho¹t ®éng
- ¤ng tí mua mét ®«I giµy ……vµ mét Ýt ®å……..dông
2. a) ViÕt l¹i cho râ néi dung tõng c©u d­íi ®©y (cã thÓ thªm mét vµi tõ )
- V«i t«i t«i t«i
- Trøng b¸c b¸c b¸c
b) Mçi c©u d­íi ®©y cã mÊy c¸ch hiÓu? H·y diÔn ®¹t l¹i cho râ nghÜa tõng c¸ch hiÓu Êy (cã thÓ thªm mét vµi tõ ):
- Mêi c¸c anh chÞ ngåi vµo bµn
- §em c¸c vÒ kho !
3. KÕt thóc bµi th¬ TiÕng väng nhµ th¬ NguyÔn Quang ThiÒu viÕt:
 §ªm ®ªm t«I võa chîp m¾t
 C¸nh cöa l¹i rung lªn tiÕng ®Ëp c¸nh
 Nh÷ng qu¶ trøng l¹i l¨n vµo giÊc ngñ
 TiÕng l¨n nh­ ®¸ löa trªn ngµn
 §o¹n th¬ cho thÊy nh÷ng h×nh ¶nh nµo ®· ®Ó l¹i Ên t­îng s©u s¾c trong t©m trÝ t¸c gi¶, V× sao nh­ vËy?
4. Trong c©u d­íi ®©y, cã lçi chÝnh t¶ hay kh«ng?
 a) ThÞt mì, d­a hµnh, c©u ®èi ®á
 C©y lªu, trµng ph¸o, b¸nh tr­ng xanh.
 b) Lang Liªu chän thø g¹o nÕp th¬m lõng, lÊy ®Ëu xanh, thÞt lîn lµm nh©n, dïng l¸ giong trong v­ên ®ïm l¹i thµnh c¸i b¸nh h×nh vu«ng.
5. T¶ c¶nh n¬i em ë (hoÆc n¬i em ®· ®Õn) g¾n víi mét mïa trong n¨m (xu©n, h¹, thu, ®«ng, hoÆc mïa kh«, mïa m­a)
§Ò 12
1. Trong nh÷ng c©u nµo d­íi ®©y, c¸c tõ s­ên , tai mang nghÜa gèc, vµ trong nh÷ng c©u nµo chóng mang nghÜa chuyÓn:
a) S­ên: - Nã hÝch vµo s­ên t«i
 - Con ®Ìo ch¹y ngang s­ên nói
 - T«I ®I qua phÝa s­ên nhµ
 - Dùa vµo s­ên cña b¶n b¸o c¸o…
b) Tai: - §ã lµ ®iÒu mµ t«I m¾t thÊy tai nghe
 - ChiÕc cèi xay lóa còng cã hai tai rÊt ®iÖu
 - §Õn c¶ c¸I Êm, c¸I chÐn còng cã tai
2. Víi mçi nghÜa d­íi ®©y cña tõ ch¹y, h·y ®Æt mét c©u:
a) §êi chç b»ng ch©n víi tèc ®é cao
(VD: ë cù ly ch¹y 100m , chÞ Êy lu«n dÉn ®Çu )
b)T×m kiÕm ( VD: ch¹y tiÒn )
c) Trèn tr¸nh (VD: ch¹y giÆc)
d)VËn hµnh, ho¹t ®éng (VD: m¸y ch¹y )
e) VËn chuyÓn (VD: ch¹y thãc vµo kho )
3. Trong b×a Mïa th¶o qu¶, nhµ v¨n Ma V¨n Kh¸ng t¶ h­u¬ng th¬m trong rõng th¶o qu¶ nh­ sau:
 Giã t©y l­ít th­ít bay qua rõng, quyÕn h­¬ng th¶o qu¶ ®I, r¶I theo triÒn nói, ®­a h­¬ng th¶o qu¶ ngät l­ông, th¬m nång vµo nh÷ng th«n xãm Chin San. Giã th¬m. C©y cá th¬m. §Êt trêi th­om. Ng­êi ®I tõ rõng th¶o qu¶ vÒ, h­¬ng th¬m ®Ëm ñ Êp trong tõng nÕp ¸o, nÕp kh¨n.
 
 H·y nªu nhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u nh»m nhÊn m¹nh h­¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn trong ®o¹n v¨n trªn.
4. ChØ ra tõ dïng sai trong c©u d­íi ®©y vµ söa l¹i cho ®óng:
 Trong n¨m häc võa qua, b¹n C­êng cã mét sè yÕu ®iÓm cÇn ph¶i kh¾c phôc.
