Vào phủ Chúa Trịnh (Trích Thượng kinh kí sự) Lê Hữu Trác

Tieát 1, 2: 	
VAØO PHUÛ CHUÙA TRÒNH
(Trích Thöôïng kinh kí söï)
Leâ Höõu Traùc


A. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT
Giuùp HS:
Caûm nhaän ñöôïc giaù trò hieän thöïc saâu saéc cuûa taùc phaåm
Caûm nhaän ñöôïc taám loøng cuûa moät danh y qua vieäc phaûn aùnh cuoäc soáng , cung caùch sinh hoaït nôi phuû chuùa.
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN
SGK, SGV
Taøi lieäu tham khaûo
Thieát keá baøi hoïc 
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH
GV toå chöùc giôø daïy hoïc theo höôùng keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän, traû lôøi caùc caâu hoûi.
D. TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC
1. OÅn ñònh toå chöùc
2. Kieåm tra baøi cuõ
3. Giôùi thieäu baøi môùi
4. Toå chöùc daïy hoïc 














HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS
YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

* GV yeâu caàu HS ñoïc phaàn 1 (SGK) 
(1)Haõy trình baøy ñoâi neùt veà taùc giaû Leâ Höõu Traùc ( Queâ quaùn, nhöõng ñoùng goùp cho y hoïc vaø vaên hoïc daân toäc)
* GV boå sung hoaøn chænh caâu traû lôøi cuûa HS

(2) Thöôïng kinh kí söï ñöôïc saùng taùc trong thôøi gian naøo?
* GV laøm roõ ñaëc tröng cuûa theå kí : Theå loaïi ghi cheùp moät caâu chuyeän, söï vieäc coù thaät vaø töông ñoái hoaøn chænh.
* GV nhaán maïnh : Ñoái vôùi vaên hoïc trung ñaïi nöôùc ta thôøi bay giôø, nay laø moät theå loaïi môùi meû.
(3) Noäi dung chính cuûa taùc phaåm phaûn aùnh veà ñieàu gì?
* GV yeâu caàu HS tìm vaø phaùt hieän noäi dung chính cuûa taùc phaåm trong SGK. Cho HS gaïch chaân yù chính.
* GV môøi 1 HS ñoïc ñoaïn trích trong SGK ñeå cuøng tìm hieåu baøi.
(4) Quang caûnh nôi phuû Chuùa ñöôïc taùc giaû mieâu taû nhö theá naøo? 
Caûnh beân ngoaøi döôïc giôùi thieäu ra laøm sao?
* GV gôïi yù ñeå HS chæ ra ñöôïc nhöõng chi tieát taû caûnh beân ngoaøi phuû Chuùa
(5) Em coù nhaän xeùt gì veà nhöõng chi tieát mieâu taû treân cuûa taùc giaû? Nhöõng chi tieát aáy coù noùi leân ñöôc ñieàu gì khoâng?
-> Chuùa giöõ vò trí troïng yeáu vaø coù quyeàn uy toái thöôïng trong trieàu ñình luùc baáy giôø.

(6) Quang caûnh beân trong phuû Chuùa ñöôïc hieän leân qua nhöõng chi tieát naøo? 
-> Ñeán cung theá töû phaûi qua naêm saùu laøn tröôùng gaám. Nôi ôû cuûa theá töû raát sang troïng, quyeàn uy

 (7) Em nghó gì veà cuoäc soáng trong phuû Chuùa Trònh qua tìm hieåu nhöõng chi tieát treân?
* GV caàn gôïi yù ñeå HS ruùt ra nhaän xeùt. Sau ñoù yeâu caàu caùc HS boå sung vaø nhaéc laïi.
 
( 8) Cung caùch sinh hoaït trong phuû Chuùa coù gì ñaëc bieät? 
- Lôøi leõ, thaùi ñoä cuûa nhöõng ngöôøi phuïc vuï ntn?
-> Lôøi leõ heát söùc cung kính: Thaùnh thöôïng ñang ngöï ôû nay, chöa theå yeát kieán, haàu maïch Ñoâng cung theá töû…
 ( 9) Khoâng khí trong noäi cung ntn? Caùch taùc giaû xem maïch cho theá töû coù gì khaùc bieät?
-> Khoâng khí ngoät ngaït, trang nghieâm khieán taùc giaû phaûi nín thôû, chôø ôû xa
-> Taùc giaû xem maïch cho theá töû phaûi thoâng qua vò quan Chaùnh ñöôøng truyeàn ñaït. 
 