5. T¶ mét cô giµ mµ em yªu mÕm vµ kÝnh träng.



§Ò 13
1. X¸c ®Þnh nghÜa cña c¸c tõ in ®Ëm trong c¸c côm tõ, c©u d­íi ®©y, råi ph©n c¸c nghÜa Êy thµnh hai lo¹i: nghÜa gèc, nghÜa chuyÓn.
a) L¸ : - L¸ bµng ®ang ®á ngän c©y
 - L¸ khoai anh ngì l¸ sen
 - L¸ cê c¨ng lªn v× ng­îc giã
 - CÇm l¸ th­ nµy lßng h­íng v« Nam
b) Qu¶ : - Qu¶ dõa- ®µn lîn con n»m trªn cao
 - Qu¶ cau nho nhá ; c¸i vá v©n v©n
 - Tr¨ng trßn nh­ qu¶ bãng
 - Qu¶ ®Êt lµ ng«i nhµ chung cña chóng ta
 - Qu¶ hång nh­ thÓ qu¶ tim gi÷a ®êi
2. T×m tõ cã thÓ thay thÕ tõ mçi trong c¸c c©u sau:
- Mòi thuyÒn
- mòi sóng
- mòi ®Êt
- mòi qu©n bªn tr¸i ®ang thõa th¾ng xèc tíi
- tiªm ba mòi
3. T×m lçi dïng tõ trong tõng c©u d­íi ®©y råi söa l¹i:
 a) Em ®äc to t¸t, râ rµng, tr«i ch¶y.
 b) Nh÷ng c¸nh tay rµo rµo gi¬ lªn.
 c) Ba tiÕng trèng ®æ håi ®Òu ®Æn.
4. Trong bµi MÆt trêi xanh cña t«i, nhµ th¬ NguyÔn ViÕt B×nh cã viÕt:
 Rõng cä ¬i! Rõng cä!
 L¸ ®Ñp, l¸ ngêi ngêi
 T«i yªu th­¬ng vÉn gäi
 MÆt trêi xanh cña t«i.
 Theo em, khæ th¬ trªn ®· béc lé t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi rõng cä quª h­¬ng nh­ thÕ nµo?
5. T¶ c« gi¸o (thÇy gi¸o ) ®· d¹y em trong nh÷ng n¨m häc tr­íc.
§Ò 14
1. X¸c ®Þnh chøc n¨ng ng÷ ph¸p ( lµm chñ ng÷, vÞ ng÷, bæ ng÷, ®Þnh ng÷ ) cña ®¹i tõ t«i trong tõng c©u d­íi ®©y:
a) §¬n vÞ ®i qua t«i ngo¸i ®Çu nh×n l¹i
 M­a ®Çy trêi nh­ng lßng t«i Êm m·i
§©y lµ quyÓn s¸ch cña t«i
 C¶ nhµ rÊt yªu quý t«i
Ng­êi vÒ ®Ých sím nhÊt trong cuéc thi ch¹y viÖt d· h«m Êy lµ t«i
 2. T×m ®¹i tõ trong c©u sau:
 ViÖc g× t«i còng lµm, ®i ®©u t«i còng ®i, bao giê t«i còng s½n sµng
 3. C©u sau cã mÊy c¸ch hiÓu:
 Xe kh«ng ®­îc rÏ tr¸i.
 4. KÕt thóc bµi th¬ Hµnh tr×nh cña bµy ong, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu viÕt:
 BÇy ong gi÷ hé cho ng­êi
 Nh÷ng mïa hoa ®· tµn phai th¸ng ngµy
 Qua hai dßng th¬ trªn, em hiÓu ®­îc c«ng viÖc cña bµy ong cã ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï?
 5. T¶ mét ng­êi b¹n mµ em thÊy gÇn gòi, th©n thiÕt vµ quý mÕn.
 















 §Ò 15
 1. T×m ®¹i tõ trong ®o¹n trÝch sau, nãi râ tõng ®¹i tõ thay thÕ cho tõ ng÷ nµo:
 Khi gÊu ®· ®i khuÊt, anh kia tõ trªn c©y tôt xuèng vµ c­êi:
ThÕ nµo, gÊu rØ tai cËu ®iÒu g× thÕ?
µ, nã b¶o víi tê r»ng nh÷ng ng­êi xÊu lµ nh÷ng kÎ bá b¹n trong lóc hiÓm nghÌo
2. Dïng ®¹i tõ x­ng h« ®Ó thay thÕ cho danh tõ bÞ lËp l¹i (tõ in ®Ëm) trong c¸c c©u d­íi ®©y:
 Chuét chui qua khe hë vµ t×m ra ®­îc rÊt nhiÒu thøc ¨n. Lµ mét con chuét tham lam nªn chuét ¨n nhiÒu ®Õn møc bông chuét ph×nh lªn. S¸ng ra, chuét t×m ®­êng vÒ æ, nh­ng c¸i bông ph×nh to ®Õn møc chuét kh«ng sao l¸ch qua ®­îc khe hë.
 3. ChØ ra chç bÊt hîp lÝ cña tõng c©u d­íi ®©y:
 a) T«i thØnh tho¶ng ®Õn th¨m anh Êy lu«n.
 b) Sau khi dõng lêi, t«i xin chóc c¸c vÞ m¹nh kháe.
 4. Trong bµi C« TÊm cña mÑ, nhµ th¬ Lª Hång ThiÖn viÕt:
 Bao nhiªu c«ng viÖc lÆng thÇm
 Bµn tay cña bÐ ®ì ®Çn mÑ cha
 BÐ häc giái, bÐ nÕt na
 BÐ lµ c« TÊm, bÐ lµ con ngoan.
 §o¹n th¬ trªn gióp em thÊy ®­îc ®iÒu g× ®Ñp ®Ï ë c« bÐ ®¸ng yªu?
 5. T¶ mét em bÐ ®ang tuæi tËp nãi, tËp ®i (hoÆc em bÐ ë løa tuæi mÇm non)
 §Ò 16
 1. T×m c¸c ®¹i tõ x­ng h« vµ nhËn xÐt th¸i ®é, tinh c¶m cña nh©n vËt khi dïng mçi ®¹i tõ trong ®o¹n th¬ M¸ hÐt lín : “Tôi bay ®å chã!
 C­íp n­íc tao, c¾t cæ d©n tao!
 Tao giµ kh«ng søc cÇm dao
 GiÕt bay ®· cã con tao tr¨m vïng!”
 2. T×m ®¹i tõ trong ®o¹n trÝch sau, ph©n biÖt ng«i ( ng«i thø nhÊt, thø hai, hay thø ba), sè (sè Ýt hay sè nhiÒu) cña tõng ®¹i tõ t×m ®­îc:
 Hai ng­êi ®i ®­êng nh×n thÊy tói tiÒn l¨n lãc gi÷a ®­êng. Ng­êi trÎ nhÆt lªn vµ b¶o:
Th­îng ®Õ göi léc cho t«i ®©y.
 Cßn «ng giµ b¶o:
Chóng ta cïng h­ëng chø?
Ng­êi trÎ c·i:
Kh«ng, chóng ta ®©u cã cïng thÊy, mét m×nh t«i nhÆt lªn th«i.
Chît hä nghe thÊy cã ng­êi c­ìi ngùa ®uæi theo sau, qu¸t b¶o:
§øa nµo ¨n c¾p tói tiÒn?
Ng­êi trÎ sî h·i nãi:
B¸c ¬i, kh«ng khÐo v× c¸c cña b¾t ®­îc nµy mµ chóng ta khèn mÊt.
¤ng giµ liÒn b¶o:
Cña b¾t ®­îc lµ cña anh, chø ®©u ph¶i cña chóng ta, thÕ th× anh khèn chø chóng ta kh«ng khèn.
3. Hai c©u d­íi ®©y cã ph¶i lµ c©u sai kh«ng? v× sao?
 a) C« bÐ cói mÆt xuèng ®Ó giÊu giät n­íc m¾t ®ang r¬i l· ch·.
 b) RÊt mong ®ång chÝ thu xÕp thêi gian ®Õn dù ®«ng ®ñ.
 4. Ca ngîi cuéc sèng cao ®Ñp cña B¸c Hå , trong bµi B¸c ¬i! , nhµ th¬ Tè H÷u cã viÕt:
 B¸c sèng nh­ trêi ®Êt cña ta
 Yªu tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa
 Tù do cho mçi ®êi n« lÖ
 S÷a ®Ó em th¬, lôa tÆng giµ.
 §o¹n th¬ trªn ®· gióp em hiÓu ®­îc nh÷ng nÐt ®Ñp g× trong cuéc sèng cña B¸c Hå kÝnh yªu?