(10) Thaùi ñoä cuûa taùc giaû khi chöùng kieán caûnh soáng xa hoa nôi phuû chuùa?
-> Taùc giaû tuy laø con quan, sinh tröôûng ôû choán phoàn hoa nhöng vieäc trong phuû chæ môùi nghe noùi.
-> Thaùi ñoä aáy coøn theå hieän qua baøi thô töï vònh.
(11) Khi khaùm beänh cho theá töû, thaùi ñoä cuûa taùc giaû dieãn bieán ntn?
- Hieåu roõ caên beänh cuûa theá töû nhöng sôï chöõa coù hieäu quaû ngay seõ ñöôïc chuùa tin duøng, bò coâng danh troùi buoäc-> Caàn chöõa beänh caàm chöøng, cho thuoác voâ thöôûng voâ phaït.
- Nhöng laøm theá laø traùi vôùi y ñöùc, traùi vôùi löông taâm, phuï loøng oâng cha.
(12) Cuoái cuøng taùc giaû ñaõ löïa choïn ntn? Vieäc löïc choïn ñoù theå hieän nhaân caùch gì cuûa Leâ Höõu Traùc? 
Thaày thuoác taøi naêng, coù nhaân caùch cao ñeïp.
(13) Buùt phaùp kí söï cuûa taùc giaû ñöôïc theå hieän qua ñoïan trích ñaëc saéc ntn?
-Quan saùt tæ mæ: Quang caûnh trong phuû chuùa, nôi ôû cuûa theá töû.
- Ghi cheùp trung thöïc: Töø vieäc ngoài chôø ôû phoøng cheø ñeán böõa côm saùng; Töø vieäc xem beänh cho theá töû ñeán vieäc ghi ñôn thuoác…
- Caùch keå chuyeän kheùo leùo, haáp daãn loâi cuoán ngöôøi ñoïc.
* GV chia nhoùm vaø höôùng daãn HS thaûo luaän. 


* GV yeâu caàu HS töï toùm taét nhöõng neùt chính veà noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa ñoaïn trích.


I/ TÌM HIEÅU CHUNG 
1/ Taùc giaû
Leâ Höõu Traùc (1720-1791)
Hieäu laø Haûi Thöôïng Laõn OÂng 
Queâ: Laøng Lieâu Xaù, huyeän Ñöôøng Haøo, traán Haûi Döông.

2/ Taùc phaåm
- Thöôïng kinh kí söï : Taäp kí baèng chöõ Haùn.

- Vieát naêm 1782, khaéc in naêm 1885, xeáp ôû cuoái boä Haûi thöôïng y toâng taâm lónh.







II/ ÑOÏC – HIEÅU VAÊN BAÛN
1/ Caûnh soáng xa hoa nay quyeàn uy cuûa phuû chuùa Trònh
1.1/ Quang caûnh cuûa phuû chuùa
* Caûnh beân ngoaøi:
- Nhöõng daõy haønh lang quanh co noái nhau lieân tieáp
- Haäu maõ quaân tuùc tröïc
- Caây coái um tuøm, chim keâu riu rít, danh hoa ñua thaém.
- Ngöôøi coù vieäc quan qua laïi nhö maéc cöûi.


* Caûnh beân trong:
- Toaøn nhöõng ñoà ñaïc nhaân gian chöa töøng thaáy: tröôùng gaám, maøn laø, saäp vaøng, gheá roàng…
- Maâm vaøng, cheùn baïc

=> Quang caûnh laøm noåi baät cuoäc soáng cöïc kì xa hoa, traùng leä trong phuû Chuùa.



1.2/ Cung caùch sinh hoaït nôi phuû chuùa
- Lôøi leõ cung kính, leã ñoä
- Luoân coù phi taàn chaàu chöïc xung quanh Chuùa Trònh.
- Taùc giaû khoâng ñöôïc tröïc tieáp xem maïch cho theá töû, khoâng ñöôïc pheùp trao ñoåi vôùi Chuùa.

=> Noäi cung trang nghieâm, uy quyeàn vaø giaøu sang heát möïc. 

2/ Thaùi ñoä cuûa taùc giaû
2.1/ Thaùi ñoä ñoái vôùi cuoäc soáng xa hoa
- Böôùc chaân ñeán nay môùi hay caûnh giaøu sang cuûa vua chuùa thöïc khaùc haún ngöôøi thöôøng.
- Caû trôøi Nam sang nhaát laø ñaây
=> Thaùi ñoä döûng döng tröôùc nhöõng quyeán ruõ cuûa vaät chaát, quyeàn uy.
2.2/ Thaùi ñoä khi khaùm beänh cho theá töû
Hai taâm traïng traùi ngöôïc nhau:
- Chöõa heát beänh cho theá töû ñoàng nghóa vôùi vieäc ôû laïi phuû 
- Khoâng chöõa laø traùi vôùi y ñöùc.
=> Löông taâm phaåm chaát trung thöïc cuûa ngöôøi thaày thuoác ñaõ thaéng.


3/ Ñaëc saéc buùt phaùp kí söï cuûa taùc giaû
- Khaû naêng quan saùt tæ mæ.
- Ghi cheùp trung thöïc, giuùp ngöôøi ñoïc hieåu ñöôïc nhieàu hôn veà cuoäc soáng cuûa Chuùa Trònh.
- Ngheä thuaät keå chuyeän haáp daãn.



III/ CAÂU HOÛI THAÛO LUAÄN
Haõy döïng laïi hình töôïng Leâ Höõu Traùc qua ñoaïn trích Vaøo Phuû chuùa Trònh.

IV/ CUÛNG COÁ-DAËN DOØ
Ghi nhôù SGK /T9


E. PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM: 4 caâu
Traû lôøi caùc caâu hoûi sau baèng caùch khoanh troøn chöõ caùi ñöùng ñaàu phöông aùn traû lôøi ñuùng.

1/ Nhöõng ñoùùng goùp cuûa Leâ Höõu Traùc cho nöôùc nhaø theå hieän trong caùc vieäc laøm cuï theå naøo? 
A. Chöõa beänh, vieát vaên, veõ tranh 	B. Soaïn saùch, môû tröôøng, truyeàn baù y hoïc
C. Soaïn saùch, chöõa beänh , ngao du	D. Vieát vaên, laøm quan, chöõa beänh
2/ Giaù trò hieän thöïc cuûa taùc phaåm Thöôïng kinh kí söï laøgì?
Taû quang caûnh ôû kinh ñoâ, cuoäc soáng trong phuû chuùa Trònh.
Taû caûnh quyeàn uy vaøû theá löïc trong phuû chuùa Trònh
Thaùi ñoä khinh thöôøng danh lôïi cuûa taùc giaû.
Taû cuoäc soáng xa hoa, uy quyeàn trong phuû chuùa Trònh vaø thaùi ñoä khinh thöôøng danh lôïi cuûa taùc giaû.
3/ Thaùi ñoä cuûa Leâ Höõu Traùc theå hieän trong ñoanï trích Vaøo phuû chuùa Trònh laø gì? 
Khinh thöôøng danh lôïi, yeâu thích töï do
Khoâng ñoàng tình vôùi soáng xa hoa vaø loäng quyeàn cuûa chuùa Trònh
Coi thöôøng danh lôïi, coù löông taâm vaø traùch nhieäm vôùi ngheà nghieäp
Yeâu thích cuoäc soáng töï do, khoâng bò troùi buoäc.
4/ Buùt phaùp kí söï cuûa taùc giaû ñöôïc theå hieän qua ñoaïn trích ñaëc saéc nhö theá naøo?
Keå chuyeän haáp daãn, ghi cheùp chaân thöïc
Quan saùt tæ mæ, ghi cheùp trung thöïc, keå chuyeän haáp daãn
Quan saùt tæ mæ, ngheä thuaät döïng caûnh ñieâu luyeän
Mieâu taû chaân thöïc veà caûnh vaø dieãn bieán noäi taâm saâu saéc

ÑAÙP AÙN:

Caâu
1
2
3
4
Ñaùp aùn
B
D
C
B


Tieát 3: 	
TÖØ NGOÂN NGÖÕ CHUNG ÑEÁN LÔØI NOÙI
CAÙ NHAÂN

A. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT
Giuùp HS:
- Naém ñöôïc bieåu hieän cuûa caùi chung trong ngoân ngöõ cuûa xaõ hoäi vaø caùi rieâng trong lôøi noùi cuûa caù nhaân, moái töông quan giöõa chuùng.
- Naâng cao naêng löïc lónh hoäi nhöõng neùt rieâng trong ngoân ngöõ cuûa caù nhaân, nhaát laø cuûa caùc nhaø vaên coù uy tín. Ñoàng thôøi reøn luyeän ñeå hình thaønh vaø naâng cao naêng löïc saùng taïo cuûa caù nhaân, bieát phaùt huy phong caùch ngoân ngöõ caù nhaân khi söû duïng ngoân ngöõ chung
- Vöøa coù yù thöùc toân troïng nhöõng nguyeân taéc ngoân ngöõ chung cuûa xaõ hoäi, vöøa coù saùng taïo, goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån ngoân ngöõ cuûa xaõ hoäi.
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN
SGK, SGV
Taøi lieäu tham khaûo
Thieát keá baøi hoïc 
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH
GV toå chöùc giôø daïy hoïc theo höôùng keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän, traû lôøi caùc caâu hoûi.
D. TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC
1. OÅn ñònh lôùp:
2. Kieåm tra baøi cuõ:
3. Giôùi thieäu baøi môùi:
4. Toå chöùc daïy hoïc 

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS
YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT
HS ñoïc SGK
Chuùng ta coù theå giao tieáp vôùi nhau baèng caùc phöông tieän naøo? 
Caùc p / tieän ñoù coù hieäu quaû ko?
Taïi sao ngoân ngöõ laø taøi saûn chung cuûa moät daân toäc, moät coäng ñoàng xaõ hoäi?



Haõy keå teân caùc thanh trong TV.

Keát hôïp aâm vaø thanh, taïo ñöôïc ñôn vò ngoân ngöõ trong cuûa TV?



Caâu ñôn, caâu ñôn ÑB, caâu gheùp…
Goïi Hs cho VD veà kieåu caâu, vaø phöông thöùc chuyeån nghóa töø
I. NGOÂN NGÖÕ – TAØI SAÛN CHUNG CUÛA XAÕ HOÄI
- Ngoân ngöõ laø phöông tieän giao tieáp quan troïng nhaát cuûa xaõ hoäià giuùp con ngöôøi trình baøy noäi dung muoán bieåu hieän vaø lónh hoäi ñöôïc lôøi noùi cuûa ngöôøi khaùc.
- Tính chung cuûa ngoân ngöõ bieåu hieän ôû caùc phöông dieän:
+ Trong thaønh phaàn cuûa ngoân ngöõ coù nhöõng yeáu toá chung:
ü Caùc aâm vaø caùc thanh (ng.aâm, phuï aâm, thanh ñieäu)
ü Caùc tieáng (aâm tieát) do söï keát hôïp caùc aâm vaø thanh theo nhöõng quy taéc nhaát ñònh
ü Caùc töø
ü Caùc ngöõ coá ñònh: thaønh ngöõ, quaùn ngöõ
+ Quy taéc vaø phöông thöùc chung trong vieäc caáu taïo vaø söû duïng caùc ñôn vò ngoân ngöõ
ü Quy taéc caáu taïo kieåu caâu
ü Phöông thöùc chuyeån nghóa töø: nghóa goác à nghóa phaùi sinh

HS ñoïc SGK Phaàn II/11




Lôøi noùi ôû moãi caù nhaân coù nhöõng caùi rieâng. Bieåu hieän ôû nhöõng maët naøo?


Voán töø ngöõ ôû moãi ngöôøi coù khaùc nhau khoâng? Taïi sao laïi coù söï khaùc nhau ñoù?
(Khaùc nhau do: löùa tuoåi, giôùi tính, caù tính, ngheà nghieäp, voán soáng, trình ñoä hieåu bieát, quan heä xaõ hoäi..)
II. LÔØI NOÙI – SAÛN PHAÅM RIEÂNG CUÛA CAÙ NHAÂN
- Khi giao tieáp (noùi hoaëc vieát), moãi caù nhaân söû duïng ngoân ngöõ chung ñeå taïo lôøi noùi ñaùp öùng nhu caàu giao tieáp
- Lôøi noùi caù nhaân vöøa ñöôïc taïo ra do söï keát hôïp caùc yeáu toá vaø quy taéc, phöông thöùc chung vöøa coù saéc thaùi rieâng vaø phaàn ñoùng goùp cuûa caù nhaân
- Caùi rieâng trong lôøi noùi caù nhaân bieåu hieän:
ü Gioïng noùi caù nhaân
ü Voán töø ngöõ caù nhaân
ü Söï chuyeån ñoåi, saùng taïo khi söû duïng töøø ngöõ chung, quen thuoäc
ü Vieäc taïo ra caùc töø môùi
ü Vieäc vaän duïng linh hoaït, saùng taïo quy taéc chung, phöông thöùc chung
- Bieåu hieän roõ neùt nhaát neùt rieâng trong lôøi noùi caù nhaân laø phong caùch ngoân ngöõ caù nhaân cuûa caùc nhaø vaên
Hoïc Ghi nhôù SGK/13












Em coù nhaän xeùt gì veà caùch saép seáp traät töï caâu cuûa HXH?






III. LUYEÄN TAÄP
Baøi taäp 1.
 Thoâi: nghóa laø chaám döùt, keát thuùc moät hoaït ñoäng naøo ñoù (thoâi hoïc, thoâi khoâng laøm nöõa)
- Thoâi: NK duøng vôùi nghóa chaám döùt, keát thuùc cuoäc ñôøi à theå hieän söï maát maùt, noãi ñau ñôùn
à Söï saùng taïo nghóa môùi cho töø thoâi, thuoäc veà lôøi noùi caù nhaân cuûa Nguyeãn Khuyeán 
Baøi taäp 2.
 Caâu thô cuûa HXH duøng nhöõng töø ngöõ quen thuoäc nhöng söï keát hôïp, saép xeáp chuùng thaät khaùc thöôøng, mang neùt rieâng cuûa HXH.
+ Caùc cuïm danh töø: reâu töøng ñaùm, ñaõ maáy hoøn ñeàu saép d/töø trung taâm tröôùc toå hôïp ñònh töø + danh töø chæ loaïi
+ Ñaûo ngöõ: Vò ngöõ (ñoäng töø + thaønh phaàn phuï) tröôùc CN
à taïo aâm höôûng maïnh cho caâu thô vaø toâ ñaäm hình töôïng thô.
Baøi taäp 3
- Quan heä giöõa gioáng loaøi vaø töøng caù theå ñoäng vaät: maøu saéc, kích thöôùc
- Quan heä giöõa moät moâ hình thieát keá vôùi moät saûn phaåm cuï theå 

E. CUÛNG COÁ – DAËN DOØ
1. Tìm hieåu phong caùch ngoân ngöõ rieâng cuûa HXH trong baøi thô “Töï tình”
2. Hoïc baøi
3. Chuaån bò: Vieát baøi laøm vaên soá 1 : NLXH

Tieát 4: 	
VIEÁT BAØI LAØM VAÊN SOÁ 1: 
NGHÒ LUAÄN XAÕ HOÄI

Muïc tieâu caàn ñaït: Giuùp hoïc sinh 
Cuûng coá nhöõng kieán thöùc vaø kó naêng laøm vaên nghò luaän ñaõ hoïc ôû THCS vaø HKII cuûa lôùp 10
Vieát ñöôïc baøi nghò luaän xaõ hoäi coù noäi dung saùt vôùi thöïc teá cuoäc soáng
Phöông tieän daïy hoïc:
SGK vaø SGV Ngöõ vaên 10 T.1
Saùch tham khaûo 
Phöông phaùp daïy hoïc:
Hoïc sinh laøm baøi töï luaän treân lôùp 

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS VAØ HS
YEÂU CAÀU CAÂN ÑAÏT




GV höôùng daãn HS oân laïi nhöõng kieán thöùc cô baûn cuûa vaên bieåu caûm vaø NL theo caùc caâu hoûi SGK.









GV höôùng daãn HS:
- Ñoïc kó ñeà baøi, xaùc ñònh yeâu caàu baøi vieát.
- Ñònh höôùng phaïm vi vaø caùch thöùc tìm nguoàn tö lieäu cho baøi vieát.
I. ÑEÀ BAØI
1. Vieát baøi nghò luaän baøy toû yù kieán cuûa mình veà phöông chaâm “Hoïc ñi ñoâi vôùi haønh”
2. Truyeän cöôøi “Tam ñaïi con gaø” cho anh (chò) suy nghó gì khi baûn thaân mình gaëp moät tình huoáng hoaëc moät vaán ñeà khoù, vöôït quaù taàm hieåu bieát cuûa mình?

II. HÖÔÙNG DAÃN CHUNG:
1. Ñoïc kó ñeà baøi
a. Xaùc ñònh vaán ñeà caàn nghò luaän
Ñeà 1: Hoïc vaø haønh phaûi gaén lieàn vôùi nhau thì môùi ñaït keát quaû cao, môùi coù ích cho xaõ hoäi vaø baûn thaân
Ñeà 2: “Muoán bieát phaûi hoûi, muoán gioûi phaûi hoïc”
Khoâng giaáu doát, khoâng hueânh hoang, phaûi khoâng ngöøng hoïc hoûi
b. Yeâu caàu veà phöông phaùp:
- Coù khaû naêng duøng lí leõ vaø daãn chöùng ñeå dieãn ñaït nhöõng yù nghó cuûa mình moät caùch thuyeát phuïc 
- Yeâu caàu veà boá cuïc baøi vaên: goàm ñuû ba phaàn: môû baøi; thaân baøi; keát baøi.
- Yeâu caàu veà lieân keát:
Lieân keát hình thöùc: bieát söû duïng caùc pheùp lieân keát ñaõ hoïc ôû chöông trình ngöõ vaên THCS 
Lieân keát noäi dung: coù yù thöùc baûo ñaûm veà söï lieàn maïch, veà noäi dung giöõa caùc caâu vôùi caâu, ñoaïn vôùi ñoaïn trong toøan boä baøi vaên.
III. GÔÏI YÙ CAÙCH LAØM BAØI:
Tìm hieåu ñeà
Tìm yù
Xaây döïng boá cuïc
Vieát baøi chính xaùc: traùnh loãi chính taû, töø ngöõ, cuù phaùp… Chuù yù söû duïng caùc bieän phaùp tu töø ñeå baøi vaên theâm gôïi caûm.
CUÛNG COÁ – DAËN DOØ
- Ñoïc baøi: Ñoïc theâm “Soáng ñôn giaûn – Xu theá cuûa theá kæ XXI”
- Soaïn “Töï tình II” – Hoà Xuaân Höông
 
 RUÙT KINH NGHIEÄM: Veà phöông phaùp, noäi dung, thôøi gian
	
	
	
	
	Tieát 5: 	
TÖÏ TÌNH (BAØI II)
Hoà Xuaân Höông

A. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT
Giuùp HS:
Caûm nhaän ñöôïc taâm traïng vöøa buoàn tuûi vöøa phaãn uaát tröôùc duyeân phaän eùo le vaø khaùt voïng soáng, khaùt voïng haïnh phuùc ôû Hoà Xuaân Höông
Caûm nhaän ñöôïc taøi naêng thô Noâm cuûa Hoà Xuaân Höông: thô Ñöôøng luaät vieát baèng tieáng Vieät, caùch duøng töø, hình aûnh giaûn dò, giaøu söùc bieåu caûm, taùo baïo maø tinh teá.
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN
SGK, SGV
Taøi lieäu tham khaûo
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH
Giaùo vieân ñoùng vai troø toå chöùc, gôïi môû ñeå hoïc sinh hình thaønh naêng löïc ñoïc hieåu keát hôïp phaùt vaán, gôïi tìm, neâu vaán ñeà.
D. TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC
1. OÅn ñònh toå chöùc
2. Kieåm tra baøi cuõ
3. Giôùi thieäu baøi môùi
4. Toå chöùc daïy hoïc 
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS
YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

HS ñoïc phaàn Tieåu daãn 


I. TÌM HIEÅU CHUNG
1. Taùc giaû:
- Hoà Xuaân Höông (? - ?) soáng vaøo khoaûng cuoái theá kæ XVIII, queâ ôû huyeän Quyønh Löu, Ngheä An, soáng chuû yeáu ôû Thaêng Long
- Laø ngöôøi coù phong caùch phoùng khoaùng, caù tính maïnh meõ.
- Giao thieäp roäng, ña taøi nhöng cuoäc ñôøi, tình duyeân nhieàu truaân chuyeân, eùo le.
 2/ Saùng taùc: goàm chöõ Haùn vaø chöõ Noâm
- Khoaûng 40 baøi thô Noâm vaø chöõ Haùn
- Löu höông kí: 24 baøi chöõ Haùn + 26 baøi chöõ Noâm 
- Noäi dung noåi baät laø theå hieän loøng thöông caûm ñoái vôùi ngöôøi PN, khaúng ñònh veû ñeïp vaø khaùt voïng cuûa hoï
à Thô HXH traøo phuùng maø tröõ tình, ñaäm ñaø chaát vaên hoïc daân gian, coù caáu töù môùi laï, hình töôïng ñoäc ñaùo, theå hieän caùi toâi maïnh meõ, taùo baïo
à Baø ñöôïc meänh danh laø “baø chuùa thô Noâm”
3. Baøi thô “Töï tình II”
 Ñaây laø baøi thô thöù 2 trong ba baøi thô “Töï tình” cuûa HXH. Töï tình laø baøy toû loøng mình, tình mình.
 

Hai caâu ñeà môû ra moät thôøi gian vaø khoâng gian ntn?


Em haõy ngaét nhòp caâu thô thöù hai? Caùch ngaét nhòp ñoù noùi leân ñieàu gì?




















Hình töôïng thieân nhieân trong hai caâu 5,6 theå hieän taâm traïng, thaùi ñoä cuûa nhaø thô tröôùc soá phaän ntn?










Caâu thô söû duïng bieän phaùp ngheä thuaät naøo?

II. ÑOÏC – HIEÅU VAÊN BAÛN
1. Hai caâu ñeà
- Thôøi gian: ñeâm khuya, “troáng canh doàn”: theå hieän böôùc ñi doàn daäp cuûa thôøi gian vaø söï roái bôøi taâm traïng, ñoù laø söï khaéc khoaûi, thaûng thoát 
- “Trô caùi hoàng nhan”: trô troïi vaø tuûi hoå, beõ baøng tröôùc noãi ñau thaân phaän, cho caùi hoàng nhan bò reû ruùng, mæa mai
- Nhòp thô 1/3/3 + NT ñoái: caùi hoàng nhan >< nöôùc non à söï coâ ñôn, trô troïi cuûa taùc giaû trong ñeâm khuya thanh vaéng ñoàng thôøi theå hieän baûn lónh HXH: beàn gan, thaùch thöùc vôùi hoaøn caûnh
à caâu thô boäc loä söï chua chaùt, ñaéng cay cuûa thaân phaän leõ moïn laø khaùt voïng haïnh phuùc ñeán chaùy boûng
2. Hai caâu thöïc
- “say laïi tænh” gôïi leân caùi voøng luaån quaån, tình duyeân trôû thaønh troø ñuøa cuûa con taïo
à Möôïn röôïu ñeå tieâu saàu, nhöng tænh roài taùc giaû caøng caûm nhaän thaám thía hôn noãi ñau thaân phaän
- “Vaàng traêng boùng xeá khuyeát chöa troøn”à ñieäp yù gôïi leân yù nieäm veà söï dôû dang, muoän maøng, khoâng troïn veïn trong haïnh phuùc, trong nhaân duyeân
à höông röôïu ñeå laïi dö vò ñaéng chaùt coøn höông tình thoaûng qua chæ con phaän haåm duyeân oâi
3. Hai caâu keát
- NT ñoái, ñaûo ngöõ à theå hieän söï phaãn uaát cuûa ñaát ñaù, coû caây vaø cuõng laø söï phaãn uaát cuûa taâm traïng, nöõ só muoán böùc phaù khoûi thöïc taïi ñau ñôùn.
- Ñoäng töø maïnh xieân ngang, ñaâm toaïc theå hieän söï böôùng bænh, ngang ngaïnh, söï phaûn khaùng quyeát lieät cuûa HXH
à theå hieän caù tính maïnh meõ cuûa tg
4. Hai caâu keát
- “ngaùn”: noãi chaùn chöôøng, chaùn ngaùn cho noãi ñôøi eùo le, baïc beõo
- “Xuaân”: muøa xuaân, tuoåi treû
- “Xuaân ñi xuaân laïi laïi”: muøa xuaân trôû laïi ñoàng nghóa vôùi tuoåi xuaân ra ñi maø tình caûnh vaãn khoâng heà ñoåi thay
- “Maûnh tình san seû tí con con”à thuû phaùp nNT taêng tieán, nhaán maïnh söï nhoû beù daàn, laøm cho nghòch caûnh caøng eùo le hôn
à gôïi söï xoùt xa, toäi nghieäp cho tình duyeân beá taéc, khoâng troïn veïn, cho thaân phaän leõ moïn cuûa ngöôøi PN döôùi thôøi PK 


III. TOÅNG KEÁT
 Ghi nhôù SGK/19

E. CUÛNG COÁ
1. Veà noäi dung: Baøi thô noùi leân bi kòch vaø khaùt voïng soáng, khaùt voïng haïnh phuùc cuûa HXH. 
2. Veà NT: Söû duïng töø ngöõ giaûn dò maø ñaëc saéc, hình aûnh giaøu söùc gôïi caûm, bieåu hieän taâm traïng tinh teá, phong phuù.
F. DAËN DOØ
1. Hoïc baøi
2. Laøm phaàn Luyeän taäp/20
3. Soaïn baøi: Caâu caù muøa thu – Nguyeãn Khuyeán
Tieát 6: 	
CAÂU CAÙ MUØA THU (Thu ñieáu)
Nguyeãn Khuyeán

A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC :
 - Caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp cuûa caûnh thu ñieån hình cho muøa thu laøng caûnh Vieät Nam vuøng ñoàng baèng Baéc boä .
 - Veû ñeïp taâm hoàn thi nhaân : taám loøng yeâu thieân nhieân , queâ höông ñaát nöôùc , taâm trang thôøi theá .
 - Thaáy ñöôïc taøi naêng thô Noâm Nguyeãn Khuyeán vôùi buùt phaùp ngheä thuaät taû caûnh , taû tình , ngheä thuaät gieo vaàn , söû duïng töø ngöõ .
B . PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC :
 SGK , SGV , Thieát keá leân lôùp .
C . PHÖÔNG PHAÙP :
 Ñoïc saùng taïo, ñoái thoaïi, thaûo luaän, gôïi tìm .
D . TIEÁN TRÌNH THÖÏC HIEÄN 
 1. Kieåm tra baøi cuõ 
 2. Giôùi thieäu baøi môùi 
HOAÏT ÑOÂÏNG CUÛA
GV VAØ HS
NOÄI DUNG CAÀN ÑAÏT
--GV yeâu caàu HS ñoïc phaàn tieåu daãn trong SGK trang 21 ñeå xaùc ñònh :
 +Nhöõng neùt chính veà cuoäc ñôøi cuûa nhaø thô NK.
 +Noäi dung thô NK
-Gv höôùng daãn HS ñoïc dieãn caûm baøi thô: chaäm, traàm laéng.
-Ñieåm nhìn caûnh thu trong baøi thô coù gì ñaëc saéc?

-Ñieåm nhìn aáy ñaõ cho thaáy neùt ñoäc ñaùo gì cuûa caûnh thu? 


-HSđñoïc laïi 6 caâu thô ñaàu.
Nhöõng töø ngöõ , hình aûnh naøo gôïi leân ñöôïc neùt rieâng cuûa caûnh saéc muøa thu ?










-Töø nhöõng chi tieátvöøaneâu,
HS ñöa ra nhaän xeùt veà neùt rieâng cuûa laøng queâ Baéc Boä. 
 


-Haõy nhaän xeùt về khoâng gian trong Thu ñieáu qua caùc chuyeån ñoäng vaø aâm thanh.



-Töø “ñaâu” trong caâu thô gôïi ra maáy caùch hieåu? 

-Em haõy ruùt ra neùt ñaëc tröng cuûa muøa thu ñoàng baèng Baéc Boä.

- GV höôùng daãn ñeå HS trao ñoåi noäi dung hai caâu keát.






-Töø daùng ngoài “töïa goái” vaø tieáng caù “ñôùp ñoäng” döôùi ao, ta coù theå caûm nhaän gì veà taâm traïng cuûa nhaø thô? 
-GV boå sung theâm vaøo yù kieán cuûa HS => laøm roõ taâm traïng nhaø thô.

-HS neâu caûm nhaän cuûa mình veà taám loøng cuûa nhaø thô ñoái vôùi thieân nhieân, ñaát nöôùc.


- HS trao ñoåi, neâu nhaän xeùt veà caùch söû duïng ngoân ngöõ cuûa Nguyeãn Khuyeán.

- Caùch gieo vaàn trong baøi thô coù gì ñaëc bieät?
Ñaây khoâng ñôn thuaàn laø hình thöùc chôi chöõ maø chính laø duøng vaàn ñeå bieåu ñaït noäi dung

Thô xöa khi vieát veà muøa thu thöôøng duøng hình aûnh öôùc leä nhö : sen taøn cuùc nôû, laù ngoâ ñoàng ruïng, röøng phong la ùñoû .
-HS nhaän xeùt neùt ñoäc ñaùo veà ngheä thuaät trong toaøn baøi thô. 

-HS nhaéc laïi nhöõng ñieåm ñoäc ñaùo nhaát trong noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa baøi thô.






-GV ñaët caâu hoûi vôùi HS.



I . Ñoïc - tìm hieåu chung :
 1. Taùc giaû :
- Nguyeãn Khuyeán (1835 – 1909) queâ ôû xaõ Yeân Ñoå, huyeän Bình Luïc, tænh Haø Nam, thöôøng ñöôïc goïi laø Tam nguyeân Yeân Ñoå
- Laø ngöôøi taøi naêng, coát caùch thanh cao, coù loøng yeâu nöôùc thöông daân nhöng baát löïc tröôùc thôøi cuoäc
- Laøm quan cho nhaø Nguyeãn chöøng 10 naêm, khoâng can taâm laøm tay sai cho giaëc oâng töø quan veà queâ.
- Phaàn lôùn cuoäc ñôøi oâng laø daïy hoïc vaø soáng thanh baïch ôû queâ nhaø.
2. Taùc phaåm : goàm > 800 baøi goàm chöõ Noâm vaø chöõ Haùn. Thô oâng hoùm hænh, moäc maïc, thaâm traàm. OÂng ñöôïc coi laø “nhaø thô cuûa laøng caûnh Vieät Nam”

II. ÑOÏC - HIEÅU VAÊN BAÛN :
1. Caûnh thu :
a. Ñieåm nhìn ñeå cảm nhaän muøa thu cuûa taùc giaû :
- Caûnh thu ñöôïc ñoùn nhaän töø gaàn ñeán cao xa roài töø cao xa trôû laïi gaàn è Khoâng gian muøa thu, caûnh saéc muøa thu môû ra nhieàu höôùng thaät sinh ñoäng .
- Khoâng khí muøa thu ñöôïc gôïi leân töø söï dòu nheï thanh sô cuûa caûnh vaät :
+ Maøu saéc: Nöôùc trong veo, soùng bieác, trôøi xanh ngaét.
+ Ñöôøng neùt, chuyeån ñoäng: soùng hôi gôïn tí, laù vaøng kheõ ñöa veøo, taàng maây lô löûng.
+ Hoaø saéc taïo hình: “Caùi thuù vò cuûa baøi Thu ñieáu ôû caùc ñieäu xanh, xanh ao, xanh bôø, xanh soùng, xanh tre, xanh trôøi, xanh beøo, coù moät maøu vaøng ñaâm ngang cuûa chieác laù thu rôi.”(Xuaân Dieäu)
+ Ao thu nhoû, chieác thuyeàn caâu theo ñoù cuõng beù teûo teo vaø daùng ngöôøi cuõng nhö thu laïi.
 è Neùt rieâng cuûa laøng queâ Baéc Boä, caùi hoàn daân daõ ñaõ ñöôïc gôïi leân töø khung ao heïp, töø caùnh beøo, töø ngoõ truùc quanh co .
 -Khoâng gian tónh, vaéng ngöôøi, vaéng tieáng: “Ngoõ truùc quanh co khaùch vaéng teo”.
- Caùc chuyeån ñoäng raát nheï, raát kheõ khoâng ñuû taïo aâm thanh: soùng hôi gôïn, maây lô löûng,laù kheõ ñöa. 
- Tieáng caù ñôùp moài caøng laøm taêng söï yeân aéng, tónh mòch cuûa caûnh vaät: “Caù ñaâu ñôùp ñoäng döôùi chaân beøo”.
 + Ñaâu coù caù => phuû ñònh.
 + Caù ñôùp moài ñaâu ñoù => khaúng ñònh.
è Caûnh thu trong Thu ñieáu laø cảnh ñeïp nhöng tónh laëng vaø ñöôïm buoàn Neùt ñaëc tröng cuûa muøa ôû noâng thoân ñoàng baèng Baéc Boä: caûnh thu vöøa trong vöøa tónh.
2. Tình thu :
 “ Töïa goái buoâng caàn laâu chaúng ñöôïc
 Caù ñaâu ñôùp ñoäng döôùi chaân beøo”
- Noùi chuyeän caâu caù nhöng thöïc ra laø ñeå ñoùn nhaän trôøi thu, caûnh thu vaøo coõi loøng => taâm hoàn tónh laëng.
- Khoâng gian tónh laëng ñem ñeán söï caûm nhaän veà moät noãi coâ quaïnh, uaån khuùc trong taâm hoàn nhaø thô
=> Taâm traïng u hoaøi man maùc, noãi öu tö thôøi theá cuûa moät con ngöôøi muoán giöõ ñöôïc tieát saïch giaù trong giöõa cuoäc ñôøi roái ren, nghieâng ngöûa. 
è Qua baøi Caâu caù muøa thu, ngöôøi ñoïc caûm nhaän ôû NK moät taâm hoàn gaén boù tha thieát vôùi thieân nhieân ñaát nöôùc, moät taám loøng yeâu nöôùc thaàm kín nhöng khoâng keùm phaàn saâu saéc.
3. Thaønh coâng veà ngheä thuaät : 
- Ngoân ngöõ gi