5. T¶ mét ng­êi c«ng nh©n ( n«ng d©n, thî thñ c«ng, b¸c sÜ....) ®ang lµm viÖc.
§Ò 17
1. T×m quan hÖ tõ , cÆp quan hÖ tõ trong c¸c c©u sau vµ nªu râ t¸c dông cña chóng:
 H»ng ngµy, b»ng tinh thÇn vµ ý chÝ v­¬n lªn, d­íi trêi n¾ng gay g¾t hay trong tuyÕt r¬i, hµng triÖu trÎ em trªn thÕ giíi cïng ®i häc. NÕu phong trµo häc tËp Êy bÞ ngõng l¹i th× nh©n lo¹i sÏ ch×m ®¾m trong c¶nh ngu dèt, trong sù d· man.
T×m quan hÖ tõ thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo chç trèng: víi, hoÆc , mµ , cña.
§©y lµ em... t«i vµ b¹n .....nã
ChiÒu nay .....s¸ng mai sÏ cã.
Nãi..... kh«ng lµm.
Hai b¹n nh­ h×nh .....bãng, kh«ng rêi nhau mét b­íc.
C©u v¨n sau cã mÊy c¸ch hiÓu:
 C«ng viÖc nhµ chång chÞ lo liÖu c¶.
§äc hai c©u ca dao:
 - Ai ¬i ®õng bá ruéng hoang
 Bao nhiªu tÊc ®Êt , tÊc vµng bÊy nhiªu
 - Rñ nhau ®i cÊy, ®i cµy
 B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong l­u.
 Em hiÓu ®­îc ®iÒu g× cã ý nghÜa ®Ñp ®Ï trong cuéc sèng cña con ng­êi?
T¶ mét ng­êi trong gia ®×nh võa trë vÒ nhµ sau chuyÕn ®i xa.
§Ò 18
1. T×m cÆp quan hÖ tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng:
a) ....trêi m­a........chóng em sÏ nghØ lao ®éng
b) ..........cha mÑ quan t©m d¹y dç .........em bÐ nµy rÊt ngoan
c) ........nã èm ............nã vÉn ®i häc
d) ........Nam h¸t hay ......Nam vÏ còng giái.
2. H·y thay quan hÖ tõ trong tõng c©u d­íi ®©y b»ng quan hÖ tõ kh¸c ®Ó cã c©u ®óng:
a) NÕu Rïa biÕt m×nh chËm ch¹p nªn nã cè g¾ng ch¹y thËt nhanh
b) Tuy Thá c¾m cæ ch¹y miÕt nªn nã vÉn kh«ng ®uæi kÞp Rïa
c) V× Thá chñ quan, coi th­êng ng­êi kh¸c nh­ng Thá ®· thua Rïa.
d) C©u chuyÖn nµy kh«ng chØ hÊp dÉn, thó vÞ nªn nã cßn cã ya nghÜa gi¸o dôc rÊt s©u s¾c.
3. Ph©n c¸c tõ d­íi ®©y thµnh hai lo¹i : tõ l¸y, tõ ghÐp.
 nhÝ nh¶nh, nhÑ nhµng, cÇn mÉn, tham lam, mÆt mòi, t­¬i tèt, nÕt na, lÊt phÊt, b×nh minh, hoan hØ, ®i ®øng, bu«n b¸n, mong mái, gan gãc, chon von, bËp bïng, hµo hiÖp, hµo hïng, hµo høng, hèt ho¶ng, nhá nhÑ, tho¨n tho¾t, xinh x¨n, ch©n chÝnh, thµnh thùc.
 4. Trong bµi ChiÕc xe lu, nhµ th¬ TrÇn Nguyªn §µo cã viÕt:
 Tí lµ chiÕc xe lu Tí lµ ph¼ng nh­ lôa 
 Ng­êi tí to lï lï Trêi nãng nh­ löa thiªu 
 Con ®­êng nµo míi ®¾p Tí vÉn l¨n ®Òu ®Òu
 Tí san b»ng t¨m t¾p Trêi l¹nh nh­ ­íp ®¸
 Con ®­êng nµo r¶i nhùa Tí cµng l¨n véi v·.

 Theo em, qua h×nh ¶nh chiÕc xe lu, t¸c gi¶ muèn ca ngîi ai? Ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt g× ®¸ng quý?
5. T¶ mét ng­êi b¹n ®ang kÓ chuyÖn (hoÆc ®ang h¸t, ch¬i nh¹c, biÓu diÔn trß vui, ®ãng vai diÔn kÞch...)
§Ò 19
1. Ph©n c¸c c©u d­íi ®©y thµnh hai lo¹i: c©u ®¬n vµ c©u ghÐp. Em dùa vµo ®©u ®Ó ph©n chia nh­ vËy?
a) Trªn c¸c tr¶ng réng vµ chung quanh nh÷ng lïm bôi thÊp mäc theo c¸c l¹ch n­íc, ta cã thÓ nghe tiÕng vï vï bÊt tËn cña hµng ngh×n lo¹i c«n trïng cã c¸nh kh«ng ngít bay ®i bay l¹i trªn nh÷ng b«ng hoa nhiÖt ®íi s¾c sì.
b) Mét vµi giät n­íc m­a lo¸ng tho¸ng r¬i trªn chiÕc kh¨n quµng ®á vµ m¸i tãc xâa ngang vai cña Thñy; nh÷ng sîi cá ®Ém n­íc lïa vµo dÐp Thñy lµm cho bµn ch©n nhá bÐ cña em ­ít l¹nh.
c) C©y chuèi còng ngñ, tµu l¸ lÆng ®i nh­ thiÕp vµo trong n¾ng
d) Trong im ¾ng, h­¬ng v­ên th¬m tho¶ng b¾t ®Çu rãn rÐn b­íc ra, vµ tung t¨ng trong ngän giã nhÑ, nh¶y trªn cá, tr­ên theo nh÷ng th©n cµnh
2. V¹ch ranh giíi gi÷a c¸c vÕ c©u trong tõng c©u ghÐp ë bµi tËp 1. X¸c ®Þnh chñ ng÷, vÞ ng÷ trong tõng vÕ c©u.
3. Trong c¸c c©u d­íi ®©y, dÊu kÕt thóc c©u ®­îc sö dông ®óng hay sai? V× sao?
 a) Em h·y ®o¸n xem c¸c b¹n nhá sÏ lµm g× khi nghe BÝch V©n nãi?
 b) H·y nhí l¹i c¸c bµi häc tr­íc ®Ó gi¶i thÝch v× sai Quang Trung ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ kinh tÕ vµ v¨n hãa.
 4. Trong th­ göi c¸c häc sinh nh©n ngµy khai tr­êng ®Çu tiªn cña n­íc ViÖt Nam ®éc lËp (1945), B¸c Hå ®· viÕt:
 Non s«ng ViÖt Nam cã trë nªn t­¬i ®Ñp hay kh«ng, d©n téc ViÖt Nam cã b­íc tíi ®µi vinh quang ®Ó s¸nh vai víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u ®­îc hay kh«ng, chÝnh lµ nhê mét phÇn lín ë c«gn häc tËp cña c¸c em.
 Em hiÓu lêi d¹y cña B¸c vÒ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi häc sinh nh­ thÕ nµo?
5. T¶ mét ng­êi b¹n ( hoÆc ng­êi th©n trong gia ®×nh) ®ang ngåi häc ( ®äc b¸o, ®äc truyÖn , xem tranh ¶nh ,....)
§Ò 20
1. C¸c vÕ c©u trong tõng c©u ghÐp d­íi ®©y ®­îc nèi víi nhau b»ng c¸ch nµo ( dïng tõ cã t¸c dông nèi hay dÊu c©u ®Ó nèi ):
a) Mïa thu, giã thæi m©y vÒ phÝa cöa s«ng, mÆt n­íc phÝa d­íi cÇu Trµng TiÒn ®en sÉm l¹i.
b) §ªm ®· rÊt khuya nh­ng mÑ em vÉn cÆm côi ngåi so¹n bµi.
c) M­a rµo rµo trªn s©n g¹ch; m­a ®åm ®ép trªn phªn nøa, ®Ëp bïng bïng vµo tµu l¸ chuèi
2. T×m tõ cã t¸c dông nèi hoÆc dÊu c©u thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo chç trèng:
a) Sù sèng cø tiÕp tôc trong ©m thÇm... hoa th¶o qu¶ nÈy d­íi gèc c©y kÝn ®¸o vµ lÆng lÏ.
b) Chuét lµ con vËt tham lam .... nã ¨n nhiÒu qu¸, nhiÒu ®Õn møc bông chuét ph×nh to ra.
c) §Õn s¸ng, chuét t×m ®­êng trë vÒ æ .... nã kh«ng sao l¸ch qua khe hë ®­îc.
d) Mïa n¾ng, ®Êt nÎ ch©n chim ..... nÒn nhµ còng r¹n nøt.
3. C¸c tõ cµ kª, cß kÌ, cÆn kÏ, cËp kªnh, cËp kÌm, cãt kÐt, cät kÑt, c«ng kªnh, cuèng quýt cã ph¶i lµ tõ l¸y phô ©m ®Çu hay kh«ng? v